هشدار دوباره درباره آلایندگی؛ زمان اعمال محدودیت‌های سخت‌گیرانه رسیده است

طی سال‌های اخیر، رشد فزاینده تعداد خودروهای درون‌سوز در کنار کندی چرخه نوسازی ناوگان حمل‌ونقل، کشور را با چالش جدی آلودگی هوا، مصرف بالای سوخت و فرسودگی زیرساخت‌های شهری مواجه کرده است. با وجود تصویب قوانین متعدد برای خروج خودروهای فرسوده، روند اسقاط همچنان با سرعت مطلوب پیش نمی‌رود و عملاً بخش قابل‌توجهی از ناوگان کشور ـ به‌خصوص در کلان‌شهرها ـ به مرز بحران رسیده است.
از این منظر، اعمال محدودیت‌های هوشمندانه برای تردد وسایل نقلیه درون‌سوز و افزایش جدیت در اجرای طرح‌های اسقاط، بیش از هر زمان دیگری ضرورت دارد.

چرا اسقاط خودروهای فرسوده اولویت فوری است؟

1. آلودگی هوا و سلامت شهروندان
   خودروهای فرسوده سهمی چندبرابری در انتشار آلاینده‌ها دارند. هر خودروی فرسوده به‌طور متوسط معادل ۲۰ خودرو استاندارد جدید آلودگی تولید می‌کند؛ موضوعی که در شهرهایی مانند تهران، اصفهان، کرج و اهواز یک تهدید جدی برای سلامت عمومی محسوب می‌شود.

2. مصرف غیربهینه سوخت و فشار بر اقتصاد کشور
   میانگین مصرف سوخت در ناوگان فرسوده بسیار بالاتر از استانداردهای روز است. اسقاط این خودروها و جایگزینی با مدل‌های کم‌مصرف یا خودروهای پاک، می‌تواند ده‌ها میلیون لیتر صرفه‌جویی سالانه ایجاد کند.

3. تصادفات بیشتر به‌دلیل ایمنی پایین
   خودروهای فرسوده به‌دلیل استهلاک بالا، عدم وجود سامانه‌های مدرن ایمنی و مشکلات فنی مکرر، سهم قابل توجهی در تصادفات شهری و جاده‌ای دارند. نوسازی ناوگان مستقیماً به کاهش تلفات جاده‌ای منجر می‌شود.

4. فرصت‌سازی برای توسعه حمل‌ونقل پاک
   محدود کردن تردد خودروهای درون‌سوز باعث ایجاد تقاضا برای خودروهای هیبریدی، برقی و همچنین حمل‌ونقل عمومی خواهد شد؛ موضوعی که بخشی از مسیر گذار به شهرهای هوشمند و کم‌کربن است.

چه محدودیت‌هایی می‌تواند موثر باشد؟

• محدودیت تردد خودروهای درون‌سوز در محدوده‌های پرترافیک و ساعات اوج آلایندگی

• تکمیل و اجرای سراسری طرح معاینه فنی سخت‌گیرانه برای خودروهای بالای ۱۰ سال

• استفاده از مشوق‌های اقتصادی برای مالکان (تخفیف مالیات، بیمه، پلاک، یارانه خرید و وام کم‌بهره)

• جریمه‌گذاری تصاعدی برای خودروهای فاقد گواهی سلامت یا دارای آلایندگی بالا

• تعهد واردکنندگان و خودروسازان برای مشارکت فعال در چرخه اسقاط

تجربه اغلب کشورهایی که امروز هوای پاک‌تر و ناوگان حمل‌ونقل کارآمدتر دارند، یک نکته مشترک را ثابت می‌کند: بدون اعمال محدودیت‌های جدی بر خودروهای درون‌سوز و فرسوده، هیچ برنامه‌ای—از توسعه خودروهای برقی گرفته تا اصلاح ساختار سوخت—به نتیجه واقعی نمی‌رسد.
تا زمانی که این خودروها همچنان آزادانه در سطح شهر تردد کنند، هرگونه اقدام برای کنترل آلودگی و مدیریت مصرف انرژی فقط نقش مُسکن دارد؛ نه درمان.

اکنون زمان تصمیم‌های سخت اما ضروری است. تسریع فرآیند اسقاط و جایگزینی ناوگان فرسوده با خودروهای ایمن، کم‌مصرف و سازگار با محیط‌زیست، تنها راهی است که می‌تواند کشور را از چرخه فرسودگی و اتلاف انرژی خارج کند.
اگر این مسیر با جدیت دنبال شود، می‌توان انتظار داشت که حمل‌ونقل ایران به‌تدریج به سمت استانداردهای جهانی حرکت کند؛ استانداردهایی که نتیجه‌اش هوای پاک‌تر، مصرف سوخت کمتر، ایمنی بیشتر و شهری قابل‌زندگی‌تر برای نسل امروز و فرداست.

کپی لینک لینک کپی شد