افزایش سرسام‌ آور عوارض آلایندگی خودروهای بالای ۵ سال

اخیراً ویدئویی در فضای مجازی منتشر شده درباره اشتباه بزرگ قیمت‌گذاری رنج‌روور ۱۹۷۷ که منجر به افزایش غیرمنصفانه عوارض آلایندگی شده است.

حلال اول مشکلات؛ جیب مردم!

در حالی که تهران و دیگر شهرهای آلوده ایران درگیر بحران جدی آلودگی هوا هستند، افزایش پیوسته و سنگین عوارض آلایندگی خودروهای بالای ۵ سال به معضلی بزرگ برای شهروندان تبدیل شده است. مبلغی که طبق قانون سالانه ۱۰ درصد افزایش می‌یابد و فشار مالی قابل توجهی بر مالکان خودروهای قدیمی وارد می‌کند.

عوارض آلایندگی خودرو چیست و چرا دریافت می‌شود؟

عوارض آلایندگی، مبلغی است که شهرداری‌ها از مالکان خودروهایی که سطح آلایندگی بالاتری دارند دریافت می‌کنند. هدف از این عوارض، کاهش آلودگی هوا در کلان‌شهرها، فشار مالی برای کاهش استفاده از خودروهای فرسوده و ایجاد منابع مالی برای بهبود زیرساخت‌های حمل و نقل عمومی و محیط زیستی است.

این عوارض مخصوص ساکنان شهرهای آلوده کشور است (مانند تهران، کرج، مشهد، اصفهان، تبریز و…) و به صورت سالانه همراه با دیگر عوارض خودرویی اخذ می‌شود.

عوارض آلایندگی خودرو چگونه محاسبه می‌شود؟

نرخ پایه عوارض آلایندگی برای خودروهای سواری خارجی، معادل ۱.۵ در هزار ارزش روز خودرو است.

در مورد خودروهای با عمر کمتر از ۱۰ سال، مالک موظف است فقط یک بیستم این نرخ پایه را بپردازد.

اما پس از ۱۰ سال، مبلغ عوارض سالانه هر سال ۱۰ درصد افزایش پیدا می‌کند تا سقف دو برابر نرخ پایه برسد.

به عبارت دیگر:

سال اول تا دهم: تخفیف بالا

بعد از سال دهم: افزایش تدریجی هر ساله

سال‌های خیلی بالا (مثلاً ۳۰ یا ۴۰ سال): ممکن است عوارض به چند برابر پایه برسد

این مبلغ جدا از عوارض سالانه خودرو است و در صورت عدم پرداخت، مشمول جریمه‌های سنگین می‌شود.

شهرهای آلوده ایران که مشمول این قانون هستند کدامند؟

طبق اعلام سازمان حفاظت محیط زیست و تصویب هیئت وزیران در مرداد ۱۴۰۱، شهرهای تهران، کرج، اصفهان، تبریز، مشهد، اهواز، قم و اراک جزو شهرهای آلوده به شمار می‌روند و مالکان خودرو در این شهرها موظف به پرداخت عوارض آلایندگی هستند.

فشار مالی واقعی بر مالکین خودروهای قدیمی

یک رنج‌روور مدل ۱۹۷۷ که ارزش واقعی‌اش حدود ۷۵۰ میلیون تومان است، باید عوارض آلایندگی سالانه‌ای در حد ۵ میلیون تومان پرداخت کند. اما متأسفانه نهادهای مسئول اشتباه بزرگی در قیمت‌گذاری کرده‌اند و ارزش خودرو را نزدیک به ۷.۵ میلیارد تومان اعلام کرده‌اند. این اشتباه باعث شده عوارض محاسبه‌شده بیش از ۹ برابر مقدار واقعی باشد و به حدود ۵۳ میلیون تومان برسد.

این اختلاف بزرگ در قیمت‌گذاری، بار مالی سنگینی را بر مالکین خودروهای قدیمی تحمیل کرده است.

انتقادات جدی به اطلاع‌رسانی و شفافیت

اولاً شهرداری و دستگاه‌های مسئول در زمینه اطلاع‌رسانی درباره این عوارض و نحوه محاسبه آن عملکرد ضعیفی داشته‌اند. هیچ کلیپ آموزشی، بروشور راهنما یا کمپین اطلاع‌رسانی قابل توجهی ارائه نشده و مردم در مواجهه با این اعداد سرسام‌آور سردرگم و شگفت‌زده‌اند.

ثانیاً فرمول و نحوه محاسبه این عوارض برای مردم بسیار مبهم و پیچیده است. اکثر افراد هنگام خرید یا فروش خودرو، به صورت ناگهانی با هزینه‌های سنگین و غیرقابل پیش‌بینی مواجه می‌شوند که نشان‌دهنده ضعف اطلاع‌رسانی و شفافیت است.

ثالثاً هنوز برنامه‌ای منسجم و عملیاتی برای تسهیل تعویض خودروهای فرسوده با خودروهای نو وجود ندارد. این در حالی است که افزایش بی‌وقفه عوارض، فشار مضاعفی بر مالکین خودروهای قدیمی وارد می‌کند؛ اما هیچ حمایت مالی یا مشوق واقعی برای جایگزینی خودروها دیده نمی‌شود.

سوالات اساسی درباره اثرگذاری و هزینه‌کرد عوارض

جریمه‌های دیرکرد و مسئولیت پرداخت

پرداخت به موقع این عوارض مشمول تخفیف ۲۰ درصدی است.

عدم پرداخت به موقع شامل جریمه ۱۰ درصدی سالانه و جریمه ماهانه ۲ درصد می‌شود.

پس از ۵ سال عدم پرداخت، خودرو به دستور پلیس راهور توقیف خواهد شد.

مسئول پرداخت عوارض مالک خودرو است، اما در صورت معامله، عوارض سال جاری بر عهده خریدار است.

ضعف ساماندهی خودروهای کلاسیک؛ حق آن‌ها پایمال می‌شود

یکی از مشکلاتی که کمتر به آن پرداخته شده، نبود سیستم ساماندهی مناسب برای خودروهای کلاسیک و بازسازی‌شده است. بسیاری از خودروهای تاریخی که با صرف هزینه‌های گزاف و تخصصی، بازسازی و نو شده‌اند، همچنان به عنوان خودروهای فرسوده و پرآلاینده طبقه‌بندی می‌شوند و مجبور به پرداخت عوارض سنگین می‌باشند.

این در حالی است که این خودروهای کلاسیک بازسازی‌شده، به‌واسطه تعویض قطعات، استفاده از فناوری‌های نوین و نگهداری مناسب، بسیار سالم‌تر و کم‌آلاینده‌تر از مدل‌های مشابه فرسوده خود هستند.

اینجا جایی است که فقدان سیاست‌های شفاف و دقیق، باعث شده تا مالکین این خودروها به اشتباه جریمه شوند و نه تنها انگیزه‌ای برای حفظ و نگهداری این میراث‌های خودرویی باقی نماند، بلکه فشار مالی غیرمنصفانه‌ای بر آن‌ها تحمیل شود.

ساماندهی خودروهای کلاسیک با ارائه پلاک تاریخی یا پلاک ویژه، نه فقط حق این مالکین است، بلکه می‌تواند به حفظ فرهنگ خودرویی و کاهش نابه‌سامانی‌ها کمک کند.

نتیجه‌گیری و چشم‌انداز

افزایش مستمر عوارض آلایندگی خودروهای بالای ۵ سال، بدون شفافیت، اطلاع‌رسانی مؤثر و برنامه‌های حمایتی، به جای کاهش آلودگی و بهبود شرایط زیست‌محیطی، به چالشی بزرگ برای مردم تبدیل شده است. تا زمانی که دولت و شهرداری برنامه‌های جامع جایگزینی خودروهای فرسوده، شفاف‌سازی هزینه‌ها و ساماندهی خودروهای کلاسیک و تاریخی را جدی نگیرند، این طرح نمی‌تواند به اهداف خود برسد و فقط فشار مالی و روانی بر مردم افزوده خواهد شد.

خواندنی: الوند کروزر ؛ زمانی که در ایران تویوتا ساخته می شد

نوشته افزایش سرسام‌ آور عوارض آلایندگی خودروهای بالای ۵ سال اولین بار در آخرین خودرو. پدیدار شد.

source