پیچیدگی‌های صدور مجوز برای تولید خودروهای تیراژ محدود

استفاده از فرصت تولید و فروش خودروهای دست‌ساز!

در کشورهای پیشرفته دنیا، بسیاری از برندهای معروف خودروساز، اقدام به تولید خودرو دست‌ساز و در تعداد محدود می‌کنند، با این وجود به‌دلیل حمایت دولت‌ها از این صنعت، فناوری‌های پیشرفته‌ای توسعه یافته و درآمدزایی سرشاری از فروش این محصولات، به‌دست می‌آید. تولید خودرو دست‌ساز، یکی از صنایع جذاب در دنیا به‌شمار می‌آید.

هرسال برترین برندهای خودروسازی در تعدادی محدود، اقدام به تولید خودروهایی با بالاترین استانداردها کرده و با قیمت‌هایی گزاف، آن‌ها را به‌فروش می‌رسانند. دلیل پیشرفت این شرکت‌ها، سهل بودن قوانین برای صدور مجوز تولید است، اتفاقی که متاسفانه در کشور دیده نمی‌شود.

روند سخت و طاقت‌فرسای صدور مجوز برای تولید خودرو دست‌ساز در ایران، سبب ایجاد فضای ناامیدی برای نخبگان این حوزه شده و به‌همین دلیل، این افراد به‌مرور به‌دلیل نبود انگیزه، به کشورهای دیگر مهاجرت می‌کنند تا درآن مناطق، اقدام به تولید محصولات خود کنند. همچنین یکی از مشوق‌های افزایش کیفیت خودرو، ایجاد رقابت بین صنایع خودروسازی کلان و خرد است.

با داشتن این قابلیت، خودروسازها ناچار به تولید خودرو با کیفیت بالاتر و قیمت‌هایی منطقی و به‌صرفه می‌شوند. در سرتاسر دنیا، هرساله خودروسازان بزرگ دنیا، آخرین دستاوردهای خود را در معرض نمایش گذاشته و رقابتی سنگین را ایجاد می‌کنند، تلاش برای کسب سهم بیشتر از بازارهای داخلی و خارجی، انگیزه‌ای مضاعف برای این صنایع شده و مشتریان برای انتخاب خودرو، با تنوعی از محصولات مواجه هستند. اما در ایران به‌دلیل طاقت‌فرسا بودن صدور مجوزهای تولید خودرو دست‌ساز، بازار بسیار محدود شده است.

ایجاد فضای رقابتی

یکی از راه‌های بالا بردن کیفیت خودرو در کشور، ایجاد فضای رقابتی است، با توجه به اینکه در ایران ظرفیت‌های نهفته بسیاری در غالب نخبگان و فارغ‌التحصیلان رشته‌های مرتبط با خودروسازی وجود دارد، می‌توان از این فرصت بیشترین استفاده را کرده و با ارائه راهکارهایی، مسیر را برای این افراد برای تولید خودروهای دست‌ساز هموار کرد.

درحال‌حاضر برای تولید یک خودرو دست‌ساز و عرضه آن حتی به‌صورت محدود، نیاز به صدور مجوزهای فراوان و پشت سر گذاشتن استانداردهای تعیین‌شده از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت است.

باتوجه به‌اینکه فرآیند پیش‌بینی‌شده فعلی برای صدور تاییدیه تولید خودرو دست‌ساز در کشور، بسیار پیچیده است، درنهایت فردی به مرحله تولید خودرو دست‌ساز و درآمدزایی با فروش آن نمی‌رسد. فرآیند پیش‌بینی‌شده در قانون شامل صدور تاییدیه استانداردهای مشخصی است که در اغلب موارد، افراد قادر به تامین هزینه‌های انجام این تست‌ها نمی‌شوند.

نبود پنجره واحد برای پیگیری امور

از طرفی مشکل دیگر افرادی که خواهان تولید خودرو دست‌ساز هستند، نبود پنجره واحد برای پیگیری امور مجوز تولید خودرو است، این افراد برای صدور هر مجوز باید به یک نهاد مراجعه کرده و نبود تمرکز در پیگیری امور صدور مجوز، تکمیل فرآیند مجوز ساخت خودرو دست‌ساز را بسیار سخت و طاقت‌فرسا کرده‌ است.

به‌نظر می‌رسد وزارت صنعت، معدن و تجارت به‌عنوان متولی صنعت در کشور، می تواند برای ایجاد رقابت سالم و پیشرفت فناوری و همچنین به کارگیری هرچه بیشتر نخبگان و متخصصان حوزه خودرو، فرآیندی منطقی و آسان را برای صدور مجوز تولید خودرو دست‌ساز در نظر گرفته و به این طریق، به پیشرفت صنعت خودروسازی کشور کمک کرده و همچنین کمبود عرضه و قیمت غیرمنطقی خودرو را تا حدی زیاد کنترل کند.

تلاش برای کسب مجوز راه‌اندازی کارخانه خودرو دست‌ساز!

تیمور ریشار، مهندس مکانیک نام‌آشنا در بین عاشقان و کلکسیونرهای خودرو است. وی که به عنوان استاد در حوزه مکانیک خودرو شناخته می‌شود، درخصوص تجربه‌اش درباره درخواست مجوز راه‌اندازی کارخانه خودرو دست‌ساز می‌گوید: 35سال پیش به وزارت صنایع رفتم. گفتم مجوز می‌خواهم که یک کارخانه خودرو دست‌ساز کوچک راه‌اندازی کنم. توجیه اقتصادی ندارد.

وام بانکی نمی‌خواهم و فقط سالی 10 خودرو تولید می‌کند. کارآفرینی هم می‌شد. بخش عمده قطعات هم تولید داخل موجود بود. اما عملا آن مسئول به من گفت خودت را خسته نکن. البته هنوز هم دیر نشده است.

می‌توانیم بهترین خودروهای اسپرت را تولید کنیم اما چطور آنها را پلاک کنیم؟ او درباره تجربه انگلیس در خودروسازی می‌گوید: در این کشور هر کارخانه بزرگی که وجود داشت فروخته شد. به جای آن 800 کارخانه خودرو دست‌ساز کوچک به عده‌ای دادند که واجد شرایط بودند. امکاناتی هم برای آنها گذاشته شد و در این میان چند کارخانه کارشان خوب است و می‌توانند تولید انبوه داشته باشند.

مسئولان چه می‌گویند؟

در سال‌های اخیر، برخی مسئولان دولتی در این باره گفته‌اند که نیاز است تا کد جدیدی برای این خودروهای دست‌ساز یا شخصی‌ساز که اغلب به تعداد محدود هستند، تعریف شود، به عبارتی باید این تولیدات به عنوان محصول در وزارت صمت ثبت شوند. اما اگر بنا به ثبت یک کالا به‌عنوان یک محصول تولیدی باشد، در ضوابط صدور جواز تاسیس و پروانه بهره‌برداری برای واحدهای تولیدی، حداقل ظرفیت تولید خودرو مشخص شده و نمی‌توان تولید یک یا تعداد کمی محصول را تولید صنعتی در نظر گرفت.

برای این اقلام و محصولات خاص رویه‌ای تعریف نشده، تا کسی که خودرو شخصی‌سازی داشت یا خودرو خاص داشته باشد بتواند آن را ثبت و وارد فرآیند اخذ استاندارد شود. خودروهای دست‌ساز هم باید تابع استانداردهایی باشند و پلیس هم آن را برای ارائه جواز سیر، مدنظر خواهد داشت اما از طرفی نمی‌توان انتظار داشت تمامی بررسی‌هایی که برای تولید یک خودروسازی انجام شده است برای این تک‌محصول نیز انجام شود.