بنزین یک مایع کاملا فرار با قابلیت تبخیر بالاست که در مجاورت گرما به راحتی بخار می‌شود. این مسئله باعث تجمع بخار بنزین داخل باک خودرو می‌شود و احتمال آتش سوزی، انفجار و افزایش هدر رفت سوخت را بالا می‌برد. برای رفع این مشکل قطعه‌ای به نام کنیستر خودرو طراحی شد. اگر می‌خواهید بدانید کنیستر چیست و چه نقشی در ماشین بر عهده دارد، به ادامه این مطلب توجه بفرمایید.
کنیستر چیست؟
کنیستر خودرو، یک مخزن یا جعبه حاوی زغال فعال است که بخارات باک بنزین را به خود جذب می‌کند و هنگام روشن بودن ماشین، آن را به منیفولد ورودی هوا تحویل می‌دهد تا هم آلودگی ایجاد نشود و هم از تجمع بخار بنزین داخل باک جلوگیری به عمل آید. در ضمن، به واسطه ایفای نقش کنیستر خودرو، بنزین در اثر تبخیر هدر نمی‌رود.
اجزای کنیستر ماشین
اجزای کنیستر ماشین شامل این موارد می‌شود.
- بدنه کنیستر: انواع کنیستر خودرو دارای یک بدنه پلاستیکی است که پودر زغال فعال را در خود نگه می‌دارد. همچنین درپوش کنیستر، لوله ورودی بخار بنزین، لوله خروجی بخار بنزین و همچنین لوله ورود هوا نیز روی بدنه قرار می‌گیرند.
- زغال فعال: این زغال قابلیت جذب بالای بخارات بنزین را دارد و درون بدنه یا مخزن کنیستر قرار می‌گیرد.
- فیلترهای کنیستر: انواع فیلتر خودرو شامل فیلتر کنیستر هم می‌شود. داخل کنیستر معمولا دو فیلتر بالا و پایین وجود دارد تا از ورود آلودگی به داخل این قطعه جلوگیری کنند.
ساختار کنیستر خودرو
ساختار کنیستر خودرو شامل قسمت‌هایی به شرح زیر است:
- لوله منتهی به باک (سرشلنگی بخار بنزین): کنیستر یک ورودی دارد که بخار بنزین را از سمت باک دریافت می‌کند و به آن لوله منتهی به باک یا سرشلنگی بخار بنزین می‌گویند.
- لوله منتهی به منیفولد هوا (سرشلنگی تصفیه): این قسمت لوله خروجی بخار بنزین منتهی به منیفولد هوا است و سرشلنگی تصفیه نیز نامیده می‌شود.
- لوله مرتبط با فضای بیرون (سرشلنگی هوای آزاد): برای تبخیر بنزین جذب‌شده توسط زغال فعال، نیاز است که هوا از یک سر وارد کنیستر شود. این قسمت سرشلنگی هوای آزاد یا لوله مرتبط با فضای بیرون نام دارد.
نحوه عملکرد کنیستر
بنزین موجود در باک بر اثر جذب گرما تا حدودی بخار می‌شود. این بخار از طریق مسیر منتهی به ورودی کنیستر، به مخزن این قطعه وارد و توسط زغال فعال موجود در آن جذب می‌شود. سپس زمانی که موتور روشن می‌شود، نیروی مکش ناشی از منیفولد موتور باعث می‌شود که هوای بیرون به داخل ذرات زغال راه پیدا کند و از آن سمت با عبور از دریچه شیر برقی کنیستر، به سمت منیفولد و موتور برود.
بدین ترتیب بعد از مدتی ذرات خیس زغال کنیستر خشک می‌شوند و بنزین خود را به‌طور کامل راهی موتور می‌کنند. این سیکل تا زمانی که کنیستر سالم باشد، ادامه دارد.
استفاده از کنیستر برای ایمنی خودرو
کنیستر خودرو بخار بنزین را به خود جذب می‌کند. بنابراین احتمال انفجار و آتش سوزی را از بین می‌برد.
شیر برقی کنیستر
به منظور آنکه ورود بخار بنزین از سمت کنیستر با زمان‌بندی دقیق و مطابق با عملکرد موتور باشد، از یک شیر برقی در مسیر خروجی بخار بنزین از کنیستر به سمت موتور استفاده می‌شود. شیر برقی کنیستر تحت فرمان ECU یا همان کامپیوتر خودرو عمل کرده و مسیر خروجی بنزین به سمت منیفولد هوا را در زمان‌های مشخص باز و بسته می‌کند.
وظیفه شیر جداکننده کنیستر
برای آنکه بنزین مایع از سمت باک وارد کنیستر نشود، از یک شیر جداکننده استفاده می‌کنند. این شیر قبل از کنیستر و بعد از باک نصب می‌شود تا جلوی ورود بنزین مایع را بگیرد.
محل نصب کنیستر خودرو
کنیستر می‌تواند زیر خودرو و بعد از باک یا داخل محفظه موتور نصب شود.
نحوه تعویض کنیستر
تعویض کنیستر ماشین چندان دشوار نیست، برای این کار فقط باید شلنگ‌های آن را جدا و بست پایه نگهدارنده را باز کرد و کنیستر را از سر جایش بیرون آورد.
نشانه های خرابی کنیستر
کنیستر هم مثل دیگر قطعات خودرو خراب می‌شود. برای آگاهی از خرابی کنیستر خودرو به این نشانه‌ها توجه داشته باشید.
چراغ چک خودرو
روشن شدن چراغ چک خودرو یکی از نشانه‌های خرابی کنیستر، به‌ویژه هنگام خرابی شیر برقی است. البته روشن شدن چراغ چک دلایل بسیار بیشتری دارد و نمی‌توان در این باره مطمئن بود. با دستگاه دیاگ می‌توان علت دقیق این مشکل را فهمید.
بوی بنزین
معمولا اگر کنیستر خراب شود، بخار بنزین در اطراف ماشین پخش و بوی بنزین داخل خودرو استشمام می‌شود.
صدای تق تق
گاهی اوقات صدایی شبیه به تق تق از سمت شیر برقی کنیستر شنیده می‌شود که می‌تواند دلیل بر خرابی مجموعه کنیستر خودرو باشد.
خروج بخار بنزین با فشار از باک
اگر کنیستر خودرو نتواند وظیفه خود را به درستی انجام دهد، بخار داخل باک جمع می‌شود و بعد از باز کردن درب باک، خروج بخار بنزین را حس می‌کنید.
پاشیده شدن بنزین از باک
اگر بخار داخل باک بنزین خودرو تجمع پیدا کند، احتمال دارد که بعد از باز شدن در باک، بر اثر فشار ناشی از تجمع بخار، بنزین به بیرون پاشیده شود. البته این مشکل می‌تواند به دلیل خرابی حباب گیر باک هم اتفاق بیفتد.
نحوه تست کنیستر ماشین
حالا که فهمیدید کنیستر چیست و چه نقشی دارد، باید متوجه شده باشید که تست کنیستر ماشین کار ساده‌ای است. برای این کار تنها لازم است شلنگ ورودی بخار بنزین از سمت باک را جدا کنید، سپس موتور خودرو را استارت بزنید و انگشت خود را روی لوله ورودی بخار بنزین کنیستر بگذارید. اگر مکش کافی در این بخش احساس کردید، یعنی کنیستر خودرو درست عمل می‌کند. همچنین باید مکش هوا از سمت لوله ورودی هوا را نیز چک کنید. در ضمن با دیاگ زدن خودرو می‌توان خرابی شیر برقی کنیستر را هم تشخیص داد.
عمر مفید کنیستر خودرو
اگر شیر برقی یا شیر جداکننده کنیستر ماشین خراب نشود، بعد از دو یا سه سال زغال فعال موجود در کنیستر قابلیت جذب بخار را تا حد زیادی از دست می‌دهد و در این زمان باید کنیستر را تعویض کرد.
نتیجه گیری
با مطالعه این مطلب فهمیده‌اید که کنیستر چیست و چه وظیفه‌ای در خودرو انجام می‌دهد. کنیستر خودرو، بخار بنزین اضافه موجود در باک را به خود جذب می‌کند تا هم از هدررفت سوخت جلوگیری شود و هم ایمنی بیشتری در برابر خطر آتش‌سوزی ایجاد کند.
این کار باعث کاهش مصرف سوخت خودرو و دفعات مراجعه به پمپ بنزین می‌شود. توصیه می‌کنیم هر سه سال کنیستر را تعویض کنید تا از مشکلات ناشی از خرابی کنیستر نظیر بیرون پاشیدن بنزین از باک و همچنین خطر آتش‌سوزی پیشگیری کرده باشید.
اگر تصادف رانندگی داشتید، مراقب باشید که کنیستر از ماشین جدا نشده باشد. هنگام خرید خودروی کارکرده و بعد از انجام کارهایی نظیر استعلام قیمت خودرو دست دوم، موارد کوچکی مثل سلامت کنیستر خودرو را هم بررسی کنید.
سوالات متداول
آیا پر کردن باک روی عملکرد کنیستر اثر دارد؟
پر کردن باک روی عملکرد کنیستر خودرو تاثیری ندارد، اما اگر شیر جداکننده خراب باشد، این کار احتمال ورود بنزین مایع را به داخل کنیستر بیشتر می‌کند و عملکرد این قطعه را با مشکل روبرو می‌سازد.
آیا زمانی که در باک باز می‌شود، بنزین به بیرون پاشیده می‌شود؟
اگر کنیستر خودرو یا حبابگیر باک خراب نباشد، دلیلی برای هوا گرفتن باک بنزین خودرو وجود ندارد و نباید چنین اتفاقی بیفتد. کنیستر بخار اضافه موجود در باک را به خود جذب می‌کند. بنابراین بنزین موجود در باک تحت فشار قرار ندارد و نباید بعد از باز کردن درب باک به بیرون پاشیده شود. اما اگر کنیستر ماشین یا حبابگیر خراب شوند، احتمال وقوع این پدیده وجود دارد.
نویسنده: حسین باباپور
source