بررسی کارنامه خودرویی احمدی نژاد به بهانه ثبت نام در انتخابات ریاست جمهوری

محمود احمدی‌نژاد، رئیس دولت نهم و دهم، به تازگی برای چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری نام نویسی کرده است. اما صنعت خودرو در زمان ریاست جمهوری او چه اتفاقاتی را پشت سر گذاشت؟

به گزارش آخرین خودرو، ۳۰ اردیبهشت ماه بود که ابراهیم رئیسی، رئیس دولت سیزدهم و همراهانش در سانحه هوایی جان باختند. حال طبق قانون، پس از درگذشت رئیس جمهوری تنها ۵۰ روز وقت است تا رئیس جمهوری جدید انتخاب و کار خود را آغاز کند. در همین راستا، از روز ۱۰ خردادماه، نام نویسی داوطلبان چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری آغاز شد و تا پایان چهاردهم خرداد ادامه داشت. یکی از افرادی که برای ریاست جمهوری نام‌نویسی کرد محمود احمدی‌نژاد بود، فردی که از سال ۱۳۸۴ تا سال ۱۳۹۲، برای دو دوره متوالی، سکان هدایت دولت را برعهده داشت.

گرچه هنوز به مرحله تایید صلاحیت نامزدهای انتخاباتی نرسیده‌ایم، اما حال که احمدی‌نژاد اعلام آمادگی برای ریاست جمهوری کرده بهتر است نگاهی بیندازیم به کارنامه خودرویی او در دو دوره ریاست جمهوری در بازه‌ زمانی سال ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۲.

احمدی‌نژاد و خودروسازان خارجی

یکی از پرانتقادترین اقدامات در اوایل ریاست جمهوری احمدی‌نژاد به تاخیر انداختن تولید مگان و تندر ۹۰ بود. داستان از جایی شروع شد که علیرضا طهماسبی، وزیر صنایع و معادن وقت، با دستور توقف پروژه پلت فرم مشترک X90، اجازه نداد تا خودروی تندر ۹۰، به عنوان نخستین محصول این پلترفم، در زمان مشخص خود تولید شود.

این داستان برای خودروی مگان هم تکرار شد. طهماسبی که بر توانمندی‌های داخل تاکید داشت واردات قطعه این خودرو را متوقف کرد تا تولید این خودرو مانند تندر۹۰ متوقف بماند. حدود دو سال طول کشید تا مجوز تولید این دو خودرو صادر شود؛ اما این تاخیر به دلیل افزایش نرخ یورو به ضرر تولیدکننده و مصرف‌کننده تمام شد.

البته این‌ها تنها دست‌اندازهایی نبودند که برای صنعت خودرو و ارتباطش با خارجی‌ها ایجاد شد. در شرایطی که همه چیز مهیای شراکت ایران خودرو و چری چین بود و دو طرف حتی نام اولین خودروی مشترک خود را نیز انتخاب کرده بودند، ناگهان علی اکبر محرابیان، وزیر وقت صنایع، اعلام کرد این شراکت باطل است و اجازه نمی‌دهد کلنگ خودرو چینی در ایران زمین بخورد.

خودروسازان بزرگ دنیا، مانند «فولکس واگن»، «فیات» و«هیوندایی» از جمله خودروسازانی بودند که پس از اعمال تحریم‌ها از ایران رفتند، رفتنی که سبب شد بخش خصوصی خودروسازی کشور به شدت ضعیف و دست به دامان چینی‌ها شود.

در واقع می‌توان گفت که به‌ رغم سابقه همکاری ایران با شرکت چری، در دوران احمدی‌نژاد بود که پای چینی‌ها به صورت گسترده به صنعت خودروسازی ایران باز شود. برای مثال، خودروسازان در سال ۹۲ اعلام کردند که درحال واردات قطعات چینی به جای خرید از قطعه ‌سازان ایرانی هستند. در این رابطه، احمد نعمت بخش، دبیر انجمن خودروسازان در گفتگویی در سال ۹۲ گفت:«با سرکوب‌های مالی ایجاد شده و عدم اجازه افزایش قیمت خودرو، خودروسازان نمی‌توانند قیمت قطعه ‌سازان را متناسب با افزایش هزینه‌های آنها افزایش دهند. به همین خاطر قطعه ‌سازان مجبورند بعضی از قطعات را از چین تهیه کنند.»

خودروسازی پر رفت و آمد

ایران خودرو طی چهار سال، یک مدیرعامل؛ سایپا طی پنج سال، سه مدیرعامل؛ و پارس خودرو طی شش سال، پنج مدیرعامل. این تنها بخشی از رفت و آمدهای مدیریتی صنعت خودروی کشور در زمان ریاست جمهوری احمدی‌نژاد بود.

به عقیده کارشناسان این رفت و آمدها یکی از دلایلی بود که صنعت خودرو در آن هشت سال به سوی بهبودی حرکت نکرد.

فرمان دوگانه‌سوز شدن خودروها

سال ۸۶ بود که فرمان دوگانه‌سوز شدن همه خودروها صادر شد. این تصمیم با توجه به آنکه ناگهانی به شمار می‌رفت و فاقد مطالعات و بررسی‌های لازم و کافی، از همان ابتدا با کلی مخالفت و حاشیه همراه شد که نه مردم از آن راضی بودند و نه خودروسازان.

گرچه برخی از خودروها، مانند ۲۰۶ هاچ ‌بک، ماکسیما و… امکان دوگانه‌سوز شدن نداشتند یا شرکت مادر اجازه آن را نمی‌داد، اما احمدی‌نژاد و سکان ‌دارش در وازرت صنایع و معادن نه تنها کوتاه نیامدند، بلکه در اقدامی تولید خودروهای بنزین سوز با مصرف بالای شش لیتر را ممنوع اعلام کرد که البته مشروط بود و خودروسازان می‌توانستند با گرفتن مجوز از ستاد، تعداد محدودی خودروی بالای شش لیتر تولید کنند.

 در نتیجه همین اقدامات بود که کارگاه‌های تبدیل سیستم سوخت رسانی خودروها متولد شدند و خارج از استانداردهای لازم، اقدام به دوگانه سوز کردن خودروها کردند، اما این مساله وزارت صنایع را متوقف نکرد و پیگیری‌های این وزارتخانه سبب شد تا حدود ۷۰ درصد تولیدات خودروسازان، خودروهای دوگانه‌سوز باشد.

اسقاط خودروهای فرسوده ؛ کمک احمدی‌نژاد به صنعت

می‌توان گفت کارشناسی ‌ترین اقدامی که احمدی‌نژاد در صنعت خودرو انجام داد اسقاط خودروهای فرسوده است. البته بااینکه این دستور در زمان ریاست جمهوری احمدی‌نژاد به سرانجام نرسید و به صورت کامل اجرا نشد، اما در همان سطوح هم کمک فراوانی به کاهش مصرف سوخت و آلایندگی در کشور کرد.

رونمایی از موتور ملی

«این موتور باید روی همه خودروها نصب شود» این جمله‌ای بود که احمدی‌نژاد در سال ۸۵ و هنگام رونمایی نخستین موتور ملی گفت. البته خودروسازان در آن زمان گفتند عدم حمایت دولت باعث شد تا این دستور رئیس جمهوری عملی نشود و در حد حرف باقی بماند.

میراث احمدی‌نژاد برای خودرو

در واپسین روزهای عمر دولت دهم به ریاست محمود احمدی‌نژاد دستوری عجیب و ناگهانی صادر شد. با تصویب هیات وزیران دولت احمدی نژاد نصب کپسول آتش نشانی بر روی خودروها بعد از دوران ریاست جمهوری او اجباری شد.

در آن زمان این پرسش مطرح بود که چرا احمدی‌نژاد در آخرین روزهای ریاستش چنین دستور غیرکارشناسانه‌ای داد و خودروسازان را موظف به اجرای آن، آن هم پس از اتمام کار خود کرد؟

احمدی‌نژاد با بازار چه کرد؟

اما بازار خودرو طی آن هشت سال چه نوساناتی را تجربه کرد؟

قیمت خودرو یکی از معیارهای اصلی سنجش یک دولت به کار می‌رود. دولت احمدی‌نژاد هم به واسطه تحریم‌ها و همچنین افزایش نرخ ارز نوسانات شدیدی را پشت سر گذاشت. البته نه به میزان نوساناتی که بازار خودرو طی سال‌های گذشته تجربه کرده است.

برای بررسی بهتر، باید قیمت خودروها در ابتدای ریاست احمدی‌نژاد در سال ۱۳۸۴ را با قیمت‌ها در سال ۱۳۹۲ مقایسه کنیم. به عنوان مثال، پراید در سال ۸۴ تنها شش میلیون و ۹۰۰ هزار تومان قیمت داشت. این درحالی است که در پایان کار احمدی‌نژاد قیمت این خودرو رشدی حدود دو برابری داشت و به ۱۶ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان رسید.

پژو ۲۰۶ تیپ۶ هم در ابتدای کار او ۱۳ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان بود و در سال ۹۲ به ۵۱ میلیون تومان رسید. به عبارتی دیگر، این خودرو در دولت احمدی‌نژاد رشد ۳.۷ برابری را تجربه کرد.

ماکسیما نیز در ۱۳۸۴ تنها ۳۷ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان خرید و فروش می‌شد، اما در سال ۱۳۹۲ قیمت ۱۱۶ میلیون تومانی را در کارنامه خود ثبت کرد.