قانون پایستگی موتور XU7 ؛ پیشرانه‌ ای اتمام ناپذیر

سری موتور XU7 از ماندگار ترین موتور های موجود در ایران است که با پژو ۴۰۵ به ایران راه یافت و حتی بعد از توقف تولید ۴۰۵ همچنان تولید می شود.

چرا دستور توقف تولید XU7 صادر نمی‌شود؟

XU7 نام پیشرانه‌ای آشنا در بین اهالی صنعت خودرو است، که از بین نمی‌رود و فقط از خودرویی به خودرو دیگر منتقل می‌شود و گاهی هم دست‌خوش ارتقا می‌شود. اما آیا زمان آن نرسیده که با این پیشرانه خداحافظی کنیم؟ یا دقیقا چه زمانی قرار است این پیشرانه را دیگر در خطوط تولید کشور نبینیم؟

ناجیان همیشگی خودروسازان ایرانی

اگر به خیابان‌ها نگاهی بیندازیم به خوبی در میابیم که تنوع، جایگاهی در خودروسازی ایران ندارد یا حداقل نداشته، اولین نشانه آن رنگ و طراحی خودروهاست، اما اگر کاپوت این خودرو ها را بالا بزنید متوجه اوج وخامت اوضاع خواهید شد، در ایران چند پیشرانه بوده و هستند که گویا همیشه خواهند بود و خودروسازان را نجات خواهند داد. ابتدا پیشرانه پیکان، سپس پراید، بعد پژو ۴۰۵ و در نهایت هم موتور ۲۰۶ تیپ ۵ یا TU5. حال سوال این است که چرا این وضعیت تغییری نمی‌کند؟

تاریخچه و مشخصات فنی

موتور XU7 اولین بار بر روی خودروی پژو ۳۰۶ در سال ۱۹۹۳ نصب شد، اما با گذشت زمان این موتور روی دیگر محصولات گروه پژو-سیتروئن هم قرار گرفت. این موتور از سال ۱۳۸۱ به عنوان موتور اصلی پژو ۴۰۵ در ایران معرفی شد و سپس روی محصولات دیگر ایران خودرو مانند پژوپارس و سمند هم نصب شد.

حجم این موتور ۴ سیلندر بنزینی  1761 سی سی است و تمامی مدل‌های آن از ابتدا دارای انژکتور بودند، این موتور توانایی تولید  100 اسب بخار را در دور ۶۰۰۰ و  153 نیوتن‌متر گشتاور را در دور ۳۰۰۰ دارد، اما نکته‌ای که برای دنیای امروز ترسناک است مصرف سوخت ترکیبی ۹ لیتر در ۱۰۰ کیلومتر این خودرو برای تولید چنین توانی است.

یک موتور برای همه، همه برای یک موتور

با نگاهی به این مشخصات در میابیم که با تکنولوژی ۳۲ سال پیش مواجه هستیم. هرچند که طی این سه دهه ایران خودرو بارها و بارها دست به ساختار این موتور برده و اجزای آن را تغییر داده یا حتی گاهی چیزی به آن اضافه یا حذف کرده است، اما این حذف واضافه‌ها در نهایت نتوانست برای همیشه سازمان استاندارد را قانع کند و نتیجه این شد که بزرگ‎‌ترین خودروساز خاورمیانه تمام تلاش خودش را کرد و یک موتور به اصطلاح جدید و البته به شدت عجیب را به نام XU7p را روانه بازار کرد.

این موتور در ابتدا برای ادامه تولید پژو پارس در روی خط تولید ساخته شد، اما سپس این شرکت تصمیم گرفت تا برای ارزان‌سازی سورن‌پلاس نیز از این موتور استفاده کند و موتور بروزتر خود سورن پلاس یعنی EF7 را  کنار بگذارد.

در همین حین وانت ایران خودرو یعنی آریسان که به واقع مایع شرمساری بود و به سادگی می‌شد نارضایتی‌های گوناگون تمام دارندگان آن را در خیابان دید، قرار شد تا دست‌خوش تغییر اساسی شود. یکی از اصلی‌ترین این تغییرات تعویض پیشرانه دوران پارینه سنگی پیکان بود و ایران خودرو هم فرصت را غنیمت شمرد و برای آریسان ۲ موتوری ارزان‌تر از XUP پیدا نکرد تا روی این خودرو قرار دهد. در نتیجه تا زمانی که تعهدات ایران‌خودرو برای خودرو پژو پارس تمام شود این موتور روی سه محصول این شرکت نصب می‌شد، اما در نهایت یک ماه پیش بود که مدیریت جدید ایران خودرو خبر توقف تولید سورن‌پلاس تا پایان سال جاری را اعلام کرد که به معنای استفاده از موتور XUP  تنها بر روی وانت آریسان ۲ خواهد بود.

مزایا و معایب XU7 و XUP

این پیشرانه برای سالیان متمادی وظیفه جابجا کردن خودروهای زیادی را در ایران به عهده داشته و نسبت به  اکثر پیشرانه‌های هم دوره خود به واقع  پیشرانه‌ای بروز و حتی کم‌استهلاک محسوب می‌شد، اما با گذر زمان مواردی مثل ضعف واشر سر سیلندر، مصرف سوخت بالا، صدای زیاد موتور و لرزش درجا و همچنین به طور کلی راندمان پایین دیگر توان رقابت خود را از دست داد.

XUP که به عنوان مدل ارتقا یافته XU7 طراحی و به بازار عرضه شد به هیچ‌وجه نتوانست اقبال عمومی را جلب کند، چراکه خریداران خودروهایی با موتور XU7 به دنبال خودرویی کم هزینه و با تکنولوژی ساده بودند، اما این موتور به دلیل اینکه پایه بسیار قدیمی داشت برای بروز شدن از پیچیدگی‌های بسیاری بهره برده بود و این امر موجب افزایش هزینه نگهداری و خرابی های جدیدی در این موتور شده بود.

یکی از رایج ترین مثال ها برای درک پیچیدگی بیهوده و کاذب XUP نیاز این موتور به روغن 0W20  است که قیمت آن نسبت به روغن نسخه قدیمی یعنی XU7 گاهی تا ۵ یا ۶ برابر بیشتر است. این موضوع به خوبی نشان می‌دهد که این ارتقا باعث از بین رفتن معنا و هویت کارکرد موتور اصلی شد و سوالی که برای بسیاری از اهالی فن مطرح است این است که چرا برای یک خودروی کار مثل آریسان ۲ که منبع ارتزاق و کسب درآمد اشخاص است، راننده باید این میزان هزینه سرویس های دوره ای را متحمل شود؟

این موتور واقعا امروز هم استاندارد است؟

شاید این موتور در اسم یا روی کاغذ بتواند استانداردهای مد نظر سازمان استاندارد کشور را پاس کند، اما واقعیت این است که هر سطح استانداری که در جهان مطرح می‌شود بر اساس یک پایه و بیس مهندسی شده جدید است. این موتور برای استاندارد یورو ۲ کاملا استاندارد بوده و هست، اما برای یورو ۵ یا یورو ۶ قطعا تغییراتی نیاز دارد که انجام آن ها یا به صرفه نیست یا شدنی نیست، اینکه ایران خودرو نسخه پلاس این موتور را طراحی کرد و به هر شکلی که بود توانست رضایت سازمان استاندارد را بگیرد، نشان موفقیت نیست؛ چراکه به وضوح می‌توان شاهد ایرادات و مشکلات ناشی از ارتقا بر روی یک پایه و اساس نادرست بود.

مضاف بر این موارد، موضوعی مثل مصرف سوخت این پیشرانه که سال ها پیش باید متوقف می شد، اما نشد و در تیراژ بالا تولید شد نقش بسیار قابل توجهی بر مصرف سوخت کشور داشته و دارد. اگر تولید XU7 بر روی آریسان ۲ که به عنوان یک خودروی کار، تردد زیادی در شهر دارد، ادامه داشته باشد، بدیهی است که این مشکل تشدید نیز خواهد شد.

آیا XU7 واقعا جایگزین ندارد؟

اگر موتورهای حال حاضر ایران‌خودرو را در کنار یکدیگر بررسی کنیم و نگاهی به مشخصات و تارخچه آنها بیندازیم به وضوح می‌بینیم که ایران خودرو، بر روی هر خودرویی که XU7 را نصب کرده است به دلیلی یا دلایلی حتی برای مقطعی کوتاه از TU5 هم استفاده کرده است، در نتیجه می‌توان گفت که از نظر فنی، زیرساخت یا هزینه هیچ توجیهی برای حذف نشدن این موتور از خط تولید وجود ندارد، چراکه TU5  هم سال‌هاست که برروی خط تولید قرار دارد و داخلی سازی شده است و تولید آن هزینه چندانی ندارد.

آیا اصلا XU7  به جایگزین نیاز دارد؟

اگر کلان‌ تر به موضوع نگاه کنیم در میابیم که در اصل تمام خودروهای تولیدی حال حاضر ایران خودرو نه‌تنها از نظر پیشرانه بلکه از هر نظر فاقد شاخص‌ های رقابت با خودروهای روز دنیا هستند، در نتیجه حتی اگر خودروهایی مثل آریسان حتی به شکل کامل حذف شوند و با محصولی جدیدتر جایگزین شوند دیگر نیازی به جایگزین برای این موتور کهنه‌کار وجود نخواهد داشت.