منتشر شده در 07 آبان 1403 ساعت 18:00
تقه زدن گیربکس یکی از مشکلات رایجی است که ممکن است برای جعبه دنده های اتوماتیک پیش بیاید، در این مطلب به بررسی این مشکل می پردازیم.
گیربکس اتوماتیک در بیشتر خودرو های امروزی استفاده می شود، راحتی و نداشتن دغدغه تعویض دنده در زمان مناسب یکی از مزایای این گیریکس است . با این حال، بروز مشکلاتی مانند تقه زدن هنگام تعویض دنده یا حرکت از حالت ایستا میتواند نشانه‌ای از خرابی‌های احتمالی در این سیستم‌های پیچیده باشد. تقه زدن گیربکس ممکن است ناشی از عوامل مختلف مکانیکی، الکترونیکی و حتی هیدرولیکی باشد که بسته به نوع گیربکس، دلایل و روش‌های تشخیص و تعمیر متفاوتی دارد. در این مطلب به بررسی این دلایل در سه نوع اصلی گیربکس‌های اتوماتیک شامل گیربکس خورشیدی AT، گیربکس CVT و گیربکس دوکلاچه DCT خواهیم پرداخت.
تقه زدن گیربکس اتوماتیک چیست؟
تقه زدن در گیربکس‌های اتوماتیک به صدای ناگهانی یا ضربه‌ای گفته میشود که هنگام تعویض دنده یا حرکت اولیه خودرو حس میشود. این پدیده ممکن است به دلیل مشکلات در اجزای داخلی مانند چرخ‌دنده‌ها، کلاچ‌ها، شیرهای هیدرولیکی یا حتی نقص‌های الکترونیکی رخ دهد. تقه زدن اغلب نشانه‌ای از نیاز به بررسی و تنظیم دقیق سیستم گیربکس است و میتواند در صورت نادیده گرفتن، منجر به خرابی‌های جدی تری شود.
دلایل تقه زدن گیربکس خورشیدی (AT)
سطح ناکافی یا آلوده بودن روغن گیربکس
روغن گیربکس در سیستم‌های اتوماتیک نقش کلیدی در روان‌کاری، انتقال نیرو و خنک‌کاری قطعات داخلی دارد. کمبود روغن یا استفاده از روغن نامناسب میتواند باعث افزایش اصطکاک بین چرخ‌دنده‌ها و اجزای داخلی شود و در نتیجه منجر به تقه زدن شود. روغن آلوده یا فرسوده نیز باعث کاهش کارایی سیستم هیدرولیکی و تعویض نادرست دنده‌ها و داغ کردن گیریکس خواهد شد.سطح حساسیت گیربکس های اتوماتیک نسبت به روغن خیلی بالا است.
خرابی شیرهای برقی (Solenoid Valves)
شیرهای برقی در گیربکس‌های اتوماتیک خورشیدی وظیفه کنترل جریان روغن هیدرولیک به کلاچ‌ها و چرخ‌دنده‌ها را بر عهده دارند. هر گونه خرابی یا نقص در عملکرد این شیرها میتواند باعث اختلال در فرآیند تعویض دنده و در نهایت منجر به تقه زدن شود. عملکرد ناقص این قطعات میتواند به دلیل گیرکردن یا قطع جریان الکتریکی در آن‌ها باشد.
سایش و فرسودگی چرخ‌دنده‌ها
چرخ‌دنده‌های خورشیدی به مرور زمان و در اثر استفاده مداوم، دچار فرسودگی می‌شوند. این سایش باعث اختلال در انتقال قدرت و ناهماهنگی در تعویض دنده‌ها میشود که در نتیجه آن، تقه زدن یا لرزش در گیربکس احساس میشود. این مشکل به‌خصوص در خودروهایی که تحت فشار زیاد یا کارکرد طولانی‌مدت هستند، بیشتر مشاهده میشود.
باگ در برنامه (TCU) گیربکس
گیربکس نیز همانند موتور از کامپیوتر مخصوص برای خود استفاده می کند، این کامپیوتر وظیفه هماهنگی گیبرکس و موتور را دارد.در بعضی از موارد به دلیل نا هماهنگی یا باگ داشتن در برنامه تعریف شده برای گیربکس باعث تقه زدن آن می شود، این مشکل در خودرو های دنا پلاس، تارا، ۲۰۷ اتومات بسیار مشهود است،این مشکل با برداشتن سر باتری و تعریف دوباره گیبرکس برای موتور میتواند تا حدودی رفع شود.
معیوب شدن سوپاپ های گیربکس
خراب شدن سوپاپ‌های گیریکس یکی از از دلایل تقه زدن گیربکس اتوماتیک AT است. زمانی که این قطعات دچار مشکل شوند باعث میشود که به گیربکس فشار وارد شود و در نتیجه کار خود را به درستی انجام ندهد.
شل شدن اتصالات گیربکس
در گیربکس های AL4 که در محصولات فرانسوی بسیاری استفاده شده است اتصالات گیریکس از ترک خارج می شوند و گیریکس دچار لرزش و لغزش میشود.این مشکل در ۲۰۶ و ۲۰۶ های ایرانیزه چندین برابر است.
دلایل تقه زدن گیربکس CVT
خرابی تسمه‌ها و پولی‌ها
در گیربکس‌های CVT، از تسمه و پولی برای تغییر پیوسته نسبت دنده استفاده میشود. هرگونه خرابی یا سایش در تسمه یا پولی‌ها میتواند باعث ایجاد تقه در هنگام تعویض نسبت دنده یا هنگام تغییر سرعت شود. این مشکل اغلب در اثر فرسودگی یا عدم نگهداری مناسب رخ می‌دهد.
خرابی واحد کنترل الکترونیکی گیریکس(TCU)
واحد کنترل الکترونیکی در گیربکس‌های CVT وظیفه تنظیم تغییر نسبت دنده‌ها را بر عهده دارد. نقص یا خرابی در TCU میتواند منجر به انتقال نامناسب نیرو و در نتیجه تقه زدن گیربکس شود.
نشتی یا کاهش فشار روغن
سیستم‌های CVT نیز به شدت وابسته به روغن هیدرولیک برای عملکرد صحیح هستند. نشتی روغن یا کاهش فشار هیدرولیک میتواند باعث ناهماهنگی در تغییرات دنده و تقه زدن گیربکس شود. بررسی و تعمیر به موقع نشتی ها و حفظ سطح مناسب روغن میتواند از بروز این مشکل جلوگیری کند.
دلایل تقه زدن گیربکس دوکلاچه (DCT)
خرابی کلاچ‌ها
گیربکس‌های دوکلاچه، چه در نوع تر و چه خشک، به کلاچ‌های خاصی وابسته هستند که تعویض دنده را به‌صورت مستقل انجام می‌دهند. هرگونه خرابی یا سایش در این کلاچ‌ها میتواند باعث تقه زدن و اختلال در عملکرد دنده‌ها شود. در گیربکس‌های خشک، این مشکل به دلیل عدم روان‌کاری بیشتر دیده میشود.گیربکس های دوکلاچه خشک بسیار وابسته به روان کننده هستند و به گرما بسیار حساس است.
نقص در واحد کنترل گیربکس (TCU)
واحد کنترل گیربکس (TCU) وظیفه هماهنگ‌سازی تعویض دنده‌ها در سیستم دوکلاچه را بر عهده دارد. خرابی در این بخش میتواند باعث عدم هماهنگی بین دنده‌ها و در نتیجه تقه زدن هنگام تعویض دنده شود. این مشکل میتواند ناشی از نقص‌های نرم‌افزاری یا خرابی قطعات الکترونیکی باشد.
کمبود روغن یا کیفیت نامناسب روغن در گیربکس تر
در گیربکس‌های دوکلاچه تر، روغن نقش اساسی در روان‌کاری و عملکرد صحیح کلاچ‌ها و دنده‌ها ایفا می‌کند. کمبود یا آلودگی روغن میتواند باعث تقه زدن و کاهش عمر مفید گیربکس شود. بررسی دوره‌ای و تعویض به‌موقع روغن میتواند از بروز این مشکل جلوگیری کند.
گیربکس‌های اتوماتیک به‌عنوان یکی از مهم‌ترین اجزای سیستم انتقال قدرت خودروها، به دلیل پیچیدگی ذاتی‌شان در معرض مشکلات مختلفی قرار دارند. تقه زدن گیربکس اتوماتیک، به‌ویژه در گیربکس‌های خورشیدی AT، CVT و دوکلاچه DCT، از مشکلات رایجی است که میتواند ناشی از خرابی قطعات مکانیکی، الکتریکی و یا عدم نگهداری مناسب خودرو باشد. بررسی به‌موقع این مشکلات و انجام تعمیرات ضروری میتواند از تشدید این خرابی‌ها و هزینه‌های سنگین جلوگیری کند ولی همچنان در برخی گیربکس ها ما تقه های زاتی داریم و چند تقه در طول ماه مساله جدی نیست بیشتر، گیریکس های چینی به دلیل کیفیت پایین و ضعف در مهندسی این مشکل را دارند. در نهایت، توجه به سرویس‌های دوره‌ای، استفاده از روغن مناسب و رعایت اصول صحیح رانندگی میتواند عمر گیربکس را افزایش داده و عملکرد بهینه آن را تضمین کند.
source