مسیر متفاوت صنعت خودرو در ایران و ترکیه

هفته‌پیش خبر سرمایه‌گذاری یک‌میلیارد دلاری شرکت خودروسازی بی‌وای‌دی چین، به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان خودروهای برقی در جهان، در کشور ترکیه مطرح شد. بر این اساس بی‌وای‌دی برای دور زدن تحریم‌های اتحادیه اروپا که روی خودروهای چینی اعمال شده، قرار است یک‌میلیارد دلار در ترکیه سرمایه‌گذاری کند.

جذب سرمایه‌گذاری در حوزه تولید خودرو در ترکیه طی سال‌های اخیر روند روبه‌رشدی داشته است. این کشور ماه گذشته تعرفه ۴۰‌درصدی بر سر راه واردات خودروهای چینی قرار داد اما با این حال چینی‌ها برای افزایش سهم خود در بازار خودرو اروپا دست به این سرمایه‌گذاری بزرگ زدند.

بر اساس قراردادی که بین شرکت بی‌وای‌دی و وزارت صنعت و فناوری ترکیه منعقد شده، قرار است ۱۵۰ هزار دستگاه خودرو برقی در سال در این کشور تولید و به بازارهای اروپا صادر شود. بر اساس این قرارداد حداقل ۵هزار شغل مستقیم از این سرمایه‌گذاری ایجاد خواهد شد.

وزیر صنعت ترکیه هدف این کشور را ترغیب خودروسازان بزرگ به تولید خودروهای برقی در این کشور عنوان کرد. بر این اساس قرار است شرکت فولکس‌واگن نیز سرمایه‌گذاری ۱.۴ میلیارد دلاری در ترکیه انجام دهد.

مقایسه وضعیت صنعت خودرو در ایران و ترکیه ابعاد برنامه‌ریزی و داشتن راهبردهای درست و دقیق را بیشتر نمایان می‌کند.

ترکیه بر اساس منافع خود شرایط را به‌گونه‌ای فراهم کرده به‌طوری‌که رقابت جدی بین خودروسازان بزرگ برای تولید در این کشور ایجاد شده، این در حالی است که در ایران شاهد جزیره‎ ای عمل کردن بخش‌های مختلف و احتمالا بدون هماهنگی با وزارت صمت هستیم. نتیجه این عملکرد قرارداد ۱.۶میلیارد دلاری شهرداری تهران با چینی‌ها برای خرید اتوبوس، ون، موتورسیکلت برقی و … است.

شرکتی مانند بی‌وای‌دی یک‌میلیارد دلار برای تولید و صادرات خودرو برقی در ترکیه سرمایه‌گذاری می‌کند و شهرداری پایتخت ایران ۱.۶ میلیارد دلار سفارش به یک کشور دیگر برای ساخت خودرو و وسایل‌نقلیه‌ای می‌دهد که در داخل امکان تولید کامل آن وجود دارد اما شرکت‌ها در انتظار نقدینگی هستند!

تفاوت صنعت خودرو در ایران و ترکیه در سیاست‌های درست و نادرستی است که در این کشورها و بر اساس منافع ملی آنها اتخاذ می‌شود.

طبق آمار انجمن صنعت خودرو ترکیه، خودروسازی این کشور که شامل برندهای مطرحی همچون فورد، هیوندای، رنو، استلانتیس و تویوتاست، در سال ۲۰۲۳ حدود ۱.۵ میلیون دستگاه خودرو تولید کرده که نسبت به سال ۲۰۲۲ افزایش ۸.۶درصدی را نشان می‌دهد.

این خودروها عمدتا به اتحادیه اروپا و سایر بازارها صادر می‌شوند. آمارهای این انجمن همچنین حاکی از آن است که ترکیه در سال ۲۰۲۳ بیش‌از ۸۱۵هزار دستگاه خودرو وارد کرده که این میزان نسبت به سال قبل ۷۹.۶درصد افزایش داشته است.

نتیجه اتخاذ سیاست‌های اشتباه در حوزه خودرو در ایران سبب شده است تا سه خودروساز بزرگ ایران به اندازه ارزش سهام چند خودروساز مطرح خارجی زیان تولید کنند.

سرکوب قیمت‌ها در ایران، عدم حمایت واقعی از این صنعت و همچنین نبود یک نقشه راه و درنتیجه جزیره‌ای عمل کردن موجب شده‌اند تا هم بازار خودرو در کشور از دست برود و هم به زودی صنعت خودرو نابود شود.

در مقابل ترکیه با رشد سالانه تولید خودرو و سرمایه‎گذاری برای تولید خودرو داخلی احتمالا طی سال‎های آینده تبدیل به قطب تولید خودرو در این منطقه خواهد شد. کشوری که احتمالا بخش اصلی نیاز اروپا به خودرو را تامین خواهد کرد.