بازگشت مذاکرات ایران و آمریکا و تاثیر آن بر بازار خودرو
در روزهای اخیر، زمزمه‌هایی از دیدار و انجام مذاکرات ایران و آمریکا در عمان به گوش می‌رسد که پس از نامه‌نگاری‌های ترامپ به رهبر ایران و از طرف ایران به آمریکا، شنبه ۲۳ فروردین ماه بعد از ۶ سال، اولین دیدار دو کشور خواهد بود. دولت روحانی در طول دوره‌اش تمرکز تمامی نهادهای کشور را بر روی به نتیجه رساندن توافق هسته‌ای با گروه ۱+۵ گذاشت و نتیجه این مذاکرات منجر به توافق برجام شد.
بعد از توافق برجام و اجرایی شدن آن، تحریم‌ها به یکباره از دوش ایران برداشته شد. یکی از بیشترین تاثیرات تحریم‌ها بر بخش صنعتی کشور بود که با رفع تحریم، این بخش کم‌کم جان تازه‌ای گرفت و موجب رشد صنعتی کوتاه‌مدت اما موثر شد. از مهم‌ترین بخش‌های صنعت در ایران، بحث خودرو است که با توافق برجام، قراردادهای همکاری و توسعه محصول با کمپانی‌های خارجی در ایران وضع شد.
برای مثال، ایران‌خودرو با پژو همکاری‌های خود را دوباره آغاز کرد و محصولاتی مانند پژو ۳۰۱ و ۲۰۰۸ وارد خطوط مونتاژ این شرکت شدند و ایران‌خودرو با پژو با سرمایه‌گذاری مشترک شرکت ایکاپ را در ایران ثبت کردند. یکی از نتایج دیگر توافقات در صنعت خودرو، همکاری کرمان‌موتور و هیوندای کره‌ای بود که حتی به مرحله مونتاژ محصولات نیز رسید.
اما شاید این سوال برای شما پیش آمده باشد که تاثیر برجام بر بازار خودرو چه بود؟ بنا بر اصل عرضه و تقاضا، هرچه تنوع و عرضه محصولات بیشتر باشد، رقابت بر سر کیفیت و قیمت بالا خواهد رفت و شرکت‌های عرضه و تولید خودرو کم‌کم به دنبال کاهش قیمت و ایجاد شرایط فروش مناسب خواهند افتاد.
اما به دلیل کوتاه بودن مدت زمان برجام و خارج شدن آمریکا از توافقات، این برنامه‌ها به طور کامل محقق نشد. اما با شروع دوباره دیدارها، کورش‌وار از نور امید به توافق دوباره در بازار و صنعت خودرو پدیدار شده است.
در ادامه به بررسی سه سناریو توافق، مذاکره، تحریم و جنگ بر بازار خودرو ایران خواهیم پرداخت.
توافق
در صورت توافق، اولین تغییری که در ایران شاهد آن هستیم، کاهش نرخ ارز است که تاثیر مستقیمی بر بازار خودرو خواهد داشت. تاثیر دیگر توافق، بازگشت دوباره کمپانی‌های مطرح دنیا به ایران است که هم در رشد صنعت خودرو موثر خواهد بود و هم در کاهش قیمت خودرو.
آزاد شدن واردات کالاهای آمریکایی به ایران و ورود خودروهای آمریکایی به بازار ایران بعد از سال‌ها می‌تواند از جذاب‌ترین نتایج توافق باشد.
مذاکره فرسایشی
یکی از عادات دیپلمات‌های ایرانی در تمامی دوره‌های مذاکرات، طولانی کردن مدت‌زمان مذاکره و افزایش تعداد دوره‌های مذاکره بوده است.
با توجه به اینکه در تیم مذاکره‌کننده ایران، افرادی با همان سیاست و استراتژی‌های توافقات قبلی حضور دارند، دور از ذهن نیست که در این دوره نیز با توجه به غیرمستقیم بودن مذاکرات، چنین سیاستی دنبال شود. البته احتمال دارد که ترامپ جلودار چنین عملی از دیپلمات‌های ایرانی شود.
با توجه به اینکه طبق شنیده‌ها، ترامپ مهلت ۶۰ روزهای برای ایران تعیین کرده است، سناریو مذاکرات فرسایشی شانس کمی برای به عمل رسیدن دارد.
تحریم و جنگ
بدترین سناریویی که باید در نظر گرفت، جنگ و تحریم‌های بیشتر است. تحریم بیشتر می‌تواند فشارها را بر ملت و دولت ایران بسیار بیشتر کند و عملا سبب شود شرکت‌های خودرو‌سازی چینی نیز که در ایران حضور دارند، نتوانند تحریم‌ها را دور بزنند و با خودروسازان ایرانی خداحافظی کنند.
خروج خودروسازان چینی، خلاء بزرگی در بازار خودرو ایجاد می‌کند و بازار خودروهای مونتاژی در ایران با رشد قیمت بالایی مواجه می‌شود. در بحث خودروهای داخلی نیز شرکت‌های داخلی تا حدودی توانایی تولید محصولات را خواهند داشت اما نمی‌توانند همانند سابق تیراژهای بالایی تولید کنند و توسعه محصولات جدید از دستور کار خودروسازان خارج شود.
واردات خودرو اکنون هم در سایه تحریم با کمبود ارز مواجه است، اگر تحریم‌ها همه‌جانبه‌تر شود، شاید دیگر ارزی برای تخصیص به واردات خودرو موجود نباشد و پرونده واردات خودرو به کلی بسته شود.