استان کرمانشاه با طبیعتی بکر، کوهستانی و پوشیده از جنگلها و دشتهای سرسبز، هر ساله با رویش انواع قارچهای خودروی طبیعی در فصل بهار، به بهشتی برای علاقهمندان به جمعآوری محصولات طبیعی تبدیل میشود. این قارچها که در دامنه کوهها، اطراف درختان و در باغچههای روستاها و حتی برخی مناطق شهری میرویند، در نگاه اول جذاب، تازه و وسوسهانگیز به نظر میرسند؛ اما در دل همین ظاهر فریبنده، خطری پنهان شده است که هر ساله جان دهها نفر را به مخاطره میاندازد: مسمومیت با قارچهای سمی.
در سالهای اخیر، با افزایش تمایل مردم به مصرف مواد غذایی طبیعی و ارگانیک، استفاده از قارچهای وحشی و خودرو نیز افزایش یافته است. با وجود هشدارهای مکرر مسئولان حوزه سلامت، همچنان بسیاری از مردم، بهویژه در مناطق روستایی و حاشیه شهرها، با تصور اینکه سالهاست از این نوع قارچها استفاده میکنند و مشکلی پیش نیامده، بدون هیچ دانش تخصصی اقدام به چیدن و مصرف این قارچها میکنند. نتیجه این سهلانگاری، سالانه منجر به مسمومیت عدهای از شهروندان میشود که برخی از آنان راهی بخش مراقبتهای ویژه و حتی گاهی درگیر فرآیندهای دیالیز و پیوند کبد میشوند.
به گفته متخصصان، تشخیص سمی یا خوراکی بودن قارچها از روی ظاهر آنها تقریباً غیرممکن است، چراکه قارچهای سمی و غیرسمی میتوانند شباهتهای ظاهری بسیار زیادی به هم داشته باشند. این موضوع وقتی خطرناکتر میشود که بدانیم حتی یک وعده مصرف قارچ سمی میتواند موجب بروز علائم شدید گوارشی، عصبی و حتی نارسایی حاد کبد و کلیه شود. علائمی که ممکن است در ظاهر تنها با تهوع و دلدرد آغاز شود، اما به سرعت به سمت توهم، تشنج، بیهوشی و نهایتاً مرگ پیش رود.
طبق آمار رسمی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، تنها در چند ماه ابتدایی سال جاری، ۱۰ نفر به دلیل مصرف قارچ سمی مسموم و راهی بیمارستان شدهاند. آماری که نشان میدهد علیرغم هشدارها، همچنان استفاده از قارچهای خودرو در میان مردم رواج دارد.
در بسیاری از موارد، خانوادهها به تصور اینکه قارچی را از دل طبیعت چیدهاند و از مواد شیمیایی به دور است، با اعتماد به نفس بیشتری آن را مصرف میکنند. اما برخلاف این تصور، قارچهای وحشی میتوانند حامل سمومی بسیار قوی و کشنده باشند که حتی با حرارت بالا و پختن هم از بین نمیروند.
رئیس اورژانس پیش بیمارستانی و مدیریت حوادث دانشگاه علوم پزشکی استان کرمانشاه، با اشاره به خطرات جدی مصرف قارچهایی که بهصورت خودجوش در طبیعت یا حیاط منازل رشد میکنند، گفت: سالانه تعداد زیادی از مردم در سراسر دنیا به دلیل تشخیص نادرست قارچهای خوراکی از سمی دچار مسمومیت غذایی میشوند و گاهی حتی جان خود را از دست میدهند. تشخیص خوراکی یا سمی بودن قارچها بسیار دشوار است و گاهی هر دو نوع قارچ در کنار یکدیگر رشد میکنند.
وی تأکید کرد: بهترین و مطمئنترین راه پیشگیری از این نوع مسمومیت، پرهیز کامل از جمعآوری و مصرف قارچهای خودرو و تهیه قارچ تنها از فروشگاههای معتبر است. فرض را بر این بگذارید که تمام قارچهای وحشی سمی هستند و تنها قارچ مورد نیاز خود را از مراکز مطمئن تهیه کنید.
این گزارش نشان میدهد که مسمومیت با قارچهای سمی در کرمانشاه به یک مسئله بهداشتی، فرهنگی و رفتاری تبدیل شده است. آگاهیسازی عمومی از طریق رسانهها و نهادهای آموزشی میتواند در کاهش این موارد مؤثر باشد. همچنین، آموزش همگانی در زمینه خطرات احتمالی مصرف قارچهای وحشی و استفاده از ظرفیت شبکههای اجتماعی برای هشدارهای لازم، میتواند نقش مهمی در پیشگیری داشته باشد.
در پایان، با توجه به تجربه تلخ شهروند کرمانشاهی که به دلیل مصرف قارچهای سمی، با علائم شدید مسمومیت مواجه شد و بهبود یافت، بار دیگر تاکید میشود که مردم از مصرف قارچهای وحشی و خودرو خودداری کنند و تنها قارچهای معتبر و استاندارد را از مراکز مجاز تهیه کنند. هیچ ماده غذایی ارزشی ندارد که سلامت یا جان ما را به خطر بیندازد.