پیشگیری از معطلی در صف‌های شارژ خودرو برقی با هوشمندسازی شبکه

خرید خودروهای برقی در کشورهای مختلف هرچند درمجموع روبه‌رشد گزارش شده، اما با این‌حال همچنان بسیاری از افراد نسبت‌به خرید این خودروها اطمینان کافی ندارند. استرس تمام‌شدن شارژ این خودروها و باقی ماندن در خیابان و جاده و همچنین ترس از طولانی‌بودن روند شارژ و معطلی در صف‌های طولانی شارژ به‌خصوص در زمان مسافرت‌های بین شهری باعث شده است تا خیلی‌ها به فکر خرید این خودروها نباشند. حتی در کشورهای اروپایی، چین، آمریکا و… که توسعه زیرساخت خودروهای برقی با سرعت در حال انجام است نیز این اضطراب در دل بسیاری وجود دارد. با این‌حال، هوش مصنوعی و هوشمندسازی شرایطی را به وجود آورده است تا افراد بتوانند به خلوت‌ترین جایگاه‌های شارژ دسترسی داشته باشند و از قبل نسبت به رزرو این جایگاه‌ها اقدام کنند. همچنین اپلیکیشن‌ها و اپراتورها نیز می‌توانند بهترین زمان و مکان برای شارژ را به صاحبان خودروهای برقی پیشنهاد بدهند.

در بخش پایانی گفت‌وگو با عادل دمشقی، معاون مدیرعامل در کسب‌وکار برقی‌سازی مپنا این موارد را با وی در میان گذاشتیم.

اگر افراد به‌جای خرید مستقیم از خودروسازان یا واردکنندگان خودرو، اقدام به خرید خودرو برقی از بازار اعم‌از اشخاض یا نمایشگاه‌های خودرو کنند، چه شرایطی برای تامین شارژر برای آن‌ها وجود خواهد داشت؟

در این صورت نیز مالک خودرو برقی باید به سایت مراجعه کرده و درخواست سرویس نصب و راه‌اندازی کند. ما از فرد تصاویر مربوط به کنتور منزل یا محل کار وی را دریافت می‌کنیم و برآورد اولیه را انجام می‌دهیم. بعد از این مرحله، به منزل فرد مراجعه خواهیم کرد و شارژر دیواری برای وی نصب می‌شود.

به‌طور کلی بحث شارژ ازسوی صاحبان این خودروها چگونه باید انجام شود؟ افراد چه زمانی می‌توانند خودرو را شارژ کنند؟

در حوزه خودروهای برقی ما به یک‌سری فرهنگ‌سازی نیاز داریم. مردم باید با یک‌سری روش‌ها و تعاملات جدید و همچنین برنامه‌ریزی جدید برای زندگی خود آشنا شوند. کسی که خودرو برقی در اختیار دارد، باید بحث شارژ خودرو برقی را در طول روز مدنظر داشته باشد، همان‌گونه که شما شارژ گوشی تلفن همراه خود را از یاد نمی‌برید.

مثلا شب‌ها در منزل گوشی خود را شارژ می‌کنید یا در اماکن مختلف و همچنین داخل خودرو به شارژ گوشی خود می‌پردازید و علاوه بر آن از پاوربانک استفاده می‌کنید که مانند همان شارژرهای پرتابلی هستند که خودروسازان همراه با خودروهای برقی به مشتری ارائه می‌کنند.

درخصوص خودروهای برقی هم با اپلیکیشن می‌توان کار رزرو و زمان‌بندی انجام داد. حتی می‌توان خودرو را داخل خانه به شارژر متصل کرد و با استفاده از اپلیکیشن دستور داد چه زمانی خودرو به شارژر متصل و چه زمانی قطع شود.

بحث تولید و عرضه خودروهای برقی با تولید برق تا چه اندازه ارتباط دارد؟ آیا باید میزان تولید برق به‌طور قابل‌توجهی افزایش پیدا کند؟

نکته مهم این است شبکه برق در کنار شبکه شارژ باهم معنا پیدا می‌کند. ما نیاز به یک شبکه شارژ داریم. آنچه دنیا انجام داده، برنامه‌ریزی است و بر اساس برنامه‌ریزی خودروهای برقی را جا انداخته‌اند. این‌گونه نیست که در دنیا بگویند امسال که ما عرضه خودرو برقی را افزایش داده‌ایم، باید ظرفیت تولید نیروگاه‌ها را نیز مثلا 2درصد بیشتر شود.

نمودار رشد تولید خودروهای برقی با نمودارهای رشد تولید و توزیع برق با یکدیگر همگام بوده، اگر بخواهیم نگرانی و استرس در این خصوص ایجاد کنیم، استقبال از خودروهای برقی کم می‌شود. پس باید با برنامه‌ریزی صحیح و هوشمندسازی که در حوزه زیرساخت شارژر خودروهای برقی ایجاد می‌شود، شرایط را مدیریت کنیم.

شما به شبکه‌ای بودن شارژرها و مرتبط بودن آن‌ها با هم اشاره کردید. این یکپارچگی چه مزایایی برای مصرف‌کنندگان خودروهای برقی دارد؟

خوشبختانه تمام شارژرهای شبکه به هم متصل هستند. همه این‌ها ارتباطات از راه دور دارند و اطلاعات آن‌ها را دریافت می‌کنیم. حتی براساس ظرفیت باتری می‌توانیم خودروها را به سمت یک شارژر مناسب هدایت کنیم. مثلا به صاحب خودرو پیشنهاد دهیم با توجه به ظرفیت شارژ باتری شما بهتر است درحال‌حاضر به ایستگاه شارژ نمایشگاه بین‌المللی یا برج میلاد یا میدان آزادی و… مراجعه کرده و شارژ دریافت کنید.

این‌ها مواردی هستند که با اطلاع‌رسانی و فرهنگ‌سازی باید جا انداخته شوند. مثلا اخیرا در آمریکا به دلیل سرمای شدید هوا، شارژرهای تسلا و سایر شارژرهای این کشور عمل نکردند. اما نکته جالب این است که در کشوری مانند آمریکا که سال‌هاست خودروهای برقی عرضه می‌شود، افراد از اینکه چرا شارژرها عمل نکردند و چه اقدامی باید انجام می‌دادند، آگاه نبودند.

این هم به دلیل نبود فرهنگ‌سازی و اطلاع‌رسانی ایجاد شد؛ در فصل سرما باتری نمی‌تواند از دمای پایین استارت بزند. در این شرایط باید باتری کار را شروع کند و دمای باتری را ابتدا به صفر درجه یا 4 درجه برساند و بعد عملیات شارژ را آغاز کند.

بنابراین ممکن است 10 تا 15 دقیقه به شارژر متصل باشد، اما همچنان باتری شارژ نشود. این مساله را بسیاری در آمریکا نمی‌دانستند و بعد از چند دقیقه اتصال خودرو به شارژر، گمان می‌کردند شارژر خراب است، درحالی‌که در فصل سرد زمان شارژ به‌مراتب بیشتر از فصل گرم است.

این موارد باید با اپلیکیشن به کاربر اطلاع داده شده همچنین درخصوص استفاده و بهره‌داری از خودروهای برقی باید فرهنگ‌سازی انجام شود. ما هم امیدواریم با کمک اپلیکیشن مدت شارژ را پیش از مراجعه افراد به ایستگاه‌های شارژ مشخص کنیم. یعنی امیدواریم به قطع شدن شارژ نرسیم بلکه زمان شارژ طولانی‌تر شود.

یکی از تفاوت‌های اصلی بین خودروهای برقی و بنزینی، زمان بسیار کوتاه سوخت‌گیری در جایگاه‌های پمپ بنزین ظرف دو، سه دقیقه و زمان 15 تا 30دقیقه‌ای شارژ خودروهای برقی است. اگر زمان معطلی در صف سوخت‌گیری به تعداد خودروهای متقاضی سوخت را به این زمان بیفزاییم، صف شارژ خودروهای برقی چند ساعت به طول خواهد انجامید. این موضوع را چگونه می‌توان مدیریت کرد؟

یکی از قابلیت‌های اپلیکیشن شارژ ما، رزرو ایستگاه شارژ است. دو نوع رزرو ایستگاه شارژ داریم؛ رزرو لحظه‌ای و رزرو طولانی‌مدت ایستگاه شارژ. در کشورهای دنیا جرایم سنگینی برای کسی که رزرو طولانی‌مدت را انتخاب می‌کند، اما انجام نمی‌دهد در نظر می‌گیرند.

ما هم این مساله را به مقدار کمی در این اپلیکیشن در نظر گرفته‌ایم. چراکه اگر رزرو طولانی‌مدت انجام شود، اما شارژ صورت نگیرد، باعث اختلال در عملیات شارژ سایر خودروها شده‌ایم.

رزرو نزدیک یا لحظه‎ای به این صورت است که در خیابان در حال حرکت هستید، اما متوجه می‌شوید وضعیت شارژ شما مناسب نیست. در این شرایط، فرد می‌تواند از روی اپلیکیشن ببیند کدام ایستگاه شارژ خالی است.

با انتخاب رزرو لحظه‎ای، نخستین ایستگاه شارژ در اولین فرصت را می‌توانید رزرو کنید. یکی‌از آرزوهای ما این است که این خودروها به مرکز مانیتورینگ وصل شوند و ما از میزان شارژ باتری این خودروها مطلع شویم و به افراد پیشنهاد دهیم در کجا اقدام به شارژ خودرو کنند. درمجموع راننده باید از میزان شارژ و میزان پیمایشی که می‌تواند داشته باشد، همواره آگاه باشد و بهترین ایستگاه شارژ را انتخاب کند.

آیا در کشورهای دیگر هم شاهد صف بستن خودروهای برقی برای شارژ هستیم؟

بله؛ در دنیا هم صف‌های شارژ خودروهای برقی وجود دارد. در زمان صدراعظمی خانم مرکل در آلمان صف‌های طولانی شارژ برای خودروهای الکتریکی وجود داشت و یکی از اقدامات ایشان سرمایه‌گذاری سنگین در حوزه زیرساخت شارژ خودروهای برقی و کاهش صف‌های طولانی بود. البته سیاست‌ها هم متفاوت است. مثلا در کشور چین بیشترین شارژرهایی که نصب شده، شارژرهای DC است. درحالی‌که در اروپا ترجیح داده‌اند سیاست متعادلی بین نصب شارژرها فراهم کنند و بر اساس هوشمندسازی شبکه شارژ پیش بروند. در مورد ایران، موضوع بستگی به این دارد که براساس کدام سیاست کار کنیم. مثلا در ایران اعلام شده است اتوبوس‌های برقی حتما شب‌ها شارژ شوند یعنی شب‌شارژ هستند.

هر دستگاه اتوبوس به اندازه 350 کیلووات ساعت باتری دارد که معادل 7 دستگاه خودرو است. با توجه به این‌که اتوبوس باید به‌صورت هرروزه شارژ شود و خودروهای سواری هر 5 روز یک بار شارژ می‌شوند، می‌توان گفت هر اتوبوس به اندازه 35 تا 40 خودرو را در شهر اشغال می‌کند.

بنابراین باید یک ظرفیت مشخص را برای خودروهای الکتریکی در نظر گرفت و آن را به شارژ خودروهای برقی اختصاص داد؛ یعنی همین ظرفیت برق موجود باید تا یک‌سال آینده، در طول روز به شارژ تاکسی‌های الکتریکی و شب‌ها به شارژ اتوبوس‌ها اختصاص یابد تا این موضوع نظام‌دهی درستی پیدا کند. نظم‌دهی در اپلیکیشن شارژ کمی هم به مردم مربوط می‌شود. نظم رفتاری افراد در استفاده از خودروهای برقی اهمیت دارد.

همان‌طور که اشاره شد؛ مردم باید به این مساله توجه کنند که هنگام خرید یا زمانی که در منزل هستند، خودروهای خود را به شارژ متصل کنند. مصرف‌کنندگان خودروهای الکتریکی باید از نظر ذهنی به اپلیکیشن و به دنیای ارتباطی ما پیوند بخورند. اگر این پیوند برقرار شود، دیتاهای بسیاری در اختیار آن‌ها قرار خواهد گرفت. استفاده از این اپلیکیشن چندان پیچیده نیست و مانند دریافت وام و پرداخت اقساط است.

باید به مساله شارژ به موقع خودروها دقت کنیم تا مساله‌ای در این زمینه درست نشود. این فرهنگ باعث شده است که برخی سازندگان مجتمع‌های مسکونی جدید برای خرید شارژرهای مسکونی مراجعه کرده و یکی، دو نفر از آن‌ها نیز مراحل خریداری و نصب را انجام داده‌اند. دیگران هم به این فکر افتاده‌اند از شارژرهای مسکونی به‌عنوان یک سرویس در خانه‌های خود استفاده کنند. این اتفاق افتاده است و رفته‌رفته این فرهنگ توسعه پیدا می‌کند.

گفته می‌شود کشور در تولید برق با کمبود مواجه است، اما شاهد اقدام برای احداث نیروگاه‌های جدید اعم‌از گازی یا سوخت ترکیبی نیستیم. این روند را چگونه ارزیابی می کنید؟

کمبود سال آینده نیروگاه‌ها و برنامه‌های آتی، در حوزه وظایف ما نیست و نمی‌توانیم در این خصوص اظهارنظر کنیم. آن بخشی از نیروگاه‌ها که در حوزه مسئولیت ما بوده، بخش سیستم‌های برقی و کنترلی نیروگاه است.

ما به مسئولان این بخش اعلام کرده‌ایم برای تاسیس هر تعداد نیروگاه، آمادگی همراهی بدون وابستگی خارجی را داریم. در بحث نیروگاهی، ما تمام اجزای مرتبط با سیستم راه‌اندازی، سیستم کنترل DCS و مجموعه عواملی را که در نیروگاه نقش برق و کنترل الکترونیک دارد، داخلی‌سازی کرده‌ایم و آمادگی تولید و ارائه داریم. احداث نیروگاه هزینه زیادی دارد.

یک بلوک سیکل ترکیبی حدود 500 تا 600 میلیون یورو سرمایه نیاز دارد. یک بخش از این راه‌اندازی یعنی حدود 8 تا 10‌درصد مربوط به ماست که در این خصوص آمادگی کامل برای اقدام داریم.