خودروسازان علیه کاهش تعرفه ها جبهه گرفتند ؛ ترمز واردات یا زنگ خطر انحصار؟

در تاریخ ۱ خرداد ۱۴۰۴، وزارت صنعت، معدن و تجارت تصمیم به کاهش تعرفه واردات خودرو گرفت؛ تصمیمی که با واکنش تند انجمن خودروسازان ایران مواجه شد. این انجمن در نامه‌ای رسمی به رئیس جمهور، کاهش تعرفه واردات خودرو را اقدامی خلاف منویات رهبری و تهدیدی برای تولید داخلی دانست.

به باور خودروسازان، این تصمیم بدون مشورت با ذی‌نفعان، سرمایه‌گذاران داخلی را دلسرد و بازار تولید را بی‌ثبات خواهد کرد. در متن نامه، کاهش نرخ سود بازرگانی و حقوق گمرکی واردات خودرو عاملی برای تعجب و نگرانی فعالان صنعت خوانده شده و تصمیمی بدون مشورت با ذی‌نفعان دانسته شده است.

انجمن خودروسازان در نامه خود به قوانینی اشاره کرده که به اعتقاد آنها، کاهش تعرفه واردات خودرو ناقض آن است؛ قوانینی مانند قانون بهبود مستمر محیط کسب و کار و سیاست‌های کلان کشور در سال سرمایه‌گذاری برای تولید. همچنین در این نامه هشدار داده شده که این اقدام موجب تضعیف عرصه صنعت و کاهش سرمایه‌گذاری به دلیل عدم اطمینان از بازگشت سرمایه خواهد شد.

در ادامه نامه، به چالش‌های ساختاری صنعت خودرو مانند قیمت‌گذاری دستوری، گرانی مواد اولیه، و زیان انباشته خودروسازان اشاره شده و تصمیم وزارت صمت تهدیدی جدی برای تولید داخلی دانسته شده است.

اما واقعیت اقتصادی در این میان چیست؟ آیا کاهش تعرفه واردات خودرو در وضعیت فعلی اقتصاد ایران تصمیمی درست است؟ پاسخ به این پرسش ساده نیست. از یک سو، صنعت خودرو با هزینه‌های گزاف و حمایت‌های چندلایه طی چهار دهه شکل گرفته و ممکن است با تصمیمات ناگهانی آسیب ببیند. اما از سوی دیگر، ادامه انحصار، کیفیت پایین، و قیمت‌های خارج از منطق برای مردم ایران پذیرفتنی نیست.

کاهش تعرفه واردات خودرو بدون زیرساخت ارزی و برنامه اقتصادی مکمل، بیشتر شبیه به اصلاحی ظاهری است تا واقعیتی که بتواند بازار را تغییر دهد.

در این میان، انتقادها به انجمن خودروسازان وارد است که چرا تنها بر حفظ انحصار از مسیر تعرفه‌ها اصرار دارند و از اصلاحات واقعی و ضروری خودداری می‌کنند. چرا در این دفاعیه‌ها، اشاره‌ای به حذف قیمت‌گذاری دستوری، برنامه‌ای برای فروش باقیمانده سهام دولت در خودروسازها، و فساد مالی و ساختاری نمی‌شود؟

کاهش تعرفه واردات خودرو نه به تنهایی ناجی صنعت خودرو است و نه نابودکننده آن. این تصمیم بسته به سیاست‌های مکملی که همراه آن باشد، می‌تواند فرصتی تاریخی یا زخمی تازه بر پیکر فرسوده صنعت باشد.