جنگنده در برابر هواپیمای تهاجمی؛ این دو نوع هواپیمای جنگی چه تفاوتی باهم دارند؟

شاید برای بسیاری از مردم عادی این‌طور به نظر برسد که هر هواپیمای نظامی پرسرعتی که در آسمان پرواز می‌کند، یک «جنگنده» است و تمایل داشته باشند همه آن‌ها را با همین نام صدا کنند. اما واقعیت این است که در دنیای هوانوردی نظامی، برخی از هواپیماها وجود دارند که دقیقا در این دسته‌بندی جای نمی‌گیرند. برای مثال، هواپیمای افسانه‌ای ای-۱۰ وارت‌هاگ (A-10 Warthog) که به «گراز سنگی» معروف است، با تعریف دقیق و علمی یک جت جنگنده مطابقت ندارد. حرف A که در ابتدای نام این هواپیما دیده می‌شود، مخفف واژه Attack به معنای حمله یا تهاجم است.

هر هواپیمایی که صرفا با این شناسه شناخته می‌شود، به طور اختصاصی برای انجام ماموریت‌های تهاجم زمینی طراحی و ساخته شده است. هواپیمایی مانند ای-۱۰ می‌تواند به راحتی ماموریت‌هایی نظیر پاکسازی نیروهای متخاصم روی زمین، نابودی تانک‌های اصلی میدان نبرد و انهدام پناهگاه‌های زیرزمینی را انجام دهد و از این طریق به متحدان خود کمک کند تا ماموریت‌هایشان را با امنیت کامل به پایان برسانند.

در سوی دیگر میدان، جت‌های جنگنده از یک مزیت منحصر‌به‌فرد برخوردار هستند و آن چیزی نیست جز طراحی ویژه برای دستیابی به سرعت‌های بسیار بالا و قدرت مانورپذیری خیره‌کننده. در حالی که هواپیمای ای-۱۰ حتی نمی‌تواند به سرعت ۸۰۰ کیلومتر در ساعت (۵۰۰ مایل) دست پیدا کند، جت‌های جنگنده‌ای مانند ف-۱۵ استرایک ایگل (F-15 Strike Eagle) که یک اسطوره بی‌چون ‌و‌ چرا در آسمان محسوب می‌شود، قادر است با سرعتی فراتر از ۲۹۰۰ کیلومتر در ساعت (۱۸۰۰ مایل) پرواز کند.

دلیل این اختلاف فاحش در سرعت این است که جنگنده‌ها وزن سبک‌تری دارند و این سبک‌ وزن بودن به معنای بهره‌مندی از زره و پوشش محافظ کمتر است. در مقابل، هواپیمایی مثل ای-۱۰ به لطف زره‌های تیتانیومی خود می‌تواند حتی پس از اصابت چندین گلوله و آسیب دیدن، همچنان در آسمان باقی بماند و به پرواز خود ادامه دهد.

وقتی صحبت از تجهیزات نظامی و تسلیحات به میان می‌آید، تفاوت‌ها آشکارتر می‌شود. علاوه بر مسلسل غول‌پیکر ۳۰ میلی‌متری GAU-8/A که یک توپ گاتلینگ هفت‌لول و بسیار قدرتمند است و به عنوان قلب تپنده ای-۱۰ شناخته می‌شود، هواپیماهای مهاجم معمولا به طیف گسترده‌ای از انواع بمب‌ها و موشک‌های هوا به زمین مجهز می‌شوند. از طرف دیگر، جت‌های جنگنده اگرچه انواع مختلفی از سلاح‌ها را با خود حمل می‌کنند، اما هدف اصلی از تجهیز آن‌ها، مبارزه و درگیری با سایر هواپیماهای دشمن در آسمان است؛ به همین دلیل، این پرنده‌ها به طور عمده با موشک‌های هوا به هوا بارگذاری و مسلح می‌شوند.

در میان برجسته‌ترین هواپیماهای مهاجم ارتش ایالات متحده، به جز مدل معروف ای-۱۰، نیروی هوایی این کشور از یک هواپیمای ترابری سی-۱۳۰ (C-130) که تغییرات بسیار سنگینی روی آن اعمال شده است، به عنوان یک هواپیمای مهاجم استفاده می‌کند. بله، درست متوجه شدید؛ یک هواپیمای باربری به یک پرنده مهاجم تمام‌ عیار تبدیل شده است.

این هواپیما که ای‌سی-۱۳۰‌جی گوست‌رایدر (AC-130J Ghostrider) نام دارد و اغلب با لقب ترسناک «فرشته مرگ» از آن یاد می‌شود، به منظور ارائه پشتیبانی هوایی نزدیک برای نیروهای زمینی ساخته شده است و برای این کار از بسته ضربتی دقیق خود استفاده می‌کند. این تغییرات و اصلاحات باعث شده تا این هواپیمای ترابری سابق، اکنون به توپ‌های ۳۰ میلی‌متری و ۱۰۵ میلی‌متری و همچنین مجموعه‌ای از بمب‌ها و موشک‌های هوا به زمین مجهز باشد.

علاوه بر این، نمونه‌های دیگری مانند اف/ای-۱۸ سوپر هورنت (F/A-18 Super Hornet) نیز در ناوگان هوایی حضور دارند که گاه‌به‌گاه ماموریت‌های تهاجمی را بر عهده می‌گیرند و به همین دلیل است که حرف A نیز در شناسه آن‌ها گنجانده شده است. در حالی که هواپیماهای ای‌سی-۱۳۰‌جی و ای-۱۰ معمولا وظیفه پشتیبانی هوایی نزدیک را انجام می‌دهند، سوپر هورنت‌ها توانایی انجام پشتیبانی هوایی دوربرد یا عمقی را نیز دارند؛ به این معنا که آن‌ها از مرکز درگیری فاصله بیشتری دارند اما همچنان به طور جدی در عملیات مشارکت می‌کنند.

خلبانان سوپر هورنت معمولا در کنار یک یا دو بمب هدایت‌شونده لیزری، بمب‌های معمولی، راکت‌ها و حتی مین‌های دریایی، چند موشک هوا به هوا را نیز زیر بال‌های خود نصب می‌کنند تا برای هر شرایطی آماده باشند.

با تمام این اوصاف، امروزه تداخل و هم‌پوشانی زیادی میان جت‌های جنگنده مدرن و ماموریت‌های تهاجمی دیده می‌شود؛ زیرا تقریبا هر جت جنگنده‌ای این توانایی را دارد که با حمل بمب، یک ماموریت تهاجم زمینی را آغاز کند. با این حال، حقیقت این است که برخی از هواپیماها صرفا برای ایفای نقش تهاجمی مناسب‌تر هستند و در آن تخصص دارند.

هواپیماهایی مانند ای-۱۰ و ای‌سی-۱۳۰‌جی می‌توانند برای مدتی طولانی در اطراف منطقه نبرد گشت‌زنی کنند (پرواز ایستایی انجام دهند) تا پشتیبانی هوایی نزدیک را فراهم آورند و به دلیل زره مستحکم خود، در برابر حملات زمینی موثر باقی بمانند. این در حالی است که یک جنگنده فوق‌پیشرفته مانند اف-۲۲ (F-22) نمی‌تواند این نوع ماموریت خاص را با همان سطح از کارایی و اثربخشی به انجام برساند.

مطالب مرتبط:

1. قیمت لباس خلبانی F-35 چقدر است؟ وقتی جان خلبان از خود جنگنده مهم‌تر می‌شود
2. نسل جدید جنگنده اخلالگر در نیروی دریایی آمریکا
3. قیمت جنگنده چینی J-10C چقدر است؟ ارزان اما خطرناک!
4. ۸ جنگنده برتر جهان که می‌توانند جایگزین F-16 شوند

کپی لینک لینک کپی شد