در دنیای پویای تجارت، بحران ها امری ناگزیرند. طوفان های اقتصادی، بلایای طبیعی، حملات سایبری و رسوایی های داخلی، تنها نمونه هایی از چالش هایی هستند که می توانند ثبات یک کسب و کار را تهدید کنند. در چنین شرایطی، مدیریت کارآمد و هوشمندانه، کلید عبور از بحران و حفظ بقاء و حتی پیشرفت خواهد بود. امروزه عواملی که باعث ایجاد بحران در کسب و کار می شوند، بی شمارند. مدیریت بحران یکی از مهارت های ضروری برای کسب و کار است در این مقاله به این که باید در موقعیت های بحرانی چگونه اقدام کنید، توضیح خواهیم داد.
مدیریت بحران در کسب و کار چیست؟
مدیریت بحران در کسب و کار به فرآیند شناسایی و ارزیابی تهدیدات بالقوه ای گفته می شود که می توانند به سازمان و ذی نفعان آن آسیب برساند. هدف نهایی این فرآیند، اتخاذ واکنش مؤثر برای مهار و مدیریت بحران است.
نکات کلیدی:
- حتی با سابقه ترین کسب و کار ها نیز ممکن است در اثر حوادث داخلی یا خارجی دچار بحران شوند.
- مدیریت بحران، راهبردی در سطح کلان سازمان است که به پیش بینی بحران ها و برنامه ریزی برای مقابله موثر با آن ها می پردازد.
- هرچند مدیریت بحران با تحلیل ریسک آغاز می شود؛ اما نباید آن را با مدیریت ریسک اشتباه گرفت.
درک مفهوم مدیریت بحران در کسب و کار
با توجه به غیر قابل پیش بینی بودن رویداد های جهانی، بسیاری از سازمان های مدرن تلاش می کنند تا پیش از وقوع بحران های بالقوه، اقدام به شناسایی آن ها نمایند و برای مقابله برنامه ریزی کنند. در صورت بروز بحران، سازمان باید قادر باشد برای بقا، به طور چشمگیری رویکرد خود را برای سازگاری با مشکلات و بحران تغییر دهد.
برای مثال بحران ناشی از ویروس کووید-۱۹ که در اوایل سال ۲۰۲۰ آغاز شد، به احتمال زیاد به یک نمونه آموزشی بسیار خوب برای مدیریت بحران بسیاری از کسب و کار ها در سراسر دنیا تبدیل شده است؛ زیرا کسب و کار های سراسر جهان مجبور به تعطیلی شدند. میلیون ها کارمند به دورکاری روی آوردند. خدمات ضروری با مشکلات اساسی رو به رو شدند.
در مدیریت بحران در کسب و کار، هر کسب و کاری، چه کوچک و چه بزرگ، ممکن است با مشکلاتی رو به رو شود که بر عملکرد عادی آن تاثیر منفی می گذارد. بحران می تواند اشکال مختلفی داشته باشد. برای مثال آتش سوزی در دفتر، فوت مدیر عامل، حمله تروریستی، نقض داده ها یا بلایای طبیعی ممکن است منجر به هزینه های ملموس و ناملموس برای یک شرکت شوند، از جمله کاهش فروش، آسیب به شهرت و کاهش درآمد.
کسب و کار هایی که برای شرایط پیش بینی نشده، برنامه تداوم کسب و کار تدوین می کنند، می توانند اثرات یک رویداد منفی را کاهش دهند. فرآیند داشتن برنامه تداوم کسب و کار برای شرایط بحران، به عنوان مدیریت بحران شناخته می شود.
درک تحلیل یا مدیریت ریسک
تحلیل ریسک یا مدیریت ریسک، بخش مهمی در مدیریت بحران در کسب و کار محسوب می شود. به همین دلیل اکثر شرکت ها با انجام “تحلیل ریسک” عملیات خود را شروع می کنند. تحلیل ریسک فرآیندی است که در آن رویداد های نامطلوبی که ممکن است رخ دهد شناسایی می شود و احتمال وقوع آن ها برآورد می گردد. با اجرای شبیه سازی ها و متغیر های تصادفی با مدل های ریسک، مانند “جدول سناریو ها”، یک مدیر ریسک می تواند احتمال وقوع یک تهدید در آینده، بهترین و بدترین سناریو ها و خسارتی را که شرکت در صورت تحقق این تهدید متحمل می شود، ارزیابی کند.
به عنوان مثال، یک مدیر ریسک ممکن است تخمین بزند که احتمال وقوع سیل در منطقه عملیاتی یک شرکت بسیار زیاد است. بدترین سناریو، تخریب سیستم های کامپیوتری شرکت و در نتیجه، از دست رفتن داده های مربوط به مشتریان، تامین کنندگان و پروژه های در حال انجام است.
هنگامی که مدیر ریسک بداند در مواجهه با خطرات و تأثیرات احتمالی با چه موضوعی رو به رو است، یک “تیم مدیریت بحران” برای مدیریت بحران در کسب و کار در راستای مهار هرگونه شرایط اضطراری در صورت وقوع آن، اقدام به برنامه ریزی می کند. به عنوان مثال، شرکتی که با خطر سیل مواجه است، ممکن است برای همه سیستم های کامپیوتری یک سیستم پشتیبان ایجاد کند. به این ترتیب، شرکت همچنان از داده ها و فرآیند های کاری خود ثبت و ضبطی خواهد داشت.
اگرچه ممکن است در مدت کوتاهی با خرید تجهیزات رایانه ای جدید توسط شرکت، روند کار کند شود؛ اما عملیات به طور کامل متوقف نخواهد شد. با داشتن راه حل بحران، یک شرکت و ذی نفعان آن می توانند برای تحولات غیر منتظره و نامطلوب آمادگی داشته و با آن ها سازگار شوند.
مدیریت بحران یکی از ویژگی هایی است که هر مدیری باید برای شروع کسب و کار جدید خود آن را داشته باشد.
مدیریت بحران در مقابل مدیریت ریسک
مدیریت بحران لزوما معادل مدیریت ریسک نیست. مدیریت ریسک بر برنامه ریزی برای وقایعی که ممکن است در آینده رخ دهند تمرکز دارد، در حالی که مدیریت بحران به واکنش در برابر رویداد های منفی در حین و پس از وقوع آن ها می پردازد.
برای مثال، یک شرکت نفتی ممکن است برای مقابله با احتمال وقوع نشتی نفت، برنامه ای داشته باشد؛ اما اگر چنین فاجعه ای واقعا رخ دهد، وسعت نشت، واکنش منفی افکار عمومی و هزینه های پاکسازی می تواند به شدت متغیر باشد و حتی از پیش بینی ها فراتر رود. این وسعت و وخامت آن است که باعث تبدیل شدن حادثه به یک بحران می گردد.
بحران ها ممکن است ناشی از عوامل خارجی مانند بلایای طبیعی یا داخلی مانند اقدامات نادرست کارکنان باشند. مدیریت بحران داخلی با اعمال دستورالعمل های سختگیرانه قابل پیشگیری یا کاهش است.
جمع بندی
در دنیای پویای تجارت، بحران ها امری ناگزیرند. تغییرات شدید اقتصادی، بلایای طبیعی، حملات سایبری و رسوایی های داخلی، تنها نمونه هایی از چالش هایی هستند که می توانند ثبات یک کسب و کار را تهدید کنند. در چنین شرایطی، مدیریت کارآمد و هوش مالی، کلید عبور از بحران و حفظ بقاء و حتی پیشرفت خواهد بود. مدیریت بحران در کسب و کار فرآیندی است که به سازمان ها در شناسایی، ارزیابی و مقابله با رویداد های منفی و غیر منتظره کمک می کند. این فرآیند شامل اقداماتی مانند پیش بینی بحران، برنامه ریزی برای مقابله با آن، واکنش سریع و مؤثر در حین وقوع بحران و بازیابی پس از آن می شود. هدف نهایی مدیریت بحران، به حداقل رساندن آسیب ها به سازمان، حفظ منافع ذینفعان و تضمین تداوم فعالیت های آن در بلند مدت است.
source