افول کیفیت ساخت و متریال در خودروسازی؛ افسانه یا واقعیت؟

یکی از موضوعاتی که در چند دهه اخیر مورد توجه علاقمندان به خودرو و مشتریان بوده، کاهش و تنزل کیفیت ساخت خودرو های جدید است.

تحلیلی بر تغییرات کیفیت خودروها از چند دهه پیش تاکنون

میان علاقه‌مندان به خودرو، جمله‌ای تکراری اما تأمل‌برانگیز شنیده می‌شود: «ماشین‌های امروزی دیگر کیفیت گذشته را ندارند.» این دیدگاه در نگاه نخست شاید رنگ و بوی نوستالژی داشته باشد، اما با نگاهی دقیق‌تر، می‌توان ردپای واقعیاتی را نیز در آن یافت. پرسش اصلی اینجاست: آیا واقعاً کیفیت خودروهای مدرن نسبت به نمونه‌های دهه‌های گذشته کاهش یافته است؟

نگاهی به گذشته؛ زمانی که دوام حرف اول را می‌زد

چند دهه ی اخیر را می‌توان یکی از مقاطع طلایی در تاریخ خودروسازی دانست؛ زمانی که بسیاری از خودروسازان موفق شدند میان فناوری، دوام فنی و کیفیت ساخت تعادلی قابل‌تحسین برقرار کنند. مدل‌هایی مانند تویوتا کرولا ۲۰۰۸، هوندا آکورد ۲۰۱۰، مزدا ۳ نسل اول و مرسدس‌بنز E کلاس W211 نه‌تنها طراحی‌هایی ماندگار داشتند، بلکه از نظر استحکام، هزینه نگهداری و طول عمر فنی نیز عملکردی مثال‌زدنی ارائه می‌دادند. حتی پس از گذشت بیش از ۱۵ سال، بسیاری از این خودروها همچنان با قابلیت اطمینان بالا در جاده‌ها تردد می‌کنند.

در آن سال‌ها خبری از صفحات نمایش لمسی یا سامانه‌های کمک‌راننده نبود، اما استفاده از متریال باکیفیت، پیشرانه‌های ساده اما پربازده و ساختار مکانیکی مستحکم، عمر مفید بالایی را برای خودروها رقم می‌زد.

خودروهای امروزی؛ فناوری در اوج، اما با ملاحظات تازه

صنعت خودرو در سال‌های اخیر در حوزه‌هایی مانند ایمنی، مصرف سوخت، رفاه سرنشینان و فناوری‌های کمکی، تحولی چشمگیر را تجربه کرده است. سامانه‌هایی همچون هشدار نقاط کور، ترمز اضطراری، کروز کنترل تطبیقی و نمایشگرهای لمسی بزرگ حالا به استانداردی رایج در بسیاری از خودروهای تولیدی بدل شده‌اند.

ایمنی؛ فناوری‌هایی که بی‌صدا جان نجات می‌دهند

سیستم‌هایی نظیر ترمز اضطراری خودکار، پایش نقاط کور، کنترل تطبیقی سرعت و سامانه‌های نگهدارنده خودرو در مسیر، امروز حتی در مدل‌های میان‌رده هم دیده می‌شوند؛ قابلیتی که تا یک دهه پیش تنها در خودروهای لوکس وجود داشت. همچنین، بدنه‌هایی مقاوم‌تر و افزایش تعداد کیسه‌های هوا نقش مهمی در ارتقای ایمنی ایفا کرده‌اند.

مصرف سوخت و بهره‌وری؛ راندمان بالاتر با منابع کمتر

موتورهای توربوشارژ، گیربکس‌های پیشرفته و اصلاحات آیرودینامیکی باعث شده‌اند تا مصرف سوخت و میزان آلایندگی به‌طور محسوسی کاهش یابد. درحالی‌که بسیاری از خودروهای دهه پیش مصرفی فراتر از ۹ لیتر داشتند، اکنون خودروهایی با قدرت بالاتر، مصرف سوخت کمتری ارائه می‌دهند.

امکانات دیجیتال و رفاهی؛ کابینی از آینده

نمایشگرهای لمسی بزرگ، کنترل صوتی، شارژرهای بی‌سیم، اتصال هوشمند به تلفن همراه و اپلیکیشن‌های کنترل از راه دور، فضای داخلی خودروهای امروزی را به اتاقی دیجیتال و هوشمند تبدیل کرده‌اند؛ چیزی فراتر از صرفاً یک کابین رانندگی.

چالش‌های کیفیت در نسل جدید خودروها

با وجود پیشرفت‌های چشمگیر، خودروهای امروزی نیز با چالش‌هایی مواجه‌اند که اغلب از دید کاربران دور نمی‌ماند. نخستین موضوع، پیچیدگی بیش از حد سامانه‌های فنی و الکترونیکی است. برخلاف گذشته که بسیاری از ایرادات فنی با ابزارهای ساده قابل رفع بودند، امروزه حتی مشکلات ابتدایی هم نیازمند تجهیزات تخصصی و گاه نرم‌افزارهای انحصاری هستند.

موضوع دوم، استفاده از متریال سبک‌تر و کم‌هزینه‌تر در فضای داخلی خودروهاست. در بسیاری از مدل‌های جدید، پلاستیک‌های براق، چرم مصنوعی و تریم‌های سبک‌تر جایگزین مواد مستحکم و باکیفیت سابق شده‌اند. این متریال با وجود ظاهر مدرن‌تر، اغلب از نظر حس لمس و دوام، در سطح پایین‌تری قرار دارند.

دوام و قابلیت اطمینان؛ پیچیدگی در برابر پایداری

در دهه ۲۰۰۵–۲۰۱۵، خودروهایی با دوام مثال‌زدنی به‌ویژه در میان برندهای ژاپنی رایج بودند. در مقابل، بسیاری از مدل‌های امروزی به‌دلیل وابستگی شدید به سامانه‌های الکترونیکی، بیش از گذشته در معرض خرابی‌های پرهزینه قرار دارند. قطعاتی مانند ECU، انواع سنسورها و سامانه‌های کنترلی الکترونیکی از جمله مواردی هستند که در خودروهای جدید نقش کلیدی اما گاه آسیب‌پذیر دارند.

تعمیر و نگهداری؛ پایان دوران دست به آچار بودن

خودروهای نسل قبل ساختاری ساده‌تر داشتند که به صاحبان آن‌ها اجازه می‌داد بسیاری از ایرادات را شخصاً برطرف کنند. اما پیچیدگی فنی خودروهای امروزی باعث شده بدون دسترسی به تجهیزات پیشرفته عیب‌یابی، حتی مشکلات ساده نیز نیازمند مراجعه به نمایندگی‌های مجاز و صرف هزینه‌های بالا باشد.

مقایسه‌ای معنادار؛ از لندکروزر تا پرادو

نمونه‌ای بارز از تفاوت کیفیت ساخت میان نسل‌های مختلف را می‌توان در مدل‌های شاسی‌بلند ژاپنی یافت. تویوتا لندکروزر ۲۰۰۷ یا پرادوهای هم‌دوره آن، دارای کابینی با چرم طبیعی، تریم‌های چوب واقعی و دکمه‌هایی با حس فلزی بودند که احساس یک خودروی مستحکم و لوکس را منتقل می‌کردند. اما در نسل‌های جدیدتر مانند لندکروزر سری ۳۰۰ یا پرادوهای اخیر، هرچند طراحی مدرن‌تر و سامانه‌های کمک‌راننده پیشرفته‌تری ارائه شده، اما متریال استفاده‌شده در کابین سبک‌تر و کمتر از گذشته لوکس به‌نظر می‌رسد. چوب مصنوعی، پلاستیک‌های براق و تریم‌هایی که بیشتر مناسب کراس‌اوورهای شهری هستند تا یک آفرودر اصیل، از جمله تغییرات محسوس‌اند.

منطق پشت این تغییرات

چند عامل اصلی در این تغییر رویکرد نقش داشته‌اند حتی در برندهایی مانند تویوتا یا مرسدس:

۱- استانداردهای زیست‌محیطی و وزن خودرو: الزام به کاهش وزن برای دستیابی به استانداردهای آلایندگی، خودروسازان را به سمت استفاده از متریال سبک‌تر سوق داده است.

۲- کاهش هزینه تولید: تولید انبوه با هدف سودآوری بیشتر، نیازمند صرفه‌جویی در مواد اولیه گران‌قیمت نظیر چرم طبیعی و چوب واقعی است.

۳- تغییر سلیقه جهانی: طراحی‌های مدرن و مینیمال اگرچه جذابیت بصری بیشتری دارند، اما الزاماً حس استحکام یا لوکس‌بودن را منتقل نمی‌کنند.

حتی شرکت تویوتا در مصاحبه‌هایی اذعان کرده که لندکروزر سری ۳۰۰ بیش از آنکه برای دوام ۳۰ ساله طراحی شده باشد، برای تطابق با فناوری روز و راحتی بیشتر تولید شده است. در بازارهایی مانند چین و ایالات متحده، آنچه خریداران را جذب می‌کند، نه دوام مکانیکی بلکه امکانات دیجیتال و رفاهی است.

تکنولوژی یا دوام؛ یک دو راهی جدی

برای نمونه، تویوتا کمری ۲۰۰۷ همچنان در بسیاری از کشورها با کمترین هزینه نگهداری، مورد استفاده قرار دارد. درحالی‌که برخی مدل‌های جدیدتر، حتی در سال‌های ابتدایی مصرف، ممکن است با مشکلات نرم‌افزاری متعددی مواجه شوند.

مقصر کیست؟

بخشی از این تغییر ناشی از سیاست‌های خودروسازان است، بخشی دیگر نیز از انتظارات و ترجیحات بازار. فشار برای کاهش آلایندگی، ارتقای مصرف سوخت، رقابت در ارائه امکانات رفاهی و الزام به کاهش هزینه‌ها، سبب شده کیفیت مکانیکی و متریال در اولویت‌های پایین‌تری قرار گیرد.

جمع‌بندی؛ عقب‌گرد یا بازتعریف کیفیت؟

اگر کیفیت را صرفاً در قالب دوام، استحکام و عمر مفید بسنجیم، خودروهای تولید شده میان سال‌های ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۵ همچنان جایگاه ممتازی دارند. اما از منظر ایمنی، راندمان و فناوری، محصولات جدید پیشرفت‌های چشمگیری را تجربه کرده‌اند.

در نهایت، این مصرف‌کننده است که باید بر اساس نیاز و اولویت شخصی تصمیم بگیرد:

دوام و سادگی یا ایمنی و تکنولوژی؟

در نهایت، این مصرف‌کننده است که باید بر اساس نیاز و اولویت شخصی تصمیم بگیرد:
دوام و سادگی یا ایمنی و تکنولوژی؟
شاید بهتر باشد به‌جای تمرکز بر افت کیفیت، این پرسش را مطرح کنیم:

از یک خودرو دقیقاً چه انتظاری داریم؟ استحکام مکانیکی یا هوشمندی دیجیتال؟ یا ترکیبی واقع‌بینانه از هر دو؟

کراس اوور چیست و چه مشخصاتی دارد؟