زیان خودروسازان به ۳ میلیون تومان در ثانیه رسید / چند قدم تا ورشکستگی؟

بدهی انباشته و ضرر و زیان خودروسازان تمام صنعت خودروسازی کشور را تحت شعاع خود قرار داده و ادامه حیات خودروسازان را مبهم کرده است.

۴۵۰ هزار میلیارد تومان؛ شامل ۲۰۰  هزار میلیارد تومان زیان انباشته، ۱۸۰ هزار میلیارد تومان بدهی بانکی، ۵۰ هزار میلیارد تومان بدهی به قطعه سازان و ۲۰ هزار میلیارد تومان خرید دین به قطعه سازان.

اما این پایان ماجرا نیست. به‌رغم آنکه ایران خودرو و سایپا در پایان سال گذشته مدعی بودند که به وضعیتی رسیدند که می‌توانند از فاز زیان دهی خارج شوند، زیان شش ماه ابتدایی سال آن‌ها به ۳۲ هزار میلیارد تومان رسیده است. چندی پیش، امیر حسن کاکایی، کارشناس صنعت خودرو، در گفتگویی تلوزیونی گفت: «اگر خودروسازان روزی ۲۰ ساعت هم کار کنند، باز هم ساعتی ۱۱ میلیارد تومان ضرر می‌دهند.»

ساعتی ۱۱ میلیارد تومان زیان برای تنها یک بخش از صنعت ایران عددی باورنکردنی است. به عبارتی دیگر، فعالیت دو خودروساز دولتی، یعنی ایران خودرو و سایپا نه تنها طی این سال‌ها عایدی نداشت، بلکه به‌طور متوسط ثانیه‌ای سه میلیون تومان هم ضرر به جا گذاشته است. خودروسازان همچنان علت این زیان را قیمت‌گذاری دستوری می‌دانند و معتقدند با حذف این روش قیمت‌گذاری و خروج دولت از بحث قیمت‌گذاری این زیان انباشته طی زمان کاهش می‌یابد.

زیان خودروسازان ایرانی در مقایسه با سود عظیم خودروسازی ترکیه

زیان دهی ثانیه‌ای خودروسازان هدفی نبود که مسئولین برای خودروسازی ۵۰ ساله ایران در نظر داشتند؛ اما با سیاست گذاری های نادرست، خودروسازی را به این وضع اسفناک کشاندند. سیاست‌گذاری صحیح در همه فعالیت‌ها می‌تواند یک صنعت را به سمت تعطیلی یا شکوفایی بکشاند.

درحالی که خودروسازان ایران با مشکلات نقدینگی، قیمت‌گذاری دستوری و زیان دهی دست و پنجه نرم می‌کنند، صنعت خودروسازی ترکیه که عمری بسیار کوتاه‌تر از خودروسازی ایران دارد، به یکی از ۱۰ صادرکننده برتر جهان تبدیل شده است. انجمن صنعت خودروی ترکیه (OSD) در گزارشی اعلام کرد که میزان صادرات خودروی این کشور در سال ۲۰۲۲ به یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار رسیده است. به عبارتی دیگر، با حسابی سرانگشتی می‌توان متوجه شد که ترکیه در سال ۲۰۲۲ ثانیه‌ای حدود ۴۹ میلیون و ۹۰۰ هزار تومان تنها از بخش صادرات خود درآمد کسب کرده است و خودروسازان ایرانی در ثانیه ضرر می‌دهند.

چند قدم تا ورشکستگی؟

در این میان، این پرسش مطرح می‌شود که با توجه به زیان انباشته، خودروسازان چند قدم تا ورشکستگی فاصله دارند؟

بسیاری از فعالان صنعت خودروسازی کشور معتقدند دو شرکت خودروساز دولتی کشور، یعنی ایران‌خودرو و سایپا در حال حاضر ورشکسته هستند و ادامه حیات آن‌ها به صورت دستوری صورت می‌گیرد. اما آیا واقعیت داستان، فعالیت در ورشکستگی است؟ چرا دولت حاضر نیست که بنگاه‌هایی که زیان سنگینی را بر دوش صنعت یک کشور می‌گذارد را تعطیل کند؟ زنجیره خودروسازی کشور در اعدادی که ایران خودرو و سایپا در صورت‌های مالی‌شان منتشر می‌کنند زیان ده نیست. در واقع می‌توان بدین شکل بیان کرد که درست است خودروسازان در قسمت‌هایی از این زنجیره تولید زیان متحمل می‌شوند، اما سودهایی که از شرکت‌های زیرمجموعه، فولاد و … به دست دولت می‌رسد به نوعی این زیان‌ها را جبران و ادامه حیات ایران خودرو و سایپا و شرکت‌های زیرمجموعه را از نظر اقتصادی به صرفه می‌کند.