واردات خودرو جانبازان؛ ابزار آسایش یا فرسایش؟

در سرتاسر جهان، افرادی که در راه دفاع از میهن خود جنگیده‌اند و در این مسیر جان خود را از دست داده‌اند یا دچار ناتوانی و نقص عضو شده‌اند، از تسهیلات و شرایط ویژه‌ای برخوردار می‌شوند تا بتوانند باقی عمر خود و خانواده‌شان را با آسایش و رفاه بیشتری بگذرانند.

ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست، اما متأسفانه سوءمدیریت و بی‌تدبیری که در حوزه‌های مختلف وجود دارد، در مورد جانبازان نیز تکرار شده است.

در تاریخ ۲۷ فروردین ۱۴۰۴، سخنگوی دولت اعلام کرد که موضوع واردات خودرو جانبازان در بودجه ۱۴۰۴ پیش‌بینی شده و در دولت به تصویب رسیده است. این خبر در نگاه اول خوشحال‌کننده به نظر می‌رسد، اما اگر دقیق‌تر به آن نگاه کنیم، ممکن است این سؤال پیش بیاید که ای‌کاش حاکمیت روش دیگری را برای حمایت از جانبازان انتخاب می‌کرد.

اعطای مجوز واردات خودروهای خاص‌تر و با محدودیت‌های کمتر به جانبازان، منجر به ورود تعدادی خودروی ویژه به کشور شد. در ابتدا تصور بر این بود که این خودروها با قیمتی مشخص وارد شده و سپس در بازار آزاد به فروش برسند و جانبازان از این معامله سودی ببرند. اما این اتفاق رخ نداد.

پس از گذشت حدود دو سال از تصویب طرح واردات خودرو برای جانبازان، در اواسط اسفند سال گذشته، تنها یک دستگاه خودروی بنز پلاک‌شده وارد بازار شد و پس از آن، چند دستگاه دیگر به‌صورت انگشت‌شمار عرضه شدند. نکته عجیب این ماجرا این بود که قیمت این خودروها در بازار آزاد حدود ۳۰ میلیارد تومان اعلام شد.

در این شرایط، ضعف شدید عملکرد گمرک و دیگر دستگاه‌های اجرایی، که نتوانستند روند واردات این خودروها را با سرعت و کیفیت مناسب انجام دهند، تنها موجب بدنامی برای این قشر از جامعه شد و رنج آن‌ها را دوچندان کرد.

این روند، موجب شد قیمت خودروهای خاص در بازار به‌قدری بالا برود که حتی خریداران بالقوه نیز، به دلیل این قیمت‌های نجومی، فعلاً از خرید منصرف شوند. در نتیجه، در بازار فعلی، خودروهای وارداتی جانبازان عمدتاً یا در گمرک مانده‌اند یا در پارکینگ‌ها و نمایشگاه‌های خودرو در انتظار یک مشتری مولتی‌میلیاردری هستند.

در مورد لزوم حمایت حاکمیت از جانبازان هیچ شک و تردیدی وجود ندارد، اما واردات خودرو با شیوه‌ای که هم‌اکنون در حال اجرا است، به‌جای تأمین آسایش، تنها موجب فرسایش روح و روان این عزیزان شده است.

در شرایطی که از ابتدا مشخص بود هدف بسیاری از جانبازان از خرید این خودروها، فروش آن‌ها در بازار آزاد برای تأمین مخارج زندگی است، آیا بهتر نبود دولت از ابتدا در قالب وام‌های کم‌بهره یا حتی تسهیلات بلاعوض، حمایت خود را ارائه می‌کرد؟ این‌گونه هم بخشی از مشکلات زندگی جانبازان رفع می‌شد و هم منابع ارزی کشور به شکلی معقول‌تر، مثلاً برای واردات خودروهای اقتصادی یا در قالب طرح‌های حمایتی دیگر مصرف می‌شد.

تلخ‌ترین بخش ماجرا این است که حتی اگر این عزیزان قصد استفاده شخصی از خودروهای خریداری‌شده را داشتند، باید این خودروها با تجهیزات مخصوص برای استفاده معلولین و جانبازان مجهز می‌شد. در مصوبه دولت، از ابتدا ارز مشخصی برای واردات این تجهیزات در نظر گرفته شده بود، اما از آنجایی که مشخص بود اکثر این خودروها قرار است به فروش برسند و استفاده‌ای برای خود جانبازان نخواهند داشت، واردکنندگان از تخصیص این ارز برای تجهیزات ویژه خودداری کردند.

حال، با توجه به این شرایط، شاید بهتر باشد دولت اگر واقعاً به فکر جانبازان است، به‌جای تصویب ادامه واردات خودرو، روشی ساده‌تر و سهل‌تر را که منجر به حمایت واقعی از خود این افراد شود، انتخاب کند؛ نه روشی که آن‌ها و خانواده‌هایشان را آواره نمایشگاه‌های خودرو یا در برخی موارد، آواره کشورهای حاشیه خلیج‌فارس و گرفتار کلاهبرداران این کشورها کند.