ال ۹۰ ایرانی یا همان تندر ۹۰ ایرانیزه جدیدترین محصول پارس خودرو است و ما در این مطلب نقد و بررسی طراحی پارس خودرو P90 انجام داده ایم.
شاید بتوان رنو لوگان«L90» یا همان تندر ۹۰ را یکی از بحث برانگیزترین و پرحاشیه ترین محصولات عرضه شده در تاریخ صنعت خودرو کشور دانست. محصول استراتژیک رنو و برنده جایزه طراحی کاربردی انجمن مهندسین اروپا، از زمان ورود به بازار ایران، با فراز و فرود های زیادی همراه بوده است. از مورد بی مهری قرارگرفتن به واسطه طراحی ساده و فاقد جذابیتش تا تبدیل شدن به یکی از بی رقیب ترین و پرطرفدارترین خودروهای ایران به دلیل استهلاک پایین، دوام بالا و کیفیت فنی برتر!
با این وجود همه ما نسبت به این موضوع آگاهی داریم که زیبایی نقش انکارناپذیری در خرید هر کالای مصرفی دارد. ال ۹۰ یا تندر ۹۰ هم از این قاعده مستثنی نبوده و نیست و همین طراحی هر چند کاربردی، اما بشدت ساده، از مواردی بوده که تندر ۹۰ با آن دست به گریبان بود که به یکی از اصلی ترین دلایل انتقاد مشتریان مشکل پسند ایرانی تبدیل شد. بر همین اساس، تندر ۹۰ در زمان حضور خود در بازار ایران، همانند بسیاری دیگر از محصولات عرضه شده توسط خودروسازان داخلی!، در کنار بهینه سازی های سازنده اصلی آن یعنی رنو داچیا که با نام تندر پلاس به بازار نیز عرضه شد، مورد جراحی زیبایی ایرانی قرار گرفت و نام های جدیدی مانند تندر ۹۰ سایانا و پارس تندر برای آن ها نیز انتخاب شد.
هرچند که تندر ۹۰ سایانا هیچ وقت قدم به خیابان ها نگذاشت، اما پارس تندر هم با وجود بهینه سازی های ظاهری انجام شده، هیچ وقت نتوانست محبوبیت نسخه اصلی را به دست آورد. چرا که همانند بسیاری دیگر از فیس لیفت های صورت گرفته در ایران، صرفا یک بروزرسانی خام و ناشیانه بر روی پیکره ای با فلسفه قوی در طراحی یک محصول اقتصادی بود.
اما می رسیم به P90 یکی دیگر از بهینه سازی های انجام شده بر روی تندر۹۰ یا رنو لوگان که نیامده، با حواشی همراه شده است. خودرویی که درواقع نسخه داخلی سازی شده تندر ۹۰ است که با بازگشت تحریم ها و توقف عرضه ال ۹۰, توسعه این پروژه رنگ و بوی جدی به خود گرفت و تقریبا چهار سال از رونمایی نسخه اولیه آن که قرار بود با نام کادیلا عرضه شود گذشته است.
با این حال پارس خودرو به تازگی در نمایشگاه خودروی مشهد، از نسخه نهایی پروژه P90 رونمایی کرد و انتظار می رود تا پایان سال جاری با نام احتمالی آرین به بازار عرضه شود. بر همین اساس، در ادامه مطلب به سراغ نقد و بررسی دقیق تر این دستپخت تازه خودروسازی کشور رفته ایم.
طراحی پارس خودرو P90 در نمای بیرونی ؛ شخصیتی دوگانه و بدون هارمونی
داچیا لوگان یا رنو تندر ۹۰، به عنوان یک محصول کاملا اقتصادی با قیمت تمام شده بسیار پایین که در اوایل قرن ۲۱ طراحی شده بود، از استایلی کاملا ساده و بدون جذابیت بصری خاصی برخوردار بود. هر چند که همین طراحی ساده، زمخت و مکعبی شکل بدنه بسیار کاربردی بود. در کنار این موارد، اما تندر ۹۰ از جزئیاتی در طراحی, مانند گرافیک چراغ های عقب و نحوه امتداد ان بر روی خطوط درب صندوق، خطوط شخصیتی روی پروفایل جانبی بدنه و… برخوردار بود که در نهایت پختگی و دقت طراحی و اجرا شده بودند. با این حال همانطور که اشاره کردیم، اگر تندر ۹۰ سایانا را فاکتور بگیریم، این نسل از تندر ۹۰، دو فیس لیفت را تجربه کرد که هر دو نسخه نیز در بازار ایران عرضه شد. یکی با نام تندر پلاس و دیگری با نام پارس تندر.
مورد اول که نتیجه بهینه سازی های سازنده اصلی یعنی رنو داچیا بود، یک فیس لیفت پخته و البته بی نقص از ال ۹۰ یا تندر بود که در عین سادگی، بدون هیچ اغراقی و تا حد امکان، نواقص طراحی لوگان را بر طرف کرده بود. مورد دوم که با نام پارس تندر شناخته می شود، در واقع فیس لیفتی است که سایپا بر روی تندر اجرا کرده است که تنها در بروزرسانی نمای عقب خلاصه می شود. هر چند که میزان تغییرات در پارس تندر، بسیار بیشتر از نسخه نهایی عرضه شده بود و علاوه بر نمای عقب، شامل تغییراتی در نمای جلو نیز بود، اما در نهایت رنو اجازه این تغییرات بیشتر را به سایپا نداد تا پارس تندر با همان نمای عقب متفاوت به بازار عرضه شود که البته این تغییرات، نه تنها به اندازه تندر پلاس، بلکه در مقایسه با نسل اول آن نیز جذاب از کار در نیامد.
اما می رسیم به P90 پروژه ای که باید آن را سومین فیس لیفت بر روی اتاق نسل اول داچیا لوگان بدانیم که همانند پارس تندر، در ایران و توسط تیم طراحی سایپا صورت گرفته است. با این حال P90 به نوعی نسخه داخلی سازی شده داچیا لوگان است و میزان تغییرات ان در مقایسه با پارس تندر نیز بسیار بیشتر است. در واقع P90 را باید یک فیس لیفت عمیق و کامل «Major Facelift» بنامیم که بروزرسانی های آن شامل تغییر کامل در قسمت دماغه یا پوزه، یعنی چراغ ها و مجموعه جلو پنجره و سپر جلو، کاپوت و گلگیرها و نیز چراغ ها، درب صندوق و سپر عقب می باشد.با این حال قسمت میانی بدنه خودرو شامل درهای جانبی، سقف و نیز شیشه های جانبی، جلو و عقب در کنار کابین بدون تغییر باقی مانده است و تنها برخی جزئیات تزیئنی این بخش که در ادامه به آن ها اشاره می کنیم، بازطراحی شده اند.
در اولین نگاه، با نمای جلو کاملا متحول شده و متفاوت نسبت به تندر رو به رو می شویم. اما این تحول به معنای زیباتر شدن دماغه خودرو نیست. چرا که ما با نمایی شلوغ و تا حدی فاقد شخصیت روبه رو هستیم. هر چند که تلاش طراحان برای ارائه یک هویت مستقل در مقایسه با تندر ۹۰ قابل تقدیر است، اما عدم هماهنگی کلیت این نما با نماهای دیگر، آن را به پاشنه آشیل پروژه P90 یا آرین تبدیل کرده و شخصیت دوگانه ای از این محصول را به نمایش گذاشته است. موردی که بارها در بروزرسانی های صورت گرفته در محصولاتی مانند نسل اول دنا، اطلس و… نیز شاهدش بودیم.
در این نما، چراغ های جلو با زوایای شارپ و البته تا حدی کشیده تر از تندر ۹۰، در ترکیب با جلو پنجره شش ضلعی بزرگ با نوارهای افقی و نیز نوار کرومی بالای جلو پنجره که لوگو تایپ «پارس خودرو» بر روی آن قرار گرفته خودنمایی می کند. هر چند که این ترکیب، چهره ای پویا تر برای P90 ایجاد کرده است، اما نحوه ارتباط خطوط اطراف چراغ ها با لبه های داخلی آن ها و البته انحناهای کناره های جلوپنجره، در نهایت سادگی و بدون پختگی, صورت گرفته و امتداد پیدا کرده تا علاوه بر شلوغ تر شدن این قسمت، ارتباط بصری متناسبی نیز دیده نشود.
در کنار این موارد، گرافیک چراغ های LED که به نظر می رسد صرفا جهت پاس کردن استانداردها اجرا شده و در نهایت سادگی طراحی شده اند، در کنار لوگو تایپ فارسی نچندان جذاب «پارس خودرو» کاملا توی ذوق می زند. چرا که معلوم نیست بر چه اساسی و با چه اصراری، باید در نمای جلو هم همانند نمای عقب از لوگو تایپ های فارسی، آن هم با گرافیک های عجیب استفاده کرد!
اما یک نکته جالب که این روزها و در نمای جلو محصولات گروه سایپا مشاهده می کنیم، الگوبرداری های تیم طراحی از محصولات اکونومی آمریکایی است. به عبارتی بعد از شاهین و اطلس که در نمای جلو آن ها، یک الگوبرداری آشکار از نسخه چینی بیوک اکسل «Buick Excelle» و فورد کا پلاس «Ka +» بود، حال نوبت P90 رسیده است که طراحی نمای جلو آن بسیار یادآور نسل آخر شورلت سونیک «Sonic» که در سال ۲۰۱۷ معرفی شد, باشد.
طراحی سپر و مجموعه ورودی های هوا بزرگ، هر چند مدرن و امروزی می باشند و هرچند که از هارمونی مناسبی با عناصر دیگر این نما برخوردار شده است، اما بازهم از پختگی لازم برخوردار نبوده و نسبت به خطوط لبه های ورودی های هوا و امتداد عرضی آن ها می توان نقد داشت.با این حال استفاده از پروژکتور های دایره ای شکل که به نظر از همان نسخه اتومات تندر ۹۰ به عاریت گرفته شده است، از نکات مثبت این قسمت است.
اما اگر در همین نمای جلو به گوشه ها آمده و از زاویه سه رخ یا پرسپکتیوی به بدنه P90 نگاه کنیم، تاثیرات منفی لبه دار شدن درب موتور، زاویه سپر و تغییرات آن ها، کاملا به چشم می آید. هر چند که باید به این نکته اشاره کرد که این تغییرات بر اساس هماهنگ شدن P90 با قوانین و استانداردهای ایمنی، بخصوص ایمنی عابر پیاده صورت گرفته است.
در نمای جانبی، تغییرات خاصی را مشاهده نمی کنیم و با همان پروفایل ساده تندر ۹۰ با ارتفاع سقف زیاد و درها و شیشه های جانبی بزرگ رو به رو هستیم. با این حال به واسطه بروزرسانی های صورت گرفته در نمای جلو و عقب، تغییراتی در گلگیرهای جلو و عقب نیز اعمال شده است. یکی از این تغییرات، امتداد خط شخصیتی نمای جانبی است که بر خلاف تندر ۹۰ که بر روی قوس گلگیر عقب، با زاویه ای نسبتا زیاد به سمت پایین کمان خورده بود، در P90 این خط به صورت مستقیم و تا رسیدن به چراغ های عقب امتداد یافته است که پیش تر جهت هماهنگی با تغییرات صورت گرفته، قابل قبول ارزیابی می شود. هر چند که همچنان عدم هماهنگی و نبود هارمونی بین پروفایل جانبی مکعبی و ساده و نسبتا قدیمی تندر ۹۰ و چهره شلوغ و متفاوت نمای جلو، کاملا مشهود است.
با این حال استفاده از رینگ های جدید، قرار گیری قطعه تزئینی آبشش مانند بر روی گلگیر جلو و در نهایت آینه های جانبی به اصطلاح ساندرویی به همراه راهنما جانبی، از جمله نکاتی است که به نظر می رسد بیش از اینکه در جهت هماهنگی با سایر عناصر بدنه صورت گرفته باشد، در جهت ایجاد تمایز بیشتر با نسخه اصلی تندر ۹۰ انجام گرفته است. ضمن اینکه استفاده از زه های جانبی که پیش تر در پارس تندر استفاده شده بود، بسیار قدیمی و از رده خارج به نظر می رسد. بخصوص که بر روی پارس تندر هم، خطوط اریب شروع و پایان این قطعه، با خطوط روی گلگیرهای جلو و عقب هماهنگ و هم راستا نیست.
با گذر از دو نمای قبلی، به یکباره با نمای ساده تر در مقایسه با نمای جلو روبه رو می شویم که سبک طراحی ان، به ویژه طراحی چراغ ها، تا حدی یادآور محصولات پولستار می باشد. خطوط افقی روی درب صندوق که در عرض خودرو امتداد یافته، توانسته هارمونی بهتری با جزئیات قدیمی تر بدنه در نمای جانبی ایجاد کند. گرافیک L شکل چراغ های عقب نیز، هر چند خیلی متفاوت و خاص نیست، اما هماهنگی خوبی با گرافیک چراغ جلو ایجاد کرده است. ضمن اینکه با با قرارگیری چراغ ها در قسمتی بالاتر و افقی شدن ان، از نظر بصری سبب شده تا درب صندوق و ارتفاع کلی این قسمت کوتاه تر از نسخه اصلی تندر ۹۰ به نظر برسد.
طراحی سپر نیز کاملا تغییر کرده و طراحان سعی کرده اند تا با اضافه کردن یک دیفیوزر بزرگ که محل قرارگیری پلاک و چراغ های مه شکن عقب نیز در این مجموعه است، بر پویایی این قسمت اضافه کنند. با این حال نحوه قرارگیری سراگزوز دایره ای شکل چندان چنگی به دل نمی زند و از پویایی این قسمت نیز کاسته است.
طراحی پارس خودرو P90 در کابین ؛ همچنان قدیمی و کسل کننده
با ورود به داخل کابین، حجم کم تغییرات در مقایسه با تندر پلاس و یا ساندرو کاملا شوکه کننده است. اینکه چرا سازنده داخلی، تغییرات بیشتری را در داخل کابین اعمال نکرده است احتمالا بر می گردد به کاهش هزینه های تمام شده، با این حال سازنده می توانست برخی قطعات تزئینی مانند رودری های و حتی متریال صندلی ها را برای ایجاد تمایز بیشتر با تندر ۹۰، تغییر دهد. هر چند که طبق رسم همیشگی خودروسازان داخلی احتمالا باید منتظر ارائه این تغییرات و عرضه آن با پسوند پلاس و البته قیمت بیشتر در آینده باشیم! با این حال همچنان تغییرات جزئی را در کابین P90 می توان مشاهده کرد. طراحی پنل میانی کنسول با قرارگیری یک نمایشگر مرکزی و تغییر کلیدهای کنترلی و نیز پنل جدید کنترل سیستم تهویه، قطعا حس بهتری را در مقایسه با قبل به سرنشینان منتقل می کند.
در کنار این بهینه سازی های مثبت صورت گرفته، اما تغییر کلاستر، غربالک فرمان و نیز دسته دنده هر چند تا حدی جذاب بوده با یکدیگر هماهنگ هستند، اما این سه عنصر هیچ هماهنگی و هارمونی با سایر اجزای داخل کابین و داشبورد ندارند. طراحی و ارگونومی صندلی ها نیز هیچ تغییری نداشته و از همان حالت نیمکتی شکل صندلی های تندر ۹۰ برخوردارند که هر چند سبب ایجاد فضای داخلی فوق العاده در این سگمنت شده است، اما در سفرهای طولانی خسته کننده می باشد. همچنین همانند تندر ۹۰، صندلی های جلو با همان حالت فلکه ای تنظیم می شوند و در نسخه به نمایش گذاشته شده خبری از زیر آرنجی برای سرنشینان جلو نیست!
کلام آخر
در مجموع طراحی P90 را به عنوان یک نسخه فیس لیفت از تندر ۹۰ یا داچیا لوگان، که بهینه سازی های عمیقی را بخصوص در نمای جلو و عقب تجربه کرده است، به دلایلی که عنوان شد نمی توان جذاب و زیبا قلمداد کرد. شاید در مقایسه با ال ۹۰ و در نگاه اول و بخصوص در نمای جلو، چهره آن بروز تر و تا حدی پویا تر باشد، اما باید به این نکته اشاره کرد که یک خودرو تنها از یک نما مورد نقد قرار نمی گیرد، بلکه این پیکره و تناسبات کلی است که نقد شده و خب P90 نیز به واسطه نمای جلو شلوغ، نمای کناری جعبه ای شکل و قدیمی و نیز نمای عقب ساده، نتوانسته هارمونی مناسبی را میان این سه نما و درواقع پیکره کلی, حتی در مقایسه با تندر ۹۰ ایجاد کند.
ضمن اینکه P90 بار دیگر نشان داد که خودروسازان داخلی در بهینه سازی و توسعه یک استایل و چهره قدیمی، حتی با ایجاد تغییراتی جزئی نمی توانند با سلیقه و اصولی عمل کنند و این نکته را به وضوح می توان در محصولاتی نظیر زانتیا۲، سمند سورن، رانا و حتی سایپا ۱۱۱و ۱۳۲ و … مشاهده کرد و خب این ها مواردی هستند که نشان می دهد مبحث دیزاین و طراحی در خودروسازی داخلی نه تنها پیشرفت چشمگیری نداشته, بلکه همچنان در روی همان پاشنه می چرخد!
source