آیا خودرویی که می‌خریم واقعاً صفر کیلومتر است؟ بررسی اتفاقات پیش از مصرف کننده نهایی!

روزانه هزاران دستگاه خودرو در کارخانه‌های خودروسازی، چه در ایران و چه در سایر کشورهای جهان، تولید و روانه بازار می‌شوند. در فرآیند خرید، برخی مشتریان ترجیح می‌دهند سراغ خودروهای دست‌دوم بروند، در حالی که بخش دیگری از خریداران به سراغ گزینه‌ای می‌روند که اصطلاحاً «صفر کیلومتر» نامیده می‌شود؛ خودرویی نو، بدون استفاده، و آماده‌ تحویل.

در نگاه اول، واژه‌ی “صفر کیلومتر” این ذهنیت را ایجاد می‌کند که خودرو تا پیش از رسیدن به دست مصرف‌کننده نهایی، حتی یک کیلومتر هم حرکت نکرده است. اما واقعیت، همیشه به این سادگی نیست. در بسیاری از موارد، خودرویی که تحویل مشتری می‌شود، اگرچه کیلومتر کمی را روی نمایشگر خود نشان می‌دهد، اما الزاماً نمی‌توان آن را واقعاً «دست‌نخورده» دانست.

آیا کیلومترهای اندک روی پشت‌آمپر طبیعی است؟

قبل از آنکه به سوءاستفاده‌های احتمالی اشاره کنیم، بهتر است به یک نکته طبیعی و معمول بپردازیم: تقریباً تمام خودروهای صفر، بین ۱۰ تا ۸۰ کیلومتر کارکرد دارند، حتی اگر مستقیماً از کارخانه تحویل گرفته شوند. این میزان حرکت به دلایل زیر رخ می‌دهد:

• تست‌های اولیه در خط تولید برای اطمینان از سلامت خودرو
• جابجایی در محوطه کارخانه، انبار و پارکینگ
• فرآیند بارگیری و تخلیه در خودروبرها
• گاهی بررسی‌های فنی و تنظیمات اولیه در نمایندگی

این کارکرد جزئی، کاملاً معمول و قابل‌درک است و به‌هیچ‌وجه نشانه‌ای از استفاده نادرست یا مشکل‌دار بودن خودرو نیست.

اما مشکل واقعی از کجا آغاز می‌شود؟

واقعیت تلخ بازار این است که گاهی افرادی سودجو، از فرصت میان زمان خرید خودرو از کارخانه یا نمایندگی تا لحظه فروش به مشتری نهایی، استفاده‌هایی فراتر از عرف انجام می‌دهند.

در این سناریو، خودرو عملاً پیش از آن‌که به خریدار واقعی برسد، برای مدتی به‌عنوان وسیله‌ شخصی یا گاه سفرهای طولانی بین شهری به قصد فروش در شهر مقصد استفاده می‌شود (به جای استفاده از خودروبر). این کار در مواردی رخ می‌دهد که:

• دلال یا نمایشگاه‌دار، خودرو را از کارخانه یا نمایندگی خریداری کرده ولی هنوز آن را نفروخته است.
• برای صرفه‌جویی در هزینه‌های حمل، به‌جای استفاده از خودروبر، خودرو را با رانندگی به استان یا شهر دیگر منتقل می‌کنند (زیراکه خودروبرها اغلب هزینه‌بر هستند و از سود نهایی فروشنده کاسته می‌شود)
• حتی در مواردی، خودرو برای چند روز در اختیار افراد خانواده یا آشنایان قرار می‌گیرد.

تا این‌جای کار شاید بگویید «خب، نهایتاً چند کیلومتر حرکت کرده!» اما باید بگوییم که گاه خودروها خیلی کار می‌کنند. اگر پشت آمپر خودرو فعال بود و این حجم از طی کردن مسافت ثبت می‌شد ممکن بود دیگر نتوان آن خودرو را به اسم صفر کیلومتر فروخت و می‌شد همان ماشین را با قیمتی حدود 5 درصد ارزان‌تر خرید.

روش‌هایی وجود دارند که از طریق آن‌ها به سادگی و تنها در یک دقیقه می‌شود پشت آمپر خودرو را غیرفعال کرد و از آن پس هر استفاده‌ای از خودرو دیگر ثبت نمی‌شود. البته به علت اینکه روش‌های فوق به هیچ وجه قانونی و اخلاقی نیستند، در این مقاله قصد آموزش آنها را نداریم!

تجربه‌ای واقعی از یک فریب پنهان

در پایگاه خبری چرخان، اخیراً با خودرویی مواجه شدیم که تنها ۲۵ کیلومتر روی پشت‌آمپر خود نشان می‌داد. اما بررسی‌های دقیق‌تر مشخص کرد که این خودرو در واقع بیش از ۱۰۰۰ کیلومتر حرکت کرده است. اگرچه ظاهر خودرو نو و تمیز بود، اما علائم فنی مثل سایش بیش از حد دیسک ترمز و لاستیک‌ها، چیز دیگری می‌گفتند.

این تجربه تنها یک نمونه از صدها مورد مشابهی است که ممکن است برای خریداران بی‌خبر از ماجرا رخ دهد.

آیا همه خودروها در معرض این دستکاری هستند؟

خیر. در برخی خودروهای پیشرفته‌تر (حتی تولید داخل)، محدودیت‌هایی سخت‌افزاری و نرم‌افزاری وجود دارد که مانع از چنین سوءاستفاده‌هایی می‌شود. در این خودروها:

• در صورت اختلال در سیستم ثبت کیلومتر، چرخ‌ها قفل می‌شوند یا خودرو اجازه حرکت نمی‌دهد
• با استفاده از ECU، هرگونه مغایرت با خطا در سامانه مرکزی ثبت می‌شود
• تغییر در مدارهای پشت آمپر با هشدارهایی همراه است که به‌راحتی قابل حذف نیستند

اما متأسفانه اغلب خودروهای اقتصادی، به‌ویژه محصولات ساخت داخل، فاقد چنین سیستم‌های ایمنی هستند. این مسئله باعث می‌شود که در این خودروها، امکان غیرفعال‌سازی موقت کیلومترشمار یا حتی دستکاری مستقیم آن با روش‌های ساده‌تر وجود داشته باشد.

این اتفاق معمولاً در چه مرحله‌ای رخ می‌دهد؟

برای اینکه بتوانیم به‌درستی از خودمان محافظت کنیم، باید بدانیم که این اتفاق‌ها معمولاً در کدام بازه زمانی و به‌دست چه کسانی رخ می‌دهند:

1. پیش از تحویل خودرو به خریدار نهایی:
   اگر خودرو مستقیماً از نمایندگی رسمی و همراه با فاکتور رسمی تحویل گرفته شود، احتمال این نوع تخلف بسیار پایین است. البته نمی‌توان گفت صفر درصد است.
2. در بازه‌ خرید از بازار آزاد:
   اینجاست که احتمال تخلف بیشتر است. وقتی خودرویی از طریق نمایشگاه یا شخص ثالث خریداری می‌شود ممکن است چنین اتفاق‌هایی به تعداد بسیار زیاد رخ دهد.
3. در مسیر حمل خودرو از شهر به شهر:
   برای صرفه‌جویی در هزینه‌های خودروبر، گاهی فروشندگان تصمیم می‌گیرند خودرو را خودشان به مقصد برانند. این اتفاق در ظاهر هزینه‌بر نیست، اما اگر همراه با غیرفعال‌سازی کیلومترشمار باشد، نه‌تنها غیراخلاقی بلکه خلاف قانون هم محسوب می‌شود. پس اگر خودرویی را مثلا در تبریز خریداری می‌کنید ولی پلاک آن زنجان است، بد نیست یکم حساس شوید!
   اما این موضوع در تهران صادق نیست. زیراکه بسیاری از خودروها بعد از تحویل در نمایندگی‌های سطح کشور به قصد فروش مجدد از طریق خودروبر به تهران و پارکینگ خودروهای صفر کیلومتر منتقل می‌شوند تا در تهران فروخته شود و به همین علت در پارکینگ‌های مذکور خودروها با هر پلاکی حضور دارند.

مسئولیت خودروسازان در این میان چیست؟

از دید کارشناسان، خودروسازان باید در طراحی خودروها، محدودیت‌های جدی نرم‌افزاری و سخت‌افزاری برای جلوگیری از سوءاستفاده ایجاد کنند. وجود سیستم‌های ثبت کارکرد هوشمند، ذخیره اطلاعات در ECU، قفل‌شدن چرخ‌ها در زمان دستکاری، و اتصال به سامانه‌های ابری برای ثبت دائمی اطلاعات می‌تواند جلوی بسیاری از این تقلب‌ها را بگیرد.

اما در نبود این امکانات، مسئولیت اصلی بر دوش خریدار و فروشنده منصف است.

چطور خودرو را بررسی کنیم؟

اگر قصد خرید خودرو، به‌ویژه از بازار آزاد دارید، به این موارد توجه ویژه داشته باشید:

• بررسی گل لاستیک‌ها: اگر خودرو فقط ۲۰ کیلومتر حرکت کرده، گل لاستیک (پلاستیک‌هایی که به شکل سوزن از لاستیک بیرون زده‌اند) باید کاملا قابل مشاهده در تمام بخش‌های لاستیک باشد.
• وضعیت دیسک ترمز: دیسک‌های ترمز نو، سطحی کاملاً صاف و نقره‌ای دارند. هرگونه خط یا لبه، می‌تواند نشانه رانندگی باشد.
• چراغ چک پشت‌آمپر: در زمان روشن‌کردن خودرو، حتماً چراغ چک را بررسی کنید. اگر روشن بماند، ممکن است نشان‌دهنده دستکاری سیستم برق و دیاگ خودرو باشد.

جمع‌بندی

خرید یک خودروی صفر کیلومتر، برای بسیاری از ما یکی از بزرگ‌ترین خریدهای زندگی‌مان است. اما واژه “صفر” نباید فقط یک عدد فریبنده باشد. واقعیت این است که اگرچه اکثر خودروهای صفر کارکرد واقعی کمی دارند، اما در مواردی خاص، می‌توانند بیشتر از آنچه نشان می‌دهند، استفاده شده باشند.

هوشیاری، بررسی دقیق، و مشاوره گرفتن از افراد مطلع می‌تواند شما را از دردسرهای آینده نجات دهد. هیچ‌وقت صرفاً به ظاهر خودرو یا عدد پایین پشت‌آمپر اکتفا نکنید. همیشه پشت این عددها، داستانی پنهان است که شاید فقط با دقت بیشتر فاش شود.

آیا شما با چنین اتفاقی رو به رو شده‌اید؟ تجربیاتتان در این زمینه را با ما و کاربران چرخان از طریق بخش دیدگاه‌ها در میان بگذارید.

مطالب مرتبط:

1. پژو ۲۰۷ TU3 یا اطلس G؟ تقابل پرستیژ اجتماعی با آرامش اقتصادی
2. با ۳۰۰ میلیون تومان چه خودرویی می‌توان خرید؟
3. مقایسه‌ای کوتاه بین سانگ یانگ تیوولی و رنو کپچر!
4. چری آریزو ۵ بخریم یا جک جی۵؟

Copy URL URL Copied