سرگیجه مشتریان خودروهای وارداتی ؛ چرا کسی پاسخگو نیست؟

سرگیجه مشتریان خودروهای وارداتی؛ چرا کسی پاسخگو نیست؟

در ماه های اخیر واردات خودرو با فراز و نشیب های بسیاری پیش رفت اما در هفته های اخیر نابسامانی در عرضه خودروها وارداتی به اوج خود رسیده است.

واردات خودرو پس از ممنوعیت طولانی مدت سرانجام در سال ۱۴۰۱ و در زمان وزارت سید رضا فاطمی امین، از سر گرفته شد و از همان ابتدای کار موافقین و مخالفین جدی داشت. اما به هر ترتیب پروسه واردات ادامه دار شد و حتی بحث واردات خودروهای جانبازی هم به آن اضافه شد. از آنجا که در شرایط تحریمی نمایندگی رسمی برند های خارجی معنایی نداشت، وزارت صمت بدون محدودیت های قدیمی، مجوز واردات را برای واردکننده های نوظهور صادر کرد. در این سال ها میزان واردات راضی کننده نبود اما همین که پس از سال ها ممنوعیت آب باریکه واردات برقرار شده بود، مردم را به آینده بازار امیدوار می کرد. اما حالا و در ابتدای سال ۱۴۰۴ شرایطی بوجود آمده که به نظر می رسد واردات عملا نقش موثر خود را در تنظیم بازار از دست می دهد.

دلیل آغاز واردات چه بود؟

در سال هایی که کشور درگیر تحریم های شدید و همه جانبه بین المللی شد، صنعت خودرو آسیب های عمیقی دید و در نتیجه آن، سال هایی با کسری تولید در داخل سپری شد. البته در این سال ها به نظر می رسید افت کیفیت هم به خطوط تولید آمده اما مهم تر از آن همان کسری تولیدی بود که بازار خودرو را ملتهب و گیج کرد. پس بازار خودرو به شرایطی رسید که عملا تولیدات نمی توانست جبران کسری ها را بکند و در کنار آن هم محصولات جدید بازار به حداقل رسیده بود. تولید خودروهایی که پس از توافق برجام به ایران آمده بودند، متوقف شد و با ممنوعیت واردات، بازار از حیث تنوع بسیار کوچک تر از قبل شده بود. پس دولت وقت با فشار مجلس تصمیم گرفت تا دوباره واردات را آغاز کند و واردات خودرو سرانجام از طریق واسطه ها آغاز شد.

پس تا اینجای کار می دانیم که گشایش واردات برای تنظیم بازار خودرو بود یا حداقل این دلیلی بود که برای مردم بیان می شد. اما انجام واردات توانست دردی از این بازار دوا کند؟ البته واردات فی نفسه می تواند دلیل مهم دیگری هم داشته باشد و آن هم ایجاد فضای رقابتی در بازار است. این یعنی قیمت خودروی وارداتی به نحوی باید تعیین شود که خودروسازان داخلی و مونتاژکاران احساس کنند که با درجا زدن نمی توانند کار را پیش ببرند و مجبور به ارائه محصول و خدمات بهتر باشند. در شرایط ایده آل فاصله قیمت یک خودروی وارداتی با خودروی مشابه مونتاژی یا تولید داخل نباید زیاد باشد تا خودروسازان و مونتاژکاران همیشه هراس از دست دادن مشتری را داشته باشند. اما آیا دور جدید واردات بصورت ایده آل پیش رفت؟ قطعا خیر!

قیمت نجومی خودروهای وارداتی

نتیجه وارداتی که قرار بود نقش تنظیم بازار را داشته باشد چیز دیگری بود و عملا رده قیمتی بالاتری در بازار شکل گرفت تا در نهایت دست مونتاژکار و تولید کننده هم برای افزایش قیمت بازتر باشد. اگرچه در حدود یک سال اخیر بازار خودرو یکی از سنگین ترین رکود های خود را تجربه می کند اما این رکود افزایشی بوده است. قیمت وارداتی ها در بازار آزاد به حدی بالا است که با هیچ منطقی جور در نمی آید. این قیمت بالا به دلیل عرضه کم و تعرفه بالا رقم خورده و خودروی وارداتی حالا حتی برای قشر متوسط به بالای جامعه هم تبدیل به آرزو شده است. پس واردات فعلی هیچ نقشی در تنظیم بازار ندارد و یا نقش آن بسیار محدود است.

وعده های پوشالی واردات

از زمان آغاز واردات خودرو تا حالا، مسئولین مرتبط با آن وعده های بسیاری داده اند. برای مثال همیشه وزرا از برنامه های خود برای افزایش تعداد خودروهای وارداتی گفته اند و اعداد و ارقامی ارائه داده اند که هیچکدام عملی نشده است. اخبار مربوط به این وعده ها توانست به صورت مقطعی بازار را کنترل کند اما در مجموع، نه کمی و نه کیفی هیچکدام از این وعده ها عملی نشد. برای نمونه دیگر از این وعده های توخالی می توان به وعده مدیر پروژه واردات برای کاهش قیمت خودروهای وارداتی تویوتا اشاره کرد که عملا هیچوقت محقق نشد.

طنز تلخ چند نرخی شدن خودروها

اما روند واردات در هفته های اخیر مسیر تازه تری به در پیش گرفت و بازار را غافلگیر کرد. در این روزها یک مدل از یک برند خاص با چند نرخ توسط شرکت های واردکننده به فروش می رسد و البته اختلاف قیمت هم بسیار فاحش است. داستان آنجایی جالب می شود که تمام شرکت های ورادکننده هم تاییدیه قیمت را از وزارت صمت و سازمان حمایت دارند. حالا در این شرایط همه چیز بستگی به شانس مشتری دارد که شرکت مورد نظرش چه قیمتی را برای محصول در نظر گرفته است. نکته جالب تر آنجاست که هیچ مقام و مسئولی هم پاسخگوی این شرایط نیست و شرایط هر روز پیچیده تر از قبل می شود. قطعا مشتری حق دارد بداند که فلان خودرو با مشخصات یکسان چرا باید چند نرخ قانونی داشته باشد.

منتظر انفجار قیمت وارداتی ها باشیم؟

در روزهای اخیر قیمت جدید برخی از خودروهای وارداتی اعلام شد که در عمل زنگ خطری برای افزایش چشمگیر قیمت خودروهای وارداتی در آینده است. افزایش نرخ ارز مبنا برای محاسبه حقوق گمرکی و همچنین پایین نیامدن تعرفه واردات خودرو باعث شده که قیمت جدید خودروهای وارداتی به شدت افزایش یابد. این یعنی به زودی فاصله قیمتی وارداتی ها از مونتاژی ها بیشتر هم خواهد شد و خودروی وارداتی دست نیافتنی تر از پیش می شود و همه این ها به دلیل زیاده خواهی دولت از محل ورود خودرو به کشور است.