مهندسی ارزش یک روش سیستماتیک و تخصصی است که برای بهبود ارزش محصولات و خدمات از آن استفاده می شود. از این روش به منظور بهبود عملکرد، کاهش هزینه ها، افزایش کیفیت و تطابق با خواسته ها و انواع نیاز مشتری بهره برده می شود. در مهندسی ارزش ، ابتدا اهداف و نیاز های مشتریان و سایر ذینفعان شناسایی می شود. سپس با تحلیل و بررسی عمیق، روش ها، مواد، فرآیند ها و ساختار محصول یا خدمات مورد بررسی قرار می گیرند تا بهترین راهکار ها برای بهبود ارزش آن ها تعیین شود.
مهندسی ارزش چیست؟
مفهوم مهندسی ارزش در دهه 1940 از شرکت جنرال الکتریک شروع شد. در آن سال ها جنگ جهانی دوم در حال رخ دادن بود و مواد خام، قطعات و نیرو های ماهر کمی در دسترس بودند. از این رو مهندسان جنرال الکتریک باید قطعات و مواد جایگزینی پیدا می کردند تا ادامه فرآیند تولید تضمین می شد. لارنس مایلز، هری ارلیچر، جری لفتو و سایر مهندسان برای یافتن جایگزین های قابل قبولی که هزینه تولید را کاهش دهد بدون اینکه کارایی محصولات را مختل کند، به دنبال جایگزین های قابل قبولی گشتند. سرانجام، آنچه که از این اتفاق شروع شده بود به یک فرآیند سیستماتیک تبدیل شد که نه تنها هزینه تولید را کاهش می داد، بلکه محصولات نهایی بهتر با عملکرد بهینه را تولید می کرد. مهندسان این تکنیک را «تجزیه و تحلیل ارزش» نامیدند.
مراحل مهندسی ارزش
مراحل مهندسی ارزش را می توان به موارد زیر تقسیم کرد:
- اطلاعات
در مرحله اطلاعات، اطلاعات پروژه جمع آوری و اهداف پروژه تعریف می شوند. در این مرحله، داده ها جمع آوری می شوند و مورد و تجزیه و تحلیل قرار می گیرند. از این اطلاعات به دست آمده برای تعیین اولویت ها استفاده می گردد. همچنین این مرحله شامل شناسایی روش هایی است که تیم برای ارزیابی پیشرفت پروژه از آن ها استفاده می کند.
- تجزیه و تحلیل عملکرد
مرحله تجزیه و تحلیل عملکرد شامل تعیین عملکرد های پروژه است. درواقع عملکرد، مجموعه ای از اهدافی تعریف می شود که از طریق اجرای یک عنصر یا مجموعه ای از عناصر باید به دست آید.
- خلاقیت
مرحله خلاقیت پس از مرحله تجزیه و تحلیل عملکرد تعریف می شود و شامل بررسی راه های مختلف برای انجام کار هایی است که در مرحله تجزیه و تحلیل عملکرد شناسایی شده اند. این مرحله به اعضای تیم امکان می دهد که از گزینه های جایگزین برای پیش برد اهداف استفاده کنند. در واقع برگزاری جلسات ایده پردازی باعث می شود افراد خلاق تر شوند. این جلسات به اعضای تیم اجازه می دهند تا تمام راه حل های ممکن را برای حل مشکلات یا جایگزین های عملکردی بررسی نمایند. تیم در این جلسات ملزم به توسعه فهرستی از راه حل ها است.
- ارزیابی
در مرحله ارزیابی، مزایا و معایب هر یک از راه حل ها و جایگزین های پیشنهادی مرحله خلاقیت فهرست می شوند. تیم باید هر مزیت و عیب را به طور کلی شرح دهد. هنگامی که معایب راه حل های پیشنهاد شده بیش از مزایا باشند، آن راه حل به طور کامل از چرخه حذف می شود. تیم باید یک تحلیل ماتریس وزن دار انجام دهد تا جایگزین ها را گروه بندی و رتبه بندی کند.
- توسعه
مرحله توسعه شامل انجام یک تحلیل دقیق برای تعیین این است که چگونه راه حل های بهینه می توانند پیاده سازی شوند و هزینه ها را کاهش دهند. در واقع اعضای تیم یک برنامه پیاده سازی را برای پروژه تدوین می کنند که فرآیند اجرای مراحل مختلف را توصیف می کند.
- ارائه
ارائه مرحله ای است که در آن تیم با مدیریت و دیگر ذینفعان برای ارائه گزارش نهایی خود ملاقات می کند. تیم ملزم به ارائه یافته های خود به تصمیم گیرندگان با استفاده از گزارش ها، نمودار های جریانی و سایر مواد ارائه ای است تا آن ها را متقاعد کند که ایده های نهایی از مرحله توسعه باید پیاده سازی شوند. در این مرحله ایده ها باید به طور دقیق توضیح داده شوند و هزینه ها، مزایا و چالش های احتمالی آن ها مورد ارزیابی قرار گیرد.
- 7. اجرا
اجرای پروژه پس از تایید تیم توسط مدیریت آغاز می شود. اگر تغییراتی توسط مدیریت یا سایر تصمیم گیرندگان درخواست شود، این تغییرات باید قبل از آغاز اجرا اعمال شوند. در هنگام اجرای پروژه، تیم باید اطمینان حاصل کند که هدف اصلی بهبود عملکرد است.
انواع دسته بندی ارزش
وقتی به مهندسی ارزش می پردازیم، باید به این فکر کنیم که چگونه ارزش را تعریف کنیم. در واقع، دیدگاه یک مشتری نسبت به یک محصول ممکن است بسته به ارزش اختصاص داده شده به کالا، متفاوت باشد. به طور کلی، چهار نوع اصلی از ارزش های مورد توجه در مهندسی ارزش عبارتند از:
- ارزش استفاده: ارزش استفاده از محصول خدمات نوع اصلی ارزش است و با ویژگی های کالا تعیین می شود. این ویژگی ها تعیین می کنند که محصول چه کاری انجام می دهد، چگونه استفاده می شود و هدف استفاده از آن چیست؟
- ارزش هزینه: ارزش هزینه مرتبط با هزینه تولید یک محصول است. برای مثال اگر یک محصول ارزش استفاده داشته باشد، باید مشخص شود که چه مقدار هزینه برای تولید آن صرف می شود. این ارزش می تواند متغیر های مختلفی را مانند نیروی کار، مواد خام و سایر هزینه های مرتبط با تولید، شامل شود.
- ارزش احترام: ارزش احترام به تجربه درونی ای که مصرف کننده از محصول دریافت می کند مرتبط است. برای مثال اگر محصول از یک برند معتبر باشد، مصرف کنندگان تمایل دارند برای داشتن آن بهای بیشتری بپردازند. این امر به دلیل ارزش احترامی است که به آن برند اختصاص می دهند.
- ارزش مبادله: این نوع ارزش به قابلیت محصول برای مبادله و خرید و فروش مرتبط است. در واقع، این ارزش با تسهیل فرآیند توزیع و تبادل محصول ارتباطی مستقیم دارد. برای مثال اگر یک محصول به راحتی خریداری یا فروخته نشود، ارزش آن کاهش می یابد.
جمع بندی
مفهوم مهندسی ارزش سعی دارد در عین ارتقا محصول، بیشترین بهره وری را ایجاد نماید و به اصولی ترین شکل ممکن تولید یک کالا را پیش ببرد. سعی کردیم مراحل مهندسی ارزش را با یکدیگر مرور نماییم تا با آن بیشتر آشنا شوید.