بازار خودرو در ایران: التماس خودروسازان به خریداران، لطفا خودرو بخرید؟

بازار خودرو در ایران، این روزها حال و روز خوشی ندارد. مردم تمایلی برای خرید ندارند و شرایطی جنگی نیز باعث شده رکو جدی در بازار حاکم شود.

در روزهای اخیر برخی از عرضه‌کنندگان با شرایط فروش خاص، تلاش می‌کنند بتوانند محصولات خود را بفروش برسانند. در این میان، آنچه بیش از همه توجه را به خود جلب می‌کند، تلاش‌های گاه و بی‌گاه خودروسازان داخلی برای ترغیب مشتریان به خرید، که در نگاه اول شبیه به “التماس” به نظر می‌رسد، و در واقع استراتژی بقا در شرایط بحرانی است.

این وضعیت، نتیجه مجموعه‌ای از عوامل داخلی و خارجی است که دست به دست هم داده‌اند تا بازار خودرو را به محلی برای انباشت خودروهای روی دست مانده و نارضایتی مشتریان تبدیل کنند. در بازار خودرو در ایران نمی‌توان دیگر پیش‌بینی دقیق ارائه داد. حتی کمبود عرضه هم باعث بهبود شرایط نشده است بنظر می‌كسد مردم دیگر علاقه‌ای به سرمایه‌گذاری در این بخش ندارند.

“التماس” خودروسازان: استراتژی‌های فروش در دوران رکود

در چنین شرایطی، خودروسازان برای رهایی از انباشت خودرو در پارکینگ‌ها و جلوگیری از توقف کامل خطوط تولید، ناچار به اتخاذ استراتژی‌های مختلفی هستند که در ظاهر شبیه به “التماس” به خریداران به نظر می‌رسد:

تخفیف‌های بیشتر و طرح‌های فروش اقساطی: ارائه تخفیف‌های نقدی قابل توجه، فروش اقساطی بلندمدت با پیش‌پرداخت کم و اقساط منعطف، از جمله رایج‌ترین روش‌ها برای جذب مشتری است. این طرح‌ها، هرچند جذاب به نظر می‌رسند، اما اغلب با افزایش قیمت پایه یا شرایط پیچیده همراه هستند.

پیش‌فروش با وعده تحویل در آینده: خودروسازان با پیش‌فروش خودروها با قیمت‌های پایین‌تر از بازار، سعی در جذب نقدینگی و از بین بردن موجودی انبار دارند. اما این پیش‌فروش‌ها اغلب با تاخیرهای طولانی در تحویل مواجه می‌شوند که نارضایتی مشتریان را به همراه دارد.

عرضه مدل‌های قدیمی با تغییرات جزئی: گاهی اوقات، خودروسازان با تغییرات جزئی در ظاهر یا امکانات خودروهای قدیمی، آن‌ها را به عنوان مدل‌های جدید عرضه می‌کنند تا شاید بتوانند مشتریان جدیدی را جذب کنند.

تبلیغات گسترده و تمرکز بر مزایای اندک: با وجود خلوت بودن نمایشگاه‌ها، تبلیغات تلویزیونی و رسانه‌ای خودروسازان همچنان ادامه دارد و بر روی مزایای اندک محصولات خود تمرکز می‌کنند، گویی که بازار همچنان داغ است.

تلاش برای رفع موانع واردات: خودروسازان داخلی عموماً با واردات خودروهای خارجی مخالفند، اما در شرایط رکود، برخی از آن‌ها نیز به دنبال رفع موانع واردات و همکاری با برندهای خارجی برای تولید محصولات جدید و رقابتی هستند.

پیامدهای رکود و “التماس” خودروسازان

این وضعیت، پیامدهای منفی متعددی برای صنعت خودرو و اقتصاد کشور دارد. شاید بارها از سیاست‌ خودروسازان انتقاد کردیم اما هیچ‌گاه راضی به نابودی این شرکت‌ها نبوده‌ایم. در ایران متاسفانه اصلاحات معنای خاصی ندارد و اگر شرکت‌ها تلاش کنند خود را اصلاح کنند می‌توانند در شرایط سخت هم، سلامت مسیر را طی کنند. ادامه این شرایط می‌تواند مشکلات زیر را ایجاد کند:

• کاهش تولید و تعطیلی خطوط تولید: رکود منجر به کاهش شدید تولید و در برخی موارد، تعطیلی موقت یا دائم خطوط تولید می‌شود که بیکاری گسترده را به همراه دارد.
• افت کیفیت و عدم نوآوری: خودروسازان در شرایط رکود، انگیزه و توانایی کمتری برای سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه و ارتقاء کیفیت دارند.
• نارضایتی مشتریان: تاخیر در تحویل، کیفیت پایین محصولات و قیمت‌های بالا، منجر به نارضایتی شدید مشتریان و کاهش اعتماد به خودروسازان می‌شود.
• اثرات منفی بر صنایع وابسته: صنعت خودرو، صنایع بالادستی و پایین‌دستی متعددی را در بر می‌گیرد. رکود در این صنعت، به صنایع دیگری مانند فولاد، پلاستیک، شیشه، قطعه‌سازی و حتی خدمات پس از فروش نیز آسیب می‌زند.

چشم‌انداز آینده: راه خروج از رکود چیست؟

خروج از این وضعیت بحرانی، نیازمند رویکردی جامع و اصلاحات اساسی است:

پایان شرایط جنگی، ثبات اقتصادی مهمترین عامل خروج بازار از رکود خواهد بود، چیزی که به این زودی‌ها حاصل نخواهد شد.

1. اصلاح ساختار و خصوصی‌سازی واقعی: واگذاری واقعی سهام خودروسازان به بخش خصوصی و حذف دخالت‌های دستوری دولت، می‌تواند انگیزه رقابت، نوآوری و ارتقاء کیفیت را افزایش دهد.
2. بازنگری در قیمت‌گذاری: آزادسازی قیمت خودرو و واقعی شدن آن، ضمن اینکه ممکن است در کوتاه‌مدت قیمت‌ها را افزایش دهد، اما در بلندمدت به ایجاد رقابت سالم و بهبود کیفیت کمک خواهد کرد.
3. رفع موانع واردات و تسهیل رقابت: اجازه واردات خودروهای خارجی با کیفیت و قیمت مناسب، خودروسازان داخلی را مجبور به رقابت و ارتقاء محصولات خود می‌کند.
4. سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه و فناوری‌های نوین: خودروسازان باید به سمت تولید خودروهای الکتریکی، هیبریدی و با استانداردهای ایمنی و زیست‌محیطی روز دنیا حرکت کنند.
5. افزایش قدرت خرید مردم: بهبود وضعیت اقتصادی کشور، کنترل تورم و افزایش درآمد خانوارها، کلید اصلی رونق بازار خودرو است.