mail server چیست ؟ | راه ارتباطی دنیای دیجیتال

در عصر حاضر، ایمیل به ابزاری ضروری برای تبادل اطلاعات و برقراری ارتباط با افراد در سراسر جهان تبدیل شده است. برای ارسال گزارش ‌های کاری، تبادل ایده با همکاران و حفظ ارتباط با دوستان و خانواده، ایمیل به بخش جدایی ‌ناپذیری از زندگی روزمره ما کاربرد دارد و جزئی از ابزار دیجیتال مارکتینگ محسوب می شود. آیا تا به حال به این فکر کرده ‌اید که چه چیزی در پس پرده ایمیل‌ ها وجود دارد و چگونه آن ها به دستمان می ‌رسند یا اینکه mail server  چیست ؟ در این مقاله به دنیای پیچیده سرور های ایمیل سفر می ‌کنیم و به کاوش در عملکرد و نقش حیاتی آن ها در فرآیند ارسال و دریافت ایمیل می ‌پردازیم.

mail server چیست؟

سرور ایمیل نرم ‌افزاری است که بر روی یک کامپیوتر یا مجموعه کامپیوتر ها نصب می ‌شود و وظیفه‌ اصلی آن مدیریت، ارسال و دریافت ایمیل‌ ها است. می ‌توان سرور ایمیل را یک اداره پست در دنیای دیجیتال در نظر گرفت که نامه ‌های الکترونیکی را بین فرستنده و گیرنده جا به جا می ‌کند.

انواع سرور های ایمیل

• سرور های ورودی: این سرور ها وظیفه‌ دریافت ایمیل‌ ها از سرور های ارسال کننده و ذخیره آن ها در صندوق پستی کاربران را بر عهده دارند. دو پروتکل رایج برای این منظور POP3 وIMAP  هستند.
• سرور های خروجی: این سرور ها وظیفه‌ ارسال ایمیل ‌ها از صندوق پستی کاربران به سرور های دریافت کننده را بر عهده دارند. SMTP پروتکل اصلی برای ارسال ایمیل است.
• برخی سرور ها نیز وظیفه‌ واسطه‌ گری بین سرور های ارسال کننده و دریافت کننده ایمیل را بر عهده دارند و به ویژه برای ارسال ایمیل به دامنه ‌هایی که سرور ایمیل اختصاصی ندارند، مفید هستند.

نحوه عملکرد سرور ایمیل

فرآیند ارسال و دریافت ایمیل شامل مراحل زیر می‌ شود:

ارسال ایمیل از طریق کلاینت ایمیل: هنگامی که شما ایمیلی را از طریق نرم‌ افزار ایمیل خود مانند Gmail یا  Outlookارسال می ‌کنید، کلاینت ایمیل به سرور ایمیل شما متصل می ‌شود و ایمیل را برای آن ارسال می‌ کند.

انتقال ایمیل به سرور مقصد: سرور ایمیل شما، ایمیل را به سرور ایمیل گیرنده ارسال می ‌کند. این فرآیند ممکن است شامل عبور از چندین سرور واسط باشد.

تأیید صحت آدرس گیرنده: سرور ایمیل مقصد، آدرس ایمیل گیرنده را بررسی می ‌کند تا مطمئن شود که معتبر است و به یک صندوق پستی فعال مرتبط است.

ذخیره سازی ایمیل در سرور مقصد: در صورت معتبر بودن آدرس گیرنده، ایمیل در سرور ایمیل گیرنده ذخیره می ‌شود تا زمانی که توسط گیرنده دریافت شود.

دریافت ایمیل توسط گیرنده: هنگامی که گیرنده با استفاده از کلاینت ایمیل خود به صندوق پستی دسترسی پیدا می ‌کند، ایمیل از سرور ایمیل مقصد به کلاینت ایمیل منتقل شده و برای مشاهده در دسترس قرار می ‌گیرد.

تفاوت بین سرور ایمیل و کلاینت ایمیل

سرور ایمیل: Mail server چیست ؟ نرم ‌افزاری است که بر روی یک کامپیوتر یا مجموعه کامپیوتر ها نصب می‌ شود و وظیفه‌ اصلی آن مدیریت، ارسال و دریافت ایمیل ‌ها است. سرور ایمیل ‌ها را ذخیره می ‌کند، آن ها را بین سرور های دیگر ارسال و دریافت می ‌کند و از آن ها در برابر هرزنامه و بدافزار محافظت می ‌کند.

کلاینت ایمیل: کلاینت نرم ‌افزاری است که بر روی کامپیوتر یا گوشی شما نصب می‌ شود و به شما این امکان را می ‌دهد که ایمیل ‌های خود را مشاهده، ارسال و دریافت کنید. برخی از کلاینت‌ های ایمیل محبوب عبارتند از Gmail، Outlook  و Thunderbird.

ارائه دهندگان ایمیل مانند Gmail،Yahoo Mail  و Outlook هم سرور ایمیل و هم کلاینت ایمیل را ارائه می ‌کنند.

امنیت در سرور های ایمیل

ایمیل ‌ها به عنوان یکی از ارکان اصلی ارتباطات، همواره مورد توجه افراد سودجو و مخرب قرار داشته ‌اند. سرور های ایمیل برای مقابله با این تهدیدات از چندین روش امنیتی استفاده می‌ کنند.

• فیلتر کردن بر اساس کلمات کلیدی: اسکن محتویات ایمیل و موضوع آن برای یافتن کلمات و عباراتی که معمولاً در هرزنامه ‌ها یافت می ‌شوند.
• فیلتر کردن بر اساس فرستنده: بررسی آدرس IP فرستنده ایمیل و مطابقت آن با لیست‌ های سیاه شناخته شده برای ارسال کنندگان هرزنامه.
• تحلیل محتوا: اسکن فایل‌ های پیوست و بدنه ایمیل برای یافتن کد های مخرب یا سایر علائم مشکوک.
• احراز هویت فرستنده: (Sender Authentication) این روش ‌ها به تأیید صحت فرستنده ایمیل کمک می ‌کنند و از جعل فرستنده (Spoofing) جلوگیری می‌ کنند. برخی از پروتکل ‌های رایج احراز هویت فرستنده عبارتند از: SPF ،DKIM و DMARC.
• آنتی‌ ویروس و آنتی ‌بدافزار: سرور های ایمیل می‌ توانند از نرم‌ افزار های امنیتی برای اسکن ایمیل ‌ها و فایل ‌های پیوست برای شناسایی و حذف ویروس‌ ها و بدافزار ها استفاده کنند.
• رمزگذاری: (Encryption) برخی از سرور های ایمیل امکان رمزگذاری روی محتویات ایمیل را برای افزایش امنیت هنگام انتقال ارائه می ‌دهند.

انواع دیگر سرور های ایمیل

علاوه بر سرور های اصلی ارسال و دریافت ایمیل  (POP3, IMAP, SMTP)، سرور های دیگری نیز در زیرساخت ایمیل نقش ‌آفرینی می‌ کنند:

سرور های وبمیل: (Webmail Server) این سرور ها رابط کاربری تحت وب را برای دسترسی به ایمیل ‌ها از طریق مرورگر وب در اختیار کاربران قرار می ‌دهند. خدمات ایمیل تحت وب مانند Gmail  وYahoo Mail  از این نوع سرور ها استفاده می ‌کنند.

سرور های بایگانی ایمیل: (Email Archiving Server) این سرور ها برای ذخیره ‌سازی بلند مدت ایمیل‌ ها و بازیابی آن ها در صورت نیاز، مورد استفاده قرار می ‌گیرند. با توجه به حجم بالای ایمیل ‌های رد و بدل شده، آرشیو کردن آن ها می‌ تواند برای سازمان‌ ها و شرکت‌ ها مفید باشد.

سرور های لیست‌ سرو: (Listserv Server) این سرور ها برای مدیریت لیست ‌های پستی الکترونیکی (لیست ‌سرو) و ارسال خودکار ایمیل ‌ها به لیستی از مشترکین استفاده می‌ شوند.

جمع بندی

سرور های ایمیل زیرساختی پنهان اما حیاتی را برای برقراری ارتباطات از طریق ایمیل فراهم می ‌کنند. کسب و کار ها نیز از آدرس های ایمیل سازمانی بسیار سود می برند. درک مفهوم اینکه mail server  چیست و انواع این سرور ها به ما کمک می ‌کند تا با دید بهتری یه نحوه‌ کارکرد ایمیل و چالش‌ های امنیتی مرتبط با آن، استفاده ‌ای ایمن‌ تر و موثر تر از این ابزار ارتباطی داشته باشیم.