معرفی پیشرانه EFP ایران خودرو و بررسی تفاوت‌های آن نسبت به موتورهای EF7

پیشرانه EFP جدیدترین پیشرانه در محصولات ایران خودرو به حساب می آید و ما در این مطلب به مشخصات این موتور ملی پرداخته ایم.

نیمه دوم دهه ۸۰ شمسی بود که ایران خودرو با کمک یک کمپانی آلمانی تصمیم به طراحی و ساخت اولین پیشرانه ملی گرفت. این پیشرانه چهار سیلندر بنزینی EF7 نام داشت و روی خودروهایی نظیر سمند و سورن نصب شد. سپس نمونه توربوشارژ آن نیز در دهه ۹۰ به تولید رسید تا نیروبخش محصولاتی همچون سورن و دنا پلاس باشد.

بعد از گذشت حدود ۱۵ سال از معرفی موتور EF7 ، حالا نمونه بهینه‌شده آن برای انجام وظیفه روی محصولات جدید ایران خودرو نظیر ری‌را، تارا و دنا پلاس جوانان وارد چرخه تولید شده است. این موتور از لحاظ ظاهری به همان خانواده EF تعلق دارد اما می‌توان گفت بخش زیادی از قطعات داخلی آن اصلاح شده و به جهت بهبود بازدهی موتور و کاهش آلایندگی و مصرف سوخت روی پیشرانه EFP نصب شده است. بنابراین با یک موتور نسبتاً جدید طرف هستیم که تفاوت‌های زیادی با نمونه پایه خود یعنی موتور EF7 دارد. در ادامه ضمن معرفی موتور EFP به تفاوت‌های آن در مقایسه با موتورهای خانواده EF7 اشاره می‌کنیم.

پیشرانه EFP چه تغییر و تحولات ظاهری داشته است؟

تفاوت‌های موتور EFP با موتور EF7 از نظر ظاهری خیلی چشمگیر نیست. در پیشرانه جدید تقریباً همان استایل و طراحی را شاهد هستیم که شاید در نگاه اول از نظر عموم افراد قابل تمایز با موتور EF7 نباشد. اما وقتی که با دقت بیشتری به موتور EFP نگاه می‌کنیم، متوجه می‌شویم که منیفولد هوای این موتور از جنس پلاستیک ساخته شده که نسبت به نمونه فلزی موتورهای EF7 تفاوت دارد.

ضمناً قالپاق سوپاپ‌ها و ریل سوخت هم که پیش از این در موتور EF7 به صورت فلزی ساخته شده بودند حالا از جنس پلاستیک هستند و نمای قسمت بالای سرسیلندر را به صورت مشکی درآورده‌اند. همچنین در اینجا به صورت فابریک از منبع انبساط جداگانه از رادیاتور برای بهبود فرایند خنک‌کاری موتور به‌ویژه در نسخه توربو استفاده شده که قبلاً صرفاً در برخی موتورهای EF7های تنفس طبیعی مورد استفاده قرار می‌گرفت.

تفاوت‌های ساختاری و فنی موتور EFP با موتور EF7

علی‌رغم شباهت ظاهری موتور EFP با موتورهای خانواده EF7 باید به اطلاع برسانیم که بسیاری از اجزای این پیشرانه جدید نسبت به موتورهای EF7 تغییر کرده است و دیگر نمی‌توان قطعات این دو را به جای هم جایگزین کرد. در موتور EFP اصلاحاتی روی سرسیلندر صورت گرفته و بخش‌هایی مثل پورت ورود و خروج هوا یا دود تغییر کرده است.

همچنین جنس پیستون و نوع طرح آج قسمت بالای آنها نیز عوض شده تا از این به بعد علاوه بر وجود جایگاه سوپاپ روی پیستون در قسمت میل سوپاپ هوا، در سمت دیگر پیستون و محل فرود آمدن سوپاپ‌های دود نیز شاهد اضافه شدن چین‌خوردگی یا به اصطلاح پاکت‌های سوپاپ در این بخش باشیم. این کار به منظور عملکرد بهتر سیستم زمان‌بندی متغیر سوپاپ‌ها و کاهش احتمال برخورد سوپاپ با پیستون انجام گرفته است.

به طور کلی قطعات اصلی موتور EFP شامل میل‌لنگ، یاتاقان‌های ثابت و متحرک، شاتون‌ها، جنس و طرح تاج پیستون‌ها، میل سوپاپ‌ها، سرسیلندر، نوع و جنس منیفولد هوا، منیفولد دود، سامانه توربوشارژ و …، در موتور EFP کاملاً با خانواده EF7 متفاوت است. ظاهراً این اجزا با هدف کاهش مصرف سوخت و آلایندگی و افزایش بازدهی موتور، نسبت به قبل تغییر کردند.

در این میان یکی از مهم‌ترین تغییرات موتور EFP اضافه شدن سیستم زمان‌بندی متغیر سوپاپ دود در نسخه تنفس طبیعی و زمان‌بندی سوپاپ‌های دود و هوا DVVT برای نمونه های توربو شارژ است. موتور EF7 در سری تنفس طبیعی تنها برای سوپاپ هوا از سیستم زمان‌بندی متغیر سوپاپ‌ها یا CVVT استفاده می‌کند و این سیستم در نسخه توربو شارژ نیز به طور کامل حذف شده و وجود ندارد. به منظور ارتقای کارایی موتور، افزایش توان در دوره‌های میانی و کاهش مصرف سوخت، در موتور EFP از سیستم زمان‌بندی متغیر سوپاپ‌ها هم برای میل بادامک هوا و هم میل سوپاپ دود استفاده شده است تا شاهد بهبود کارکرد این موتور و افزایش راندمان آن باشیم. همچنین به منظور تامین فشار روغن مناسب برای سامانه زمان‌بندی متغیر سوپاپ‌ها، در موتور EFP از اویل پمپ بهینه‌ و جدید استفاده شده که نسبت به قبل کارکرد بهتری دارد و سلامت موتور را به میزان بیشتری تضمین می‌کند.

همچنین برند سازنده توربوشارژ، نوع پروانه‌های آن و از همه مهم‌تر مکانیزم محرک دریچه هدرروی توربوشارژر هم در پیشرانه EFP کاملاً تغییر کرده است تا در مجموع جریان هوای بیشتری را به داخل موتور پمپ کند. محرک دریچه هدرز و توربوشارژر به جای نمونه قدیمی‌تر وکیومی به سیستم کاملاً الکترونیک تحت کنترل ایسیو تبدیل شده است تا به صورت دقیق‌تر فشار اضافه از روی توربوشارژر برداشته شود و عملکرد و عمر آن بهبود پیدا کند.

بر اثر مجموعه این تغییرات دور آرام موتور از ۸۵۰ به ۶۵۰ دور در دقیقه کاهش پیدا کرده بدون آنکه سر و صدا و لرزش آن بیشتر شود. ضمناً در این حالت مصرف سوخت نیز کمتر خواهد شد. همچنین تحت تاثیر این تغییرات استانداردهای مرتبط با بهبود گرانروی روغن برای موتور EFP تغییر کرده و اقداماتی در راستای کاهش اصطکاک رینگ با دیواره سیلندر و پوشش DLC انجام شده است.

با توجه به تفاوت‌های موتور EFP نسبت به موتور EF7 شاهد افزایش توان خروجی آن نیز هستیم. در نتیجه این تغییرات توان موتور EFP توربوشارژ چیزی حدود ۷ تا ۱۰ درصد افزایش پیدا کرده و می‌تواند معادل بیش از ۱۶۰ اسب بخار قدرت و ۲۴۰ نیوتن متر گشتاور را سر میل‌لنگ به گیربکس تحویل دهد. گفتنی است بیشینه گشتاور موتور EFP در دور موتور ۱۷۵۰ قابل دسترس است که باعث بهبود شتاب و کشش خودرو در دورهای پایین می‌شود. علاوه بر افزایش توان خروجی، میزان مصرف سوخت نیز تا یک لیتر در هر ۱۰۰ کیلومتر کمتر شده و استاندارد آلایندگی موتور هم بهبود پیدا کرده است.

نتیجه‌گیری

موتور EFP علی‌رغم آنکه به خانواده EF از پیشرانه‌های ایران خودرو تعلق دارد، اما به دلیل تحولات اساسی که روی قطعات آن صورت گرفته است، می‌تواند به عنوان یک پیشرانه جدید با توان بالاتر، مصرف سوخت کمتر و کارایی بهتر، در محصولات نسبتا جدیدتر ایران خودرو شامل ریرا، دنا پلاس جوانان، تارا و … استفاده شود. این موتور کارایی قابل قبولی دارد و قرار است در قالب نمونه تنفس طبیعی و توربوشارژ به عنوان نیروبخش اصلی بخش نسبتا بزرگی از محصولات ایران خودرو به کار گماشته شود. مهم‌ترین تفاوت‌های موتور EFP با EF7 به طور خلاصه عبارتند از:

• تغییر جنس منیفولد هوا و ریل سوخت به نوع پلاستیکی
• تغییر میل‌لنگ و کاهش یک کیلوگرمی وزن آن
• تغییر قطعات اصلی نظیر: سرسیلندر، میل سوپاپ‌ها، شاتون، پیستون و …
• تغییر سیستم خنک‌کننده موتور
• استفاده از محرک برقی دریچه هدررو به جای نمونه وکیومی و به‌کارگیری توربوشارژر جدید
• استفاده از سامانه زمان‌بندی متغیر سوپاپ‌ها DVVT
• افزایش توان موتور و کاهش مصرف سوخت و… .