نقدی بر طراحی کراس اوور ری را ؛ تلفیقی از دو سبک طراحی با چاشنی ایرانی!

ری را نخستین کراس اوور ملی است که به زودی به بازار می آید و در این مطلب طراحی کراس اوور ری را را نقد و بررسی می کنیم.

تیرماه سال ۱۴۰۱ بود که ایران خودرو طی مراسمی خصوصی و البته عجولانه از نخستین کراس اوور طراحی/ تولیدی خود را با نام ری را (کد پروژه K125) که آن را یکی از لوکس ترین و مدرن ترین خودروهای داخلی با استانداردها و تجهیزاتی در رده خودروهای مطرح اروپایی و برترین های آسیایی می داند، رونمایی کرد.

ری را را همانند سدان تارا می توان خودرویی طراحی شده بر پایه یکی از محصولات پژو دانست، البته این بار “ری را ” بر پایه پلتفرم IKP1 توسعه یافته که در واقع این پلتفرم نسخه بومی شده یا به عبارتی بهتر باز مهندسی شده پلت فرم معروف PF1 گروه پژو سیتروئن می باشد، که سالیان طولانی, پایه گذار محصولاتی مانند پژو ۲۰۶، ۲۰۰۸، ۳۰۱ و سیتروئن C3 بوده است.

با این حال در کراس اوور ری را، میزان تغییرات استایل بیرونی و همچنین داخلی آن در مقایسه با محصول پایه خود، یعنی پژو ۲۰۰۸ بسیار بیشتر از تارا نسبت به ۳۰۱ بوده و تنها برخی عناصر و جزئیاتی نامحسوس وجود دارد که مستقیما از ۲۰۰۸ قرض گرفته شده است . به عبارت دیگر بر خلاف تارا که یک نمونه Reskin شده از ۳۰۱ بود در ری را کلیات از ۲۰۰۸ گرفته شده اما تغییرات زیادی بر روی آن اعمال شده است، نکته ای که در زمان رونمایی و ارائه جزئیات طراحی فازهای ۱ و ۲ ری را، توسط تیم طراحی نیز به آن اشاره شد.

حال با این مقدمه و در ادامه به نقد و موشکافی طراحی ری را خواهیم پرداخت.

استایل بدنه

اولین نکته ای که در طراحی بیرونی ری را کاملا جلب توجه می کند، استفاده از المان های روز طراحی در قسمت های مختلف بدنه و الگوبرداری منطقی و اصولی( بر خلاف مدل های قبلی ایران خودرو) از محصولات روز اروپایی و آسیایی است. هرچند که در این زمینه طراحان کمی پا را فراتر گذاشته و این الگوبرداری تبدیل به یک کپی کاری نامحسوس در برخی قسمت ها، خصوصا در نمای جلو شده است که به سرعت یادآور محصولات هیوندای، بخصوص نسخه فیس لیفت نسل قبلی سانتافه می باشد و به نظر می رسد که طراحان پروژه نیم نگاهی عمیق به این خودرو کره ای داشته اند. بطوری که فرم پردازی چراغ های دوبل جلو که شامل چراغ های باریک روشنایی در روز(Daylight) در قسمت بالایی و چراغ های اصلی ترکیب شده با جلو پنجره عریض و مشبک بوده، کاملا الهام گرفته از سانتافه نسل قبل است . البته گرافیک چراغ های روشنایی در روز و راهنما و نیز بافت جلوپنجره جذاب و متفاوت از کار در آمده است.

با گذر از چراغ ها، سپر و ورودی های هوای سپر جلب نظر می کند که در یک مجموعه مشکی قرار گرفته و پروژکتورهای دایره ای شکل در دو طرف سپر قرار دارند و تمامی این موارد مقداری از غلظت شباهت ری را به سانتافه کاسته است، با این حال طراحی آن با کلیت استایل دماغه و پوزه هماهنگ به نظر می رسد.

دو خط استخوانی Bone Line بر روی سطح کاپوت نیز از ستون های A تا جلو پنجره امتداد یافته و چشم ها را به سمت لوگوی ایران خودرو سوق می دهد، اما نکته ای که در این قسمت وجود دارد، قرار گیری لوگو اسب ایران خودرو در داخل یک قالب با فرم پنج ضلعی است، در حالی که همین لوگو در نمای عقب فاقد چنین فرمی است و این مشکلی است که همواره نه تنها در  محصولات ایران خودرو، بلکه در بسیاری از محصولات سایپا هم شاهد آن هستیم و نشان از توجه کم این دو  شرکت به اهمیت هویت و نشان بصری خود می باشد.

در نمای جانبی نیز بر خلاف نسل دوم پژو ۲۰۰۸ که معماری کلی بدنه و خطوط و سطوح بکار‌ رفته شارپ و به همراه خطوط نسبتا تیز و لبه دار است، با طراحی به اصطلاح تمیز و منطقی رو به رو هستیم که تناسباتی منطقی را به نمایش می گذارد. البته فراموش نکنید که فرم فریم دور شیشه های جانبی(DLO) و خط سقف و شیب ملایم آن به سمت عقب، عینا برگرفته از پژو ۲۰۰۸ می باشد.

یک خط ماهیچه ای و سیال به عنوان خط شانه در سراسر نمای جانبی امتداد یافته و به خوبی در کناره های چراغ های جلو و عقب محو شده است همچنین استفاده از سقف و ستون مشکی رنگ، که امروزه به عنوان ترند طراحی شناخته می شود باعث تضاد بصری چشم نوازی شده است و بر مدرن تر شدن  این نما کمک شایانی کرده است. نکته دیگری که در این نما وجود دارد و در نمونه های نمایش داده شده شاهدش بودیم  طراحی اسپرت رینگ ها با سایز ۱۸ اینچی  بوده است که تناسبات کلی را جذاب تر کرده که البته امیدواریم در نسخه های نهایی تولید شده نیز با همین رینگ عرضه شود.

با گذر از دو نمای قبلی به نمای عقب می رسیم که می توان گفت بیشترین شباهت ری را با پژو ۲۰۰۸ در این قسمت می باشد و همانند ۲۰۰۸، چراغ های ری را نیز در قالب یک قطعه مشکی براق، در مرکز درب صندوق و لوگوی ایران خودرو امتداد یافته است. گرافیک داخل چراغ ها نیز روشن بوده که تضاد بصری مناسبی با کلیت مشکی مجموعه قرار گرفته در آن ایجاد کرده و نمایی اسپرت را خلق نموده.

در زیر چراغ ها نیز یک خط امتدا یافته در عرض بدنه، محفظه پلاک را از چراغ ها جدا کرده و فرمی دو تکه را بر روی درب صندوق ایجاد کرده است. در قسمت پایین و زیرین سپر نیز چراغ های مه شکن و سر اگزوزهای تزئینی وجود دارد که از طریق یک نوار کرومی به یک دیگر متصل شده اند و یادآور محصولات مرسدس بنز می باشد، اما بطور قطع طراحی چراغ های مه شکن می توانست کمی پخته تر انجام شود.

بطور کلی می توان گفت نمای عقب” ری را ” هماهنگی مناسبی با سایر قسمت های بدنه دارد و بجز شباهتش با پژو ایراد خاصی نمی توان به آن وارد کرد.

از نظر ابعادی نیز ری را با طول ۴۳۳۴, عرض ۱۸۰۸ و ارتفاع ۱۶۳۸ از ابعادی مشابه با پژو ۲۰۰۸ برخوردار است, با این حال نکته ای که در ری را شاهدش هستیم این است که به لحاظ بصری و زمانی که از نمای روبه رو و یا عقب با آن رو به رو می شوید باریک تر و مرتفع تر از چیزی که هست به نظر می آید و به نوعی فرم کلی بدنه به گونه ای است که به نظر می رسد نسبت های طولی و عرض به خوبی در آن رعایت نشده و خب همین امر از نظر تناسباتی به پیکره ری را لطمه وارد کرده است.

طراحی کراس اوور ری را در کابین

در داخل کابین ری را، با فضای نسبتا مدرن، به ویژه برای یک محصول ایرانی رو به رو می شویم که حسی متفاوت با سایر خودروهای وطنی دارد که در اینجا نیز همانند نمای بیرونی شباهت ها با پژو ۲۰۰۸ مشهود بوده اما به حداقل رسیده است و تنها به برخی جزئیات مانند سر دنده و یا صندلی ها که مستقیما از ۲۰۰۸ به عاریت گرفته شده اند و یا المان سیستم تهویه مطبوع که به وضوح یادآور پژو ۲۰۰۸ می باشد, خلاصه می شود.

استفاده از نمایشگر مرکزی و کلاستر دیجیتال بصورت یکپارچه، فرمان دو شاخه D کات، عناصر کروم استفاده شده در داشبورد، همگی در مدرن تر شدن کابین ری را تاثیرگذار بوده که همین امر خود نکته مثبتی برای تیم طراحی ایران خودرو به حساب می آید، بخصوص اینکه بر خلاف نمای بیرونی، ما با الگوبرداری های مستقیم و گاها کپی برداری در داخل کابین ری را کمتر رو به رو می شویم.

اما با وجود تمامی نکات مثبتی که به آن اشاره شد، کابین ” ری را عاری از ایراد نیست که اولین مورد آن را می توان در قسمت بالایی پنل نمایشگر و کلاستر یکپارچه جستجو کرد. چرا که در نمونه های به نمایش درآمده و با اولین نگاه، این حس را به بیننده منتقل می کند که خودروساز قصد داشته که تنها یک قاب با فرمی خام و ساده را به همراه روکش چرم و جیر که آن هم به ساده ترین شکل ممکن پرداخته و نهایی شده است را بر روی نمایشگرها قرار دهد.

نکته منفی دیگری که در طراحی کراس اوور ری را چشم می خورد و حسی رها گونه را ایجاد کرده ، چیدمان کنسول میانی و قسمت زیر آرنجی یا استراحتگاه آرنج است که به نظر می رسد ابعاد و اندازه مناسبی نسبت به کلیت داشبورد و صندلی ها نداشته باشد. با این حال از اظهار نظر بیشتر در خصوص کیفیت مونتاژ، مواد و متریال و بکار رفته در داخل کابین تا بررسی نسخه نهایی تولیدی خودداری می کنیم.

و اما کلام آخر در مورد طراحی کراس اوور ری را

بطور کلی می توان گفت که تلاش طراحان “ری را ” برای ایجاد یک محصول مدرن و البته متفاوت با نسخه اصلی آن یعنی پژو ۲۰۰۸ قابل توجه بوده است. ضمن اینکه با وجود شباهت هایی که میان ری را و محصولات روز دنیا مانند هیوندای سانتافه و البته پژو ۲۰۰۸ (که آن هم به دلیل الگو قرار گرفتن از سوی سازنده ایرانی و مشترک بودن پلت فرم کاملا اجتناب ناپذیر بوده ) وجود دارد، انتخاب یک الگو طراحی مناسب و منطقی و نیز ایجاد هماهنگی و شکل دهی تناسباتی اصولی (اگر از نسبت های طولی و عرضی که به آن اشاره شد چشم پوشی کنیم!) میان اجزای مختلف بدنه از ویژگی های مثبت ری را به عنوان نخستین کراس اوور ساب کامپکت ایران خودرو به شمار می رود.

با این تفاسیر اما باز هم این سوال همیشگی به وجود می آید که چرا هیچ یک از محصولات ایران خودرو از یک الگو یکپارچه و زبان طراحی واحد پیروی نمی کنند؟ و چرا طراحان تلاشی برای بهبود این امر انجام نداده‌اند؟ نکته ای که در خصوص دنا پلاس، تارا، ری را و در آینده هاچبک جدید ایران خودرو که با کد TF21 شناخته می شود و با وجود استفاده از پلت فرم مشترک در هر سه محصول، کاملا آزار دهنده می باشد.

ویدیو معرفی ری را