منتظر افزایش قیمت پلکانی بنزین باشید

عصر روز سه شنبه ۴ آبان ۱۴۰۴ اطلاعیه ای توسط هیئت دولت بر سه نرخی شدن قیمت بنزین منتشر شد، اما این اطلاعیه چه نکات پنهانی دارد؟

عصر دیروز بود که خبری مبنی بر افزایش قیمت بنزین در رسانه های کشور منتشر شد که واکنش های بسیاری را در پی داشت. کلیت این ماجرا بر این اساس است که از نیمه دوم آبان ماه ۱۴۰۴، بنزین به عنوان سوخت رایج وسایل نقلیه در کشور، به صورت سه نرخی عرضه می شود. در این طرح قرار است سهمیه ای ۶۰ لیتری به دارندگان کارت سوخت با قیمت ۱۵۰۰ تومان، سهیمه ای با ظرفیت ۱۰۰ لیتر و با قیمت ۳۰۰۰ تومان قرار گیرد و مازاد سوخت مورد نیاز مالکان با قیمت ۵۰۰۰ تومان به فروش برسد. اما در این تصویب نامه هیئت وزیران نکات و ابهامات زیادی وجود دارد که در ادامه به شرح آنها می پردازیم.

احتمال افزایش تدریجی قیمت بنزین

در تصویب نامه هیئت وزیران که در خصوص سه نرخی شدن قیمت سوخت رایج کشور منتشر شده است، به صورت مستقیم خبری از افزایش قیمت بنزین نیست اما بند ۲ این تصویب نامه به نکاتی اشاره می کند که می تواند پیش درآمد افزایش قیمت بنزین در ماه های آتی باشد. در این بند آمده است که از نیمه دوم آذرماه ۱۴۰۴ نرخ سوخت گیری بنزین خودروها با استفاده از کارت اضطراری جایگاه ها، معادل حداقل ده درصد قیمت خرید بنزین از پالایشگاه ها (معادل ۵۰۰۰ تومان در زمان ابلاغ این تصویب نامه) تعیین می شود. اگر به این بند توجه کنید دو عبارت حداقل ده درصد و همچنین قیمت خرید بنزین از پالایشگاه ها، مواردی هستند که جای بحث و ابهام فراوانی دارند.

بر اساس این عبارت در قیمت فعلی بنزین دو پارامتر متغیر وجود دارد که هر دو به مرور زمان می توانند تغییر کرده و افزایش یابند. یکی از آنها حداقل درصد قیمت خرید بنزین بوده و دومی خود قیمت خرید بنزین از پالایشگاه ها است. به عبارت دیگر چون در این تصویب نامه از واژه حداقل برای درصد قیمت خرید بنزین استفاده شده، هیئت دولت می تواند میزان این درصد را افزایش دهد. از طرفی حتی اگر این درصد تغییر نکند خود قیمت خرید بنزین از پالایشگاه ها می تواند دستخوش تغییر شده و موجب افزایش قیمت بنزین شود.

اما موردی که می تواند حکم تایید را بر این ادعا بزند، تبصره بند ۹ این تصویب نامه است. در این تبصره آمده است که وزارت نفت قیمت نهایی سوخت گیری با کارت اضطراری جایگاه را به صورت فصلی و بر اساس میانگین فصل قبل محاسبه و به شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی ایران ابلاغ نماید. بر اساس همین تبصره می توان فهمید که قیمت نرخ سوم بنزین قرار نیست تا مدت ها ثابت باشد و وزارت نفت می تواند بر اساس آنچه که گفته شد قیمت بنزین را افزایش دهد.

افزایش قیمت بنزین و وعده هایی که عملی نشد

اگر به مناظره ها و وعده های انتخاباتی مسعود پزشکیان نگاهی دوباره بیاندازیم می بینیم که او درباره عدم افزایش قیمت بنزین تاکید می کرد و اعلام می کرد که قیمت بنزین بدون اجازه مردم افزایش نخواهد یافت و عملا ادعای رقبا و مخالفین خود را بی اساس و نادرست اعلام می کرد اما تصویب این قانون جدید نشان می دهد که حداقل این وعده انتخاباتی عملی نخواهد شد و در دولت وی قیمت بنزین رشد خواهد کرد.

موضوع دیگری که قرار بود در دولت چهاردهم اجرایی شود عرضه سهمیه بنزین به کارت ملی تمام افراد بود تا حتی کسانی که از داشتن خودرو بی بهره اند نیز بتوانند از سهمیه آن استفاده کنند، اما در حال حاضر و براساس تصویب نامه جدید هیئت دولت، سهمیه های مربوط به بنزین همچنان به کارت های سوخت تعلق خواهد گرفت و عملا تنها مالکان فعلی می توانند از آن بهره مند شوند و حتی اگر کسانی که مالک خودروی سواری نیستند، بخواهند خودرویی جدید را خریداری کنند از سهمیه ۶۰ لیتری ۱۵۰۰ تومانی و ۱۰۰ لیتری ۳ هزار تومانی بهره ای نخواهند برد چرا که بر اساس بند ۳ تصویب نامه هیئت دولت، این سهمیه ها به خودروهای نو پلاک خارجی و داخلی تعلق نخواهد گرفت.

حمایت از خودروهای به روز و کم مصرف داخلی ؛ فقط روی کاغذ

همانطور که می دانید چندی پیش مسعود پزشکیان، رئیس جمهور دولت چهاردهم، به خودروسازان هشدار داد که اگر تا یک سال آینده موتور خودروها اصلاح و مصرف آنها بهینه نشود، خودروسازان هیچ‌ گونه ارزی دریافت نخواهند کرد و اجازه تولید نیز نخواهند داشت. با اینکه این اخطار رئیس جمهور می تواند تاثیر مثبتی بر روی کیفیت و مصرف سوخت خودروهای داخلی بگذارد اما عدم تخصیص بدون منطق سهمیه های ۱۵۰۰ و ۳۰۰۰ تومانی به خودروهای نوپلاک داخلی باعث می شود که استقبال از محصولات جدید خودروسازان داخلی کاهش یابد و بسیاری از افراد عطایش را به لقایش ببخشند. از طرفی این تصمیم می تواند بازار خودروی کشور را که پس از مدت ها به تعادلی نسبی رسیده بود را حداقل برای مدت کوتاه متشنج کند و این موضوع می تواند بر قیمت خودروها در بازار اثر منفی بگذارد.

در نهایت با توجه به موضوعاتی که گفته شد چه بخواهیم و چه نخواهیم قیمت سوخت رایج کشور رفته رفته افزایش پیدا خواهد کرد که هم می تواند تاثیر مثبتی بر اقتصاد جامعه بگذارد اما چیزی که واضح است اگر این اتفاق به درستی انجام نشود می تواند آغازگر مشکلات فراوانی باشد.