جدایی بازار خودرو از «ارز»

 بررسی بازار خودرو در ماه ابتدایی پاییز نشان می‌دهد که به‌رغم روند رو به رشد نرخ ارز، بازار خودرو چندان تحت تاثیر قرار نگرفته است. به نظر می‌رسد بعد از فروردین‌ماه امسال که خودرو به سقف قیمتی رسید، خودرو حساب خود را از ارز جدا کرده است.

«دنیای اقتصاد» برای محک بازار خودرو قیمت ۲۲خودروی داخلی، مونتاژی و وارداتی را از ابتدای مهر تا روز گذشته زیر ذره‌بین قرار داده است. بر این اساس بهای محصولات داخلی بیشتر دچار نوسان بوده و در بازه زمانی یادشده به‌طور میانگین ۲۱میلیون تومان معادل ۳.۲درصد رشد قیمت را ثبت کرده است.

در مقابل، خودروهای مونتاژی در این بازه زمانی به طور میانگین ۱۳.۳میلیون تومان معادل یک‌درصد افزایش قیمت را ثبت کرده‌اند. محصولات وارداتی اما از ابتدای مهر تاکنون تقریبا ثبات قیمت داشته‌اند. البته بیشتر آنها رشد قیمت یا کاهش قیمت را ثبت کردند، اما سیر یکسانی نداشته‌اند بنابراین میانگین تغییرات آنها قابل توجه نیست.

مرور این ارقام نشان می‌دهد نوسانات نرخ ارز برخلاف گذشته، دیگر بازار خودرو را دچار التهاب‌های شدید نمی‌کند. این در حالی است که در گذشته بازار خودرو همیشه تبعیت و وفاداری خود را نسبت به نوسانات بازار ارز نشان می‌داد. حالا اما به نظر می‌رسد این روند تا حدی مختل شده است. آخرین باری که خودرو پابه‌پای ارز افزایش قیمت داد، مربوط به فروردین‌ماه امسال بود که پس از عملیات وعده صادق ۱، بازار خودرو به قله قیمتی خود رسید و بهای انواع خودرو در بازار به میزان زیادی افزایش یافت. اما عملیات وعده صادق۲ و حواشی منطقه‌ای پس از آن که در مهرماه اتفاق افتاد گرچه بازار ارز را به‌کلی به هم ریخت (به طوری که  قیمت دلار در بازار آزاد از ۵۹هزار و ۲۰۰ تومان در ابتدای مهر به ۶۷هزار و ۵۰۰تومان در روز گذشته رسید و رشد قیمت هشت‌هزار و ۳۰۰تومانی و ۱۴درصدی داشت)، اما بازار خودرو تحت تاثیر قرار نگرفت. این در شرایطی است که حتی خودروسازان در مهر عرضه چندانی نداشتند و تولید خودرو نیز در این ماه با افت همراه بوده است.

دلیل اصلی عدم رشد قابل‌توجه قیمت‌ها در بازار خودرو را بیش از هر چیز می‌توان به رکود حاکم در این بازار نسبت داد. به عبارت دیگر به دلیل بی‌ثباتی‌هایی که در چند ماه گذشته بر بازار خودروی کشور حاکم بوده و هر چند روز یک بار قیمت خودرو افزایش یا کاهش پیدا کرده است، ظاهرا دیگر اطمینانی به شرایط حاکم برای خرید یا فروش خودرو نیست.

در واقع خریداران و فروشندگان خودرو سعی می‌کنند تا زمانی که ثبات به بازار برگردد کمتر دست به فعالیت در بازار بزنند. علاوه بر این فعالان بازار خودرو منتظر هستند که تکلیف بی‌ثباتی سیاسی منطقه‌ای مشخص شود و سپس برای خرید یا فروش خودرو اقدام کنند.

همچنین سرمایه‌گذاران ترجیح می‌دهند که به جای بازار خودرو به سمت دیگر بازارهای سرمایه‌ای حرکت کنند تا ریسک کمتری را متحمل شوند. علاوه بر این، سود بازار خودرو در مهرماه کمتر از سودهای تضمین‌شده بدون ریسک بوده است، بنابراین انگیزه چندانی برای سرمایه‌گذاری در این بازار وجود ندارد.

نوسانات بازار خودرو

بین انواع خودروهایی که مورد بررسی قرار می‌دهیم، بیشترین رشد قیمت مربوط به محصولات داخلی است، این درحالی است که رشد نرخ ارز بیش از همه باید وارداتی‌ها را دچار نوسان قیمتی کند. بنابراین می‌توان گفت همین اوج و فرود محدود در قیمت خودرو نیز چندان تحت‌تاثیر رشد نرخ ارز نبوده است.

بین خودروهای داخلی که به طور میانگین 21میلیون تومان معادل 3.2درصد افزایش قیمت داشته‌اند، بیشترین افزایش بها مربوط به شاهین دنده‌ای است که در ابتدای مهرماه 705میلیون تومان خرید و فروش می‌شد، اما روز گذشته قیمت 740میلیون تومان را ثبت کرد تا رشد قیمت 35میلیون تومانی و 4.9درصدی داشته باشد. همچنین تارا اتوماتیک 35میلیون تومان معادل 3.7درصد افزایش قیمت داشته و بهای آن در بازه زمانی مورد اشاره از 940میلیون تومان به 975 میلیون تومان رسیده است.

رانا پلاس و سمند سورن محصولاتی از خودروهای داخلی مورد بررسی بودند که بهای آنها در بازه زمانی مورد اشاره رشد قابل‌توجهی داشته است. راناپلاس از یکم مهر تا روز گذشته از 620میلیون تومان به 645میلیون تومان رسیده و رشد قیمتی 25میلیون تومانی و 4درصدی داشته است. سمند سورن هم که در ابتدای پاییز 705میلیون تومان خرید و فروش می‌شد دیروز در بازار با 25میلیون تومان، معادل 3.5درصد افزایش، 730‌میلیون تومان قیمت‌گذاری شد.

تنها یک خودروی داخلی در بازه زمانی مذکور افت قیمت محدودی داشت. بهای دناپلاس توربو از یکم مهر تا دوم آبان‌ماه 5‌میلیون تومان معادل نیم‌درصد افت داشته است. این خودرو که روز اول پاییز 940میلیون تومان قیمت داشت دیروز 935میلیون تومان معامله شد.

خودروهای مونتاژی در بازه زمانی یادشده 13.3میلیون تومان معادل یک درصد افزایش قیمت را ثبت کرده‌اند.

از بین خودروهای مونتاژی مورد بررسی بیشترین رشد قیمت مربوط به دیگنیتی پرایم است. این محصول که اول مهرماه قیمتی معادل یک‌میلیارد و 760 میلیون تومان داشت، روز گذشته به بهای یک‌میلیارد و 800 میلیون تومان خرید و فروش شد تا رشد قیمت 40میلیون تومانی و 2.2درصدی را در یک ماه گذشته ثبت کند. بهای فیدلیتی هفت‌نفره در همین بازه زمانی از یک‌میلیارد و 830میلیون تومان به یک‌میلیارد و 850میلیون تومان رسید. بنابراین این محصول در بازه زمانی یادشده افزایش قیمت 20میلیون تومانی و 1.1درصدی داشته است.

بهای MVM X22 در ماه هفتم از سال رشد 15میلیون تومانی و 1.7درصدی داشته است. این خودرو از یکم مهر تا دوم آبان از 885میلیون تومان به 900میلیون تومان رشد قیمت داشته است. از طرف دیگر لاماری ایما و فونیکس تیگو 7 هیچ تغییر قیمتی را در یک ماه گذشته ثبت نکرده‌اند.

اما خودروهای وارداتی وضعیت منحصر‌به‌فردی داشتند. در واقع نوسانات آنها از سیر منطقی افزایشی یا کاهشی تبعیت نکرده است. برخی از آنها رشد قیمت داشته و برخی نیز کاهش بها را ثبت کرده‌اند. بنابراین در میانگین خارجی‌های مورد بررسی تغییر قیمت چندانی دیده نمی‌شود.

برای مثال تویوتا کرولا 2024که ابتدای مهر قیمتی معادل دو‌میلیارد و 790میلیون تومان داشت، روز گذشته دومیلیارد و 700میلیون تومان خرید و فروش شد تا 90میلیون تومان، معادل 3.2درصد، افت قیمت داشته باشد. از طرف دیگر کیا سلتوس 2023 دقیقا به همین میزان رشد قیمت را تجربه کرده و بهای آن در بازه زمانی مذکور از سه‌میلیارد و 260میلیون تومان به سه‌میلیارد و 350میلیون تومان رسیده تا افزایش قیمت 90میلیون تومانی و 2.7درصدی داشته باشد.

همچنین کیا سراتو 2023 بدون تغییر قیمت روی چهار میلیارد و 150 میلیون تومان مانده است. چانگان CS35 تیپ 2 2023 هم 20میلیون تومان کاهش قیمت داشته و بهای آن به یک‌میلیارد و 500میلیون تومان رسیده است. در مقابل دانگ فنگ شاین مکس 2023 با 10میلیون تومان رشد قیمت نسبت به ابتدای مهر، روز گذشته یک‌میلیارد و 680میلیون تومان معامله شد.