همه چیز درباره نشانگر فشار روغن خودرو؛ عملکرد، انواع و نکات مهم

نشانگر فشار روغن یکی از مهم‌ترین ابزارهای موجود در خودرو است. این ابزار هم به‌عنوان شاخصی برای سلامت کلی موتور عمل می‌کند و هم نقش یک سیستم هشدار زودهنگام را دارد؛ به این معنا که پیش از بروز خرابی‌های پرهزینه، کاهش یا افزایش غیرعادی فشار روغن را اطلاع می‌دهد تا راننده فرصت بررسی علت را داشته باشد.

نحوه عملکرد نشانگر فشار روغن

این نشانگر، فشار روغن را در یکی از مجاری اصلی روغن در نزدیکی پمپ و فیلتر کنترل می‌کند. برای این کار، روی بلوک موتور محلی برای اتصال در نظر گرفته شده که یا یک سنسور (برای نشانگرهای برقی) یا یک خروجی لوله روغن (برای نشانگرهای مکانیکی) به آن پیچ می‌شود.

در همین محل، سنسور چراغ هشدار روغن نیز نصب می‌گردد؛ چه خودرو مجهز به نشانگر فشار روغن باشد و چه نباشد.

در نشانگرهای مکانیکی، فشار واقعی روغن باعث حرکت عقربه روی صفحه مدرج می‌شود. اما در نشانگرهای برقی، سنسوری که روی بلوک موتور نصب شده، مقاومت متغیری ایجاد می‌کند که میزان جریان عبوری در مدار را تغییر داده و در نتیجه عقربه را جابه‌جا می‌کند.

نشانگرهای مکانیکی

در این نوع، روغن توسط لوله‌ای باریک (حدود ۳ میلی‌متر) که معمولا از جنس مس یا پلاستیک است، از مجرای روغن موتور به سمت نشانگر فرستاده می‌شود. مسیر لوله طوری طراحی می‌شود که از هرگونه آسیب احتمالی دور بماند، زیرا در صورت پارگی، روغن موتور نشت خواهد کرد.

لوله از طریق یک سوراخ مجهز به بوش لاستیکی از دیواره جداکننده اتاق عبور کرده و با یک اتصال مهره‌ای به پشت نشانگر متصل می‌شود.

خود نشانگر شامل لوله انعطاف‌پذیر مارپیچی‌شکل به نام « » Bulb است. یک سر این لوله به قاب نشانگر ثابت شده و سر دیگر آن بسته بوده و از طریق یک اهرم سبک به انتهای عقربه متصل است. روغن واردBulb  شده و با فشار تقریبا برابر فشار موتور به آن نیرو وارد می‌کند. در اثر فشار،Bulb  تمایل به صاف‌شدن پیدا کرده و همین حرکت باعث جابه‌جایی عقربه روی صفحه مدرج می‌شود. هرچه فشار روغن بیشتر باشد، عقربه بیشتر حرکت می‌کند.

فشارهای غیرعادی

• فشار بسیار بالا: اگر پس از استارت سرد، فشار به‌طور غیرعادی بالا باشد، احتمالا سوپاپ اطمینان نزدیک پمپ و فیلتر گیر کرده است. در این حالت باید فورا موتور خاموش شود، زیرا امکان ترکیدن فیلتر روغن وجود دارد.
• فشار بسیار پایین: اگر فشار همواره کمتر از میزان درج‌شده در دفترچه خودرو باشد، یا مشکل از خود نشانگر و صفحه ابزار است، یا نشانه ساییدگی قطعات اصلی موتور است. البته افتی جزئی (حدود ۵ psi) در رانندگی طولانی ‌مدت در هوای گرم طبیعی است.

نشانگرهای برقی

در این نوع، جریان برق از جعبه فیوز به نشانگر می‌رسد. جریان از یک سیم‌پیچ عبور می‌کند که در اطراف محور عقربه نصب شده است. میدان مغناطیسی ایجادشده، عقربه را روی صفحه مدرج حرکت می‌دهد. میزان جابه‌جایی عقربه بستگی به مقدار جریان دارد که خود آن نیز تحت‌تأثیر مقاومت سنسور قرار می‌گیرد.

سنسور به بلوک موتور پیچ شده و روغن به داخل آن وارد می‌شود. فشار روغن، دیافراگمی را حرکت می‌دهد که یک قطعه لغزان (وایپر) را روی تیغه مقاومتی جابه‌جا می‌کند. هرچه فشار بیشتر باشد، وایپر بیشتر حرکت کرده و مقاومت تغییر می‌کند. این تغییر مقاومت باعث تغییر جریان و در نتیجه حرکت عقربه می‌شود.

عموما تمام نشانگرها دارای سیستم نورپردازی هستند تا در شب نیز قابل خواندن باشند. در خودروهایی که نشانگر در مجموعه اصلی قرار دارد، نور از همان چراغ‌های صفحه‌ کیلومتر تأمین می‌شود، اما در نشانگرهای جداگانه، لامپ کوچکی (۰/۵ تا ۳ وات) در پشت آن نصب می‌شود که به مدار چراغ‌های جانبی متصل است.

اجزای تکمیلی

نشانگر برقی فشار روغن: نیازمند منبع برق (معمولا از جعبه فیوز) است و مقدار نشان‌ داده ‌شده بر اساس مقاومت سنسور و در نتیجه فشار روغن موتور تعیین می‌شود.

نشانگر مکانیکی فشار روغن: از طریق لوله‌ای با اتصالات رزوه‌ای تغذیه می‌شود. قطعات رابط اجازه می‌دهند چند سنسور به یک نقطه اتصال وصل شوند. در این سیستم از واشرهای مسی برای آب‌بندی استفاده می‌شود.

واحدهای سنسور برقی: این سنسورها با حرکت یک دیافراگم که روغن را محبوس می‌کند و یک قطعه لغزان روی تیغه مقاومتی کار می‌کنند. تغییر موقعیت این قطعه موجب تغییر مقاومت و در نتیجه تغییر مقدار نمایش ‌داده ‌شده روی نشانگر می‌شود.

مزایا و معایب

• نشانگرهای برقی: به‌راحتی در صفحه‌های مدرن که با مدار چاپی یک‌تکه ساخته می‌شوند ادغام می‌شوند، فضای کمتری اشغال می‌کنند و عبور یک سیم ساده‌تر از عبور لوله روغن است.
• نشانگرهای مکانیکی: امروزه کمتر رایج هستند اما هنوز در عرضه می‌شوند. مشکل اصلی آن‌ها، احتمال نشتی روغن در صورت باز شدن لوله است. با این حال، برخی رانندگان آن‌ها را دقیق‌تر و قابل‌اعتمادتر می‌دانند.

چراغ هشدار روغن

بسیاری از خودروها به‌طور استاندارد نشانگر فشار روغن ندارند. با این وجود، تقریبا همه خودروها مجهز به چراغ هشدار قرمز یا نارنجی هستند که در صورت افت فشار روغن به سطحی خطرناک روشن می‌شود.

در برخی مدل‌ها، این چراغ به سنسور سطح روغن نیز متصل است و حتی ممکن است به‌عنوان چراغ هشدار دمای موتور هم عمل کند.

در مجموع، نشانگر فشار روغن ابزاری حیاتی برای حفظ سلامت موتور است و می‌تواند از بروز خسارت‌های سنگین جلوگیری کند. چه نوع مکانیکی و چه برقی، بررسی منظم عملکرد آن اهمیت زیادی دارد.

نظر شما چیست؟ آیا تجربه‌ای از کارکرد یا خرابی این نشانگر داشته‌اید؟ با ما و کاربران چرخان از طریق بخش دیدگاه‌ها در ارتباط باشید.

مطالب مرتبط:

1. همه چیز درباره گشتاور و توان موتور؛ کدام یک در رانندگی مهم‌تر است؟
2. چگونه سوخت خودرو تولید و پالایش می‌شود؟
3. سیستم ترمز خودروها چطور کار می‌کند؟
4. فناوری فرمان با سیم چطور کار می‌کند؟

Copy URL URL Copied