سن فرسودگی خودروها در سال 1403

فروردین 1403: آیین نامه اجرایی ماده 10 قانون ساماندهی صنعت خودرو کشور، بعد از تصویب در هیات وزیران در تاریخ 1402/12/28 ابلاغ گردید:

دانلود آیین نامه نوسازی خودروهای فرسوده (PDF)

براساس اصلاحیه جدید این آیین نامه، سن فرسودگی انواع وسایل نقلیه، به شرح جدول زیر است:

براساس ماده 4 آیین نامه نوسازی خودروهای فرسوده، اولویت نوسازی ناوگان و محدودیت تردد وسایل نقلیه فرسوده، ویژه متقاضیانی که در سامانه نوسازی ثبت نام نموده و برای اسقاط وسیله نقلیه اقدام کرده‌اند، به شرح جدول زیر است:

مرداد 1402: شادی مالکی، مدیر عامل ستاد معاینه فنی خودروهای تهران، درمورد اینکه از منظر قانون چه خودرویی فرسوده محسوب می شود، توضیح داد با استناد به ماده 8 قانون هوای پاک، در سال 1397 آیین نامه اجرائی درخصوص تعیین سن فرسودگی انواع وسایل نقلیه موتوری به پیشنهاد مشترک سازمان محیط زیست، وزارت صمت، سازمان ملی استاندارد و بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران توسط هیات وزیران مصوب و مبنای فرسودگی خودروها براساس سن تعیین شد. در سال 1399 بنا بر شکایتی این آیین نامه با استعلام از دیوان عدالت اداری و فقهای شورای نگهبان باطل اعلام شد. در رأی دیوان اعلام شد با توجه به اینکه راه‌های مطمئن دیگری جهت احراز شرایط قانونی لازم برای ادامه فعالیت خودروها از جمله آلاینده نبودن وجود دارد، اطلاق از رده خارج شدن خودروها صرفاً با رسیدن به سن مذکور در مصوبه از جهت اسراف و تضییع حقوق مالکین، خلاف شرع شناخته شد. پس از آن آیین نامه جدید با ملاک قراردادن سن مرز فرسودگی و معاینه فنی در خرداد 1400 مصوب شد.

وی افزود در مصوبه جدید، خودروها پس از رسیدن به سن مرز فرسودگی مشمول افزایش دفعات سالیانه معاینه فنی شده و در صورت عدم  موفقیت در اخذ دو دوره متوالی معاینه فنی، فرسوده محسوب می‌شوند که در این آیین نامه سن مرز فرسودگی برای خودروهای شخصی 15 سال اعلام شده و خودروهای با سن 15 تا 20 سال سالانه دو مرتبه و خودروهای با سن بالای 20 سال سالانه سه مرتبه بایستی جهت اخذ معاینه فنی اقدام کنند و در این آیین نامه برای انواع وسایل نقلیه تعداد دفعات معاینه فنی پس از رسیدن به سن مرز فرسودگی، مشخص شده و در مواد 6 و 7 و 8  آن تکالیف وزارت کشور و نیروی انتظامی در بحث پیش بینی ساز و کارهای لازم جهت اجرای آن، تبیین شده است. پلیس راهنمایی و رانندگی  خودروهای فرسوده را به ازای هر روز تردد با عنوان ورود و تردد وسایل نقلیه غیر مجاز در معابر، محدوده ها و مناطقی که ممنوع اعلام شده است، جریمه می کند.

خانم مالکی درباره این که آیا این آیین نامه مصوب 1400 هیات وزیران توسط دستگاه های دارای تکلیف در این زمینه که در قانون مشخص است اجرایی شده و تعدد معاینه فنی وسایل نقلیه موتوری بیش از سن مرز فرسودگی، جهت تشخیص فرسودگی وسایل نقلیه، افزایش یافته است، توضیح داد در حال حاضر متأسفانه هیچ ساز و کاری توسط دستگاه‌های دارای تکلیف در این حوزه تعریف نشده و وضعیت تشخیص خودروهای فرسوده فعلا نامشخص است. اولین گام برای افزایش دفعات معاینه فنی، اصلاح و کاهش مدت اعتبار معاینه فنی خودروهای بیش از سن مرز فرسودگی، منطبق با مفاد آیین نامه، در سامانه ملی معاینه فنی(سیمفا) است که در این خصوص اقدامی انجام نشده است، علاوه بر این در ماده 10 قانون ساماندهی خودرو مصوب خرداد 1401  مجلس شورای اسلامی مجددا  از عبارت سن فرسودگی استفاده شده و به نحوی باعث ایجاد تناقضاتی در قوانین مرتبط شده است.

وی افزود از منظر کارشناسی و فنی به قطع خودروی فرسوده به دلیل خستگی قطعات و پایان عمر کارکرد بعضی از قطعات در هر شرایطی می‌تواند ناایمن باشد و حتی اگر خودرویی با عمر 20 سال معاینه فنی هم داشته باشد از در معاینه فنی که خارج شود، ‌امکان شکستگی یا خرابی قطعه وجود دارد و ذکر این نکته ضروری است که این مساله در معاینه فنی قابل تشخیص نیست که تمامی آن قطعات که به نحوی تأمین کننده حرکت و ایمنی خودرو است در وضعیت سلامت باشند. ولی با وضعیت کنونی شاید منطقی ترین رویکرد پایش بیشتر این خودروها و افزایش دفعات معاینه فنی باشد. در سایر کشورها عمدتا هزینه نگهداری خودرویی که سن بالا دارند را با گرفتن عوارض بیشتر،‌ کاهش دوره‌های معاینه فنی،‌ بالا بردن هزینه بیمه شخص ثالث و مسائلی از این دست بالا می‌برند و رفته رفته استفاده از خودرویی که سن بالا دارد مقرون به صرفه نخواهد بود و سن، پیمایش، برند خودرو و قبولی در معاینه فنی می‌تواند فاکتورهایی باشد که برای تشخیص فرسودگی خودرو ملاک عمل قرار گیرد و همچنین نحوه خروج این خودروها از ناوگان تردد باید به نحوی باشد که هزینه نگهداری خودروهایی که سن آنها بالا می‌رود را به صورت پلکانی افزایش دهد. با این اقدام به حدی قیمت نگهداری بالا می‌رود که ترجیح مالک این می‌شود که خودروی نو خریداری کند. بی شک با توجه به فراوانی خودروهای فرسوده در کشور و وضعیت اقتصادی دارندگان این خودروها جهت ساماندهی و خروج این خودروها از چرخه تردد، نیازمند اجرای طرح های حمایتی از طرف دولت هستیم.

مهر 1401: سردار محمدباقر سلیمی، رئیس پلیس ترافیک شهری فراجا، بیان کرد که از تعداد کل ۲۵ میلیون دستگاه خودرو شماره‌‌گذاری شده، حدود 11 میلیون و 500 هزار خودرو در مرز فرسودگی قرار دارند. این مقدار شامل 40 درصد خودروها است. 

بر اساس گفته‌های وی، از سال ۸۸ تا زمانی که واردات خودرو وجود داشت، تعداد دو میلیون و 400 هزار وسیله نقلیه فرسوده از چرخه ترافیک شهری خارج شدند؛ اما در سال 1400، تعداد کل خودروهای اسقاط شده 24 هزار دستگاه بود. پس از محدودیت واردات خودرو، موضوع اسقاط خودروهای فرسوده رو به فراموشی است و با این وجود نمی‌توان جلوی تردد این خودروها را گرفت. 

آقای سلیمی به تعداد بیش از ۱۲ میلیون موتورسیکلت اشاره کرد و گفت بیش از ۹۰ درصد آن‌ها در مرز فرسودگی هستند. علیرغم وجود قانون هوای پاک که براساس آن دولت موظف به جایگزینی سالانه 10 درصد موتورسیکلت فرسوده و اعطای وام‌های 10 ساله با سود 4 درصد بود، این مهم نیز انجام نشده است. بر اساس قانون هوای پاک شهرداری باید سالانه 10 درصد موتور سیکلت‌های شهر تهران را برقی کند. اکنون سه میلیون و 200 هزار موتور سیکلت در تهران وجود دارد. 

وی افزود در حال حاضر 20 میلیون خودرو و موتورسیکلت فرسوده در کشور وجود دارد که اغلب مورد استفاده قشر ضعیف جامعه است و نمی‌توان انتظار داشت که پلیس در انتهای این چرخه با تردد موتورسیکلت‌ها و خودروهای فرسوده برخورد کند. 

آقای سلیمی درباره ناوگان حمل و نقل عمومی گفت که بیش از 90 درصد آن فرسوده است و عقب افتادگی وسیعی در زمینه جایگزینی ناوگان حمل و نقل عمومی وجود دارد. قانون هوای پاک یک قانون مترقی است که اگر بندهای آن اجرا می‌شد قطعا در کنترل و کاهش آلودگی هوا نتایج بهتری حاصل می‌شد. 

بهمن 1400: سردار هادیانفر، رئیس پلیس راهور ناجا، بیان کرد که 32 درصد کل وسایل نقلیه موحود در کشور فرسوده هستند. این میزان در ناوگان عمومی به بیش از 80 درصد می‌رسد.

وی در ادامه گفت روند اسقاط بسیار نامطلوب است؛ امروز به جای از رده خارج شدن موتور و خودرو، بیشتر حواله باطل می‌شود و بیشتر روند اسقاط وسایل نقلیه صوری است. همچنین تاکید کرد که فرسودگی، عامل مهمی در افزایش تصادفات و جانباختگان است. طبق گفته‌های سردار هادیانفر، نوشماره‌ها در سال جاری 5.3 درصد افزایش یافته‌اند؛ سه میلیون و 184 هزار نقل‌ و انتقال و 19 هزار اسقاط صورت گرفته است.

سرهنگ سیاوش محبی، معاون عملیات پلیس راه کشور، نیز از فرسوده بودن 32 درصد ناوگان باری کشور خبر داد و افزود که سن ناوگان فرسوده باری از 25 سال عبور کرده است. وی تاکید کرد که پلیس از تردد کامیون‌های فاقد معاینه فنی در جاده‌ها جلوگیری خواهد کرد.

بعد از آنکه ماده 8 قانون هوای پاک توسط دیوان عدالت اداری در سال 1399 ابطال شد، معیاری برای تعیین سن فرسودگی خودروها نبود تا اینکه هیئت وزیران به پیشنهاد سازمان محیط زیست، آیین نامه جدید سن فرسودگی انواع وسایل نقلیه را در خردادماه 1400 به تصویب رساند. 

براساس این قانون جدید، عبارت «سن فرسودگی» تغییر کرده و به عبارت جدید «شاخص سن مرز فرسودگی» تبدیل شده است. ضمن اینکه خودروها از این به بعد، موظف هستند که وقتی به سن مرز فرسودکی می‌رسند، سالانه و به تعداد مشخصی، برای دریافت معاینه فنی، اقدام کنند.

بنابراین اگر موفق به گرفتن معاینه فنی شدند، همچنان امکان تردد را خواهند داشت حتی اگر در مرز سن فرسودگی باشند. اما اگر خودرویی پس از سن فرسودگی، دو مرتبه متوالی در آزمون معاینه فنی مردود شود، فرسوده محسوب می‌شود.

مهم‌ترین و جدیدترین اخبار خودروهای فرسوده در ایران به همراه آخرین وضعیت خودروهای فرسوده کشور را در مطالب منتخب زیر مطالعه کنید:

اخبار جدید تاکسیرانی

آخرین اخبار تاکسیرانان، وضعیت جدید نوسازی تاکسی فرسوده، مبلغ وام نوسازی تاکسی و جدیدترین شرایط و نحوه تعویض تاکسی قدیمی را در مقاله آخرین خبر در مورد تعویض تاکسی فرسوده مطالعه کنید.