نقدی بر طراحی تارا ؛ بیگانه با زیبایی!

تارا سدان ملی ایران خودرو و پرچمدار سدان های ایرانی است و ما در این مطلب به صورت تخصصی طراحی تارا را بررسی می کنیم.

در سال ۱۳۹۵ بود که پس امضای برجام، همکاری میان ایران‌خودرو و گروه پژو/سیتروئن مجددا از سر گرفته شد که در نتیجه آن، محصولاتی مانند پژو ۳۰۱، ۵۰۸ و ۲۰۰۸ توانستند به بازار خودرو ایران راه یابند. هر چند که طولی نکشید که با بازگشت دوباره تحریم ها نه تنها این محصولات خیلی زود بازار ایران را ترک کردند، بلکه نسل اول مدل ۲۰۸ نیز به عنوان یک هاچبک جذاب در آن زمان، هرگز فرصت حضور و عرض اندام در بازار ایران را پیدا نکرد.

با این حال این همکاری مجدد برای ایران خودرویی ها آنچنان بدون سود هم نبود و آن ها توانستند با بهره مندی از پلت فرم معروف و البته موفق PF1 گروه پژو/ سیتروئن، که در طول سالیان طولانی پایه گذار بسیاری از مدل های این گروه بوده،  پروژه طراحی و توسعه محصولات جدید خود را کلید بزنند.

یکی از این محصولات و به عبارتی اولین این محصولات سدان تارا بود که در واقع نسخه ری بج «Rebadge» یا تغییر برند داده شده و ری اسکین «Re skin» شده سدان اقتصادی پژو ۳۰۱ می باشد که  ایران‌خودرو در ابتدا مدیریت طراحی بدنه آن را به هنس دیتر فوتچیک « Hans Dieter Futschik» طراح اسبق دایملر بنز که در آن زمان با مرکز تحقیق و توسعه «R&D» ایران‌خودرو همکاری می کرد سپرد، اما با آمدن تحریم ها و خارج شدن گروه PSA، و نیز جدایی یکه زارع، مدیرعامل وقت ایرانخودرو، پروژه های مونتاژ، تولید و تحقیق و توسعه این مدل برای مدتی به بایگانی سپرده شد.

پس از این و با روی کار آمدن مدیریت جدید در ایران خودرو، پروژه داخلی سازی پژو ۳۰۱ اما این بار و با کد پروژه  K132 دوباره آغاز شد و پس از کش و قوس های فراوان، سرانجام با نام تارا و به عنوان یک محصول داخلی، وارد خیابان های کشور شد که در ادامه به بررسی و نقد ویژگی های ظاهری آن می پردازیم.

بررسی طراحی ظاهری

همانطور که در مقدمه به آن اشاره شد، تارا محصولی است که بر پایه سدان اقتصادی پژو ۳۰۱ طراحی و توسعه یافته است. محصولی که در زمان معرفی آن در سال ۲۰۱۳ توسط پژو نیز خودروی زیبا و جذابی، بخصوص از نظر تناسباتی و عناصر ظاهری به شمار نمی آمد و فیس لیفت ان در سال ۲۰۱۷ نیز تنها استایلی مدرن تر و “نه زیباتر” به آن بخشید. در نتیجه این امر، یکی از اهداف مهم تیم طراحی تارا را می توان ایجاد تمایز با محصول پایه یعنی پژو ۳۰۱ بر شمرد که تا حدی هم موفق بوده اند، بخصوص در نماهای جلو و عقب، اما به نظر می رسد این تفاوت همچنان سبب “زیباتر” شدن تارا در مقایسه با ۳۰۱ نشده است.

در نمای جلو و در مقایسه با پژو ۳۰۱, شاهد آن هستیم که مجموعه سپر و جلوپنجره، چراغ ها، درب موتور و حتی گلگیرهای جلو تغییرات گسترده ای را تجربه کرده اند. تغییراتی که بنابر گفته مدیر استایل تارا، در طراحی آن ها سعی شده تا از المان های شاخص در صورت یوزپلنگ و نیز نمادهای معماری سنتی ایرانی اسلامی الهام گرفته شود، موضوعی که فارغ از درست یا غلط و یا شعاری بودن ان، می توان به جرئت گفت که به خوبی اجرا نشده و به سختی می توان اثری از یوز ایرانی یا معماری سنتی ایران را در استایل تارا پیدا کرد که اگر پیدا شود هم آنچنان پخته و قابل درک نمی باشد.

در این نما طراحی کشیده چراغ ها و اتصال آن ها به جلو پنجره چند ضلعی و نسبتا بزرگ، در نگاه اول جلب توجه می کنند، اما اگر کمی بیشتر به جزئیات آن ها دقت کنیم، نکاتی را می بینیم که قطعا می توانست به شکل بهتری اجرا شود. از جمله این نکات می توان به فریم کرومی جلو پنجره اشاره کرد که از ضخامت یکسانی برخوردار نبوده و با توجه به خاصیت کروم در بازتاب نور، حسی از ناپختگی را به این بخش داده است. حسی که در کنار خطوط و بافت داخل جلو پنجره، چهره تارا را قدیمی تر از آنچه که هست به نمایش می گذارد. هر چند که در نسخه های بعدی و مدل های اتوماتیک تغییر الگوهای داخل جلو پنجره به بهبود ظاهر این قسمت کمک شایانی کرده است که همین نکته نشان دهنده این است که یک تغییر کوچک، چقدر در بهتر یا بدتر شدن ظاهر یک محصول تاثیرگذار است.

نکته منفی بعدی که می توان به آن اشاره کرد، گرافیک چراغ های جلو است که علاوه بر شلوغ بودن، استفاده از یک الگوی تزئینی در قالب نوار عمودی مورب است که به نظر جز با هدف تاکید بر الهام گیری از چهره یوز ایرانی، با سایر بخش های دماغه خودرو از هماهنگی و هارمونی مناسبی برخوردار نمی باشد. با این حال طراحی خطوط روی کاپوت، سپر و مجموعه ورودی های هوا که در بر گیرنده چراغ روشنایی در روز و چراغ مه شکن (که مستقیما از پژو ۳۰۱ و به جهت کاهش هزینه های مربوطه به عاریت گرفته شده است) می باشند که البته خوب و منطقی اجرا شده و از نکات مثبت این نما قلمداد می شود و در مدرن تر شدن نمای جلو تارا تاثیرگذار بوده است.

با گذر از نمای جلو، به نمای کناری تارا می رسیم که کمترین تغییرات را در مقایسه با پژو ۳۰۱ تجربه کرده است که البته این امر به محدودیت های تولید و قالب گیری و نیز هزینه های هنگفت ناشی از تغییرات عمده در این قسمت مربوط می شود. با این حال همچنان نکاتی در این قسمت وجود دارد که نیاز است به آن ها اشاره کنیم. اولین نکته تغییر خط روی رکاب درب های جانبی است که که برخلاف خط شانه بارز و برجسته آن, به نظر می رسد تنها با هدف ایجاد تغییر در مقایسه با پژو ۳۰۱ صورت گرفته و نه بیشتر، چرا که به سادگی هر چه بیشتر و به دور از پختگی اجرا شده است، هر چند که امتداد آن بر روی سپر عقب جالب از کار در آمده است.

مورد دیگر که مدت هاست در محصولات وطنی شاهدش هستیم و تا حدی آزار دهنده است، حذف قطعه و کاور پلاستیکی مشکی روی ستون های B است که احتمالا به جهت کاهش هزینه ها صورت می گیرد، در حالی که همین قطعه ساده و به ظاهر بی اهمیت(البته از نظر مدیران صنعت خودروسازی ایران!) به لحاظ بصری و در جهت ایجاد یکپارچگی در نمای جانبی، بخصوص در سطوح شیشه ها، کاملا اثرگذار و مهم می باشد.

حتما بخوانید : نقد و بررسی طراحی سایپا اطلس ؛ مشتی نمونه خروار!

کوچکی سایز رینگ ها و تایر ها هم موضوع جدیدی نبوده و پاشنه آشیل نه تنها تارا، بلکه بسیاری از محصولات به ظاهر جدید خودروسازان ایرانی می باشد و این موضوع در تارا زمانی نمود بیشتری می یابد که شاهد استفاده از رینگ فولادی و قالپاق در نسخه های اولیه و پایه هستیم که از طراحی بسیار قدیمی و به اصطلاح از مد افتاده ای برخوردار است. از دیگر تغییرات صورت گرفته در این نما نیز می توان به قاب آیینه های جانبی اشاره کرد که به نظر با خطوط خشک و تا حدی شارپ بدنه در تضاد می باشد.

یا گذر از دو نمای قبلی، به نمای عقب می رسیم که اولین نکته مثبت ان را می توان در تمایز اساسی ان با پژو ۳۰۱ که از اهداف پروژه نیز بوده, جستجو کرد، به گونه ای که در این قسمت، کمترین نشانه ای از محصول پایه یعنی ۳۰۱ را می توان یافت. چراغ های یک تکه و سراسری که البته از هامونی مناسبی با چراغ های جلو برخوردار است و کاملا مطابق با آنچه که امروزه در ترند روز طراحی خودرو شاهدش هستیم صورت گرفته است.

با این حال ما همچنان شاهد برخی نکات عجیب و غریب در این نما هستیم که اولین مورد آن در گرافیک عجیب چراغ ها کاملا مشهود است. نکته ای که از زمان رونمایی تارا تا لحظه ورود به بازار همواره مورد انتقاد بسیاری قرار داشته است. به گونه ای که ایران خودرو تصمیم گرفت در نسخه های جدید تر تارا که با کد های مختلفی عرضه می شوند!، از چراغ های با گرافیک جدیدتر و البته متناسب تر استفاده کند. با گذر از چراغ ها و درب صندوق که از خطوط مناسبی برخوردار است، به سپر عقب می رسیم که بر خلاف نمای جلو و همانند دنا، دیگر محصول ایران خودرو از طراحی کاملا ساده و معمولی برخوردار بوده که با المان های یک خودرو امروزی کاملا فاصله دارد.

بررسی طراحی کابین تارا

با ورود به داخل کابین اما با فضایی کاملا مشابه با پژو ۳۰۱ رو به رو می شویم که برخلاف تغییرات ظاهری, تغییرات آن تنها به تغییر غربیلک فرمان و پنل درها که البته آن هم در نسخه های فول تر صورت گرفته، خلاصه می شود. البته ایران‌خودرو با اضافه کردن برخی آپشن ها مانند تنظیم برقی صندلی ها به همراه گرمکن و نیز برخی امکانات رفاهی دیگر، فضایی مدرن تر را به کابین تارا ببخشد.

با این حال چه به لحاظ فرم پردازی و چه به لحاظ ارگونومی، کابین تارا همچنان بیانگر اقتصادی بودن آن است که کمی بروز تر و البته پر آپشن تر شده است. ضمن اینکه به لحاظ کیفیت متریال و مونتاژ نیز، ما شاهد هیچ گونه پیشرفتی در کابین تارا، نه تنها در مقایسه با پژو ۳۰۱، بلکه در مقایسه با سایر محصولات خودروسازان داخلی نبوده ایم. در بخش راحتی صندلی های نیز تارا امتیاز متوسطی را دریافت می کند، هر چند که از نظر فضا سازی، یک سرو گردن از رقیب هم خانواده خود، یعنی دنا بالاتر است که دلیل ان هم نشات گرفته از پلتفرم مدرن تر PF1 می باشد.

حتما بخوانید : نقدی بر طراحی کراس اوور ری را ؛ تلفیقی از دو سبک طراحی با چاشنی ایرانی

کلام آخر

در مجموع و با توجه به نکات مثبت و منفی که در رابطه با طراحی ظاهری تارا گفته شد و نیز برخی ایرادات کوچک و بزرگ که در برخی موارد قابل چشم پوشی نیز نمی باشد, اما باید به تلاش طراحان برای ایجاد یک استایل نیمه مستقل و تا حدی متفاوت در مقایسه با پژو ۳۰۱ احترام گذاشت. هر چند که مطمِئنا بازهم دخالت مدیران غیر مربوط و غیر متخصص نیز همانند بسیاری دیگر از محصولات طراحی شده در صنعت خودرو ایران تاثیر گدار بوده, اما احتمالا وجود طراحان قابل در راس پروژه سبب شده تا با وجود تمام محدودیت ها. این دخالت ها در استایل ظاهری تارا به حداقل برسد.

هرچند که همچنان تارا همانند نسخه فرانسوی خود از طرحی کسل کننده و تا حدی قدیمی برخوردار است که با معیارهای زیبایی امروزی حتی به عنوان یک سدان اقتصادی فرسنگ ها فاصله دارد.

معرفی نسخه فول تارا