نقد و بررسی طراحی فونیکس FX ؛ هنر آوانگارد چری

کراس اوور FX بدون تردید یکی از متفاوت ترین چینی های بازار از نظر ظاهر است و ما در این مطلب نقد و بررسی طراحی فونیکس FX را انجام داده ایم.

در اواخر دهه ۸۰ و اوایل دهه ۹۰ شمسی بود که مدیران خودرو، نخستین محصول کراس اوور خود را که مدلی از کمپانی چری چین بود را با نام ام وی ام X33 و با شعار تنها شاسی بلند زیر سی میلیون تومان( قیمت حدودی ۲۷ میلیون تومان) در آن زمان روانه بازار کرد. شاسی بلند یا به اصطلاح بهتر، کراس اوور تک دیفرانسیل کوچکی که اتفاقا نخستین تجربه چری در طراحی و ساخت یک کراس اوور بود که بر پایه پلت فرم نسل دوم تویوتا RAV4 طراحی و توسعه یافته بود و در سال ۲۰۰۵ معرفی شد که در زمان عرضه توسط مدیران خودرو نیز از طراحی و استایل قدیمی و کسل کننده ای در مقابل رقبای عرضه شده در بازار ایران داشت.

اما از زمان عرضه ایکس ۳۳ در بازار ایران تاکنون نزدیک به پانزده سال گذشته است و اگر به مرور بازار خودرو ایران در این دوره بپردازیم، به این نکته پی خواهیم برد که در این مدت هیچ جامعه ای به اندازه جامعه ایران نمی توانست مفهوم پسرفت و پیشرفت صنعت خودروسازی دو کشور را به این روشنی درک و حتی لمس کند. جامعه ای که پیش از این و حتی در مدت زمان کوتاه تری در مقایسه با چینی ها، پیشرفت صنعت خودروسازی کره جنوبی را نیز به وضوح دیده و لمس کرده بود.

بگذریم، پس از گذشت نزدیک به بیست سال از نخستین معرفی چری ایکس ۳۳ در سال ۲۰۰۵ که در بازار چین با نام چری تیگو شناخته می شد،  و نیز معرفی محصولات متنوعی از شاسی بلند های سری تیگو اعم از تیگو۵, تیگو۷ و … در این بازه زمانی که به خوبی نمایانگر پیشرفت صنعت خودرو چین بودند, این خودروساز بزرگ چینی،  در سال ۲۰۲۱ و در نمایشگاه خودرو گوانگژو ، کراس اوور کامپکت جدیدی را با نام اومودا ۵ «Omoda5» به عنوان زیر مجموعه جدید این برند معرفی کرد که علاوه بر اینکه پلی برای ورود چری به بازار جهانی، بخصوص بازار اروپا بود، بیانگر زبان طراحی جدید این برند نیز می باشد. محصولی که به فاصله کمی از زمان عرضه آن در بازار چین، با نام فونیکس FX به عنوان یک کراس اوور اسپرت و مدرن به بازار ایران راه یافت و توجه های زیادی را نیز به خود جلب کرد که در ادامه مطلب به بررسی و نقد طراحی ظاهری و فضای داخلی این کراس اوور خوش چهره و جذاب می پردازیم.

طراحی فونیکس FX در نمای بیرونی

فونیکس FX بر پایه زبان طراحی جدید چری تحت عنوان «Art in Motion» یا « هنر در حرکت» که مبتنی بر هنر آوانگارد است شکل گرفته است. این فلسفه بر این ایده استوار است که طراحی عملکردی نیز می تواند فوق العاده زیبا و قابل لمس باشد. این مفهوم طراحی در نمای جلو فونیکس FX در جلو پنجره ماتریکسی الماسی شکل «Diamond Matrix Grille» آن به خوبی به نمایش گذاشته شده است تا علاوه بر ایجاد چهره ای پویا و اسپرت، پیشرفت و آینده نگر بودن استایل این مدل را مورد توجه قرار دهد. این جلو پنجره در ترکیب با چراغ های روشنایی در روز T شکل، در حالی که به طرز هوشمندانه ای حس ظریفی از استایل را بیان می کند، نشان دهنده یک سطح بصری از قدرت در این نما نیز می باشد.

با این حال و با تمام این توصیف ها پیرامون این عنصر اصلی در نمای جلو که نمایانگر فلسفه طراحی فونیکس FX یا اومودا ۵ می باشد، اما فرم پردازی ان و ترکیب آن با سایر جزئیات دماغه خودرو، بی شباهت به دیگر محصول هموطن خود یعنی چانگان یونی T نیست. هر چند که کلیت دماغه و پوزه فونیکس FX از تعادل بیشتری در نمایش پویایی، قدرت و ظرافت بر خوردار است. از دیگر ویژگی‌های نمای جلو FX که چهره آن را به مراتب در مقایسه با سایر محصولات چری مدرن تر کرده است، استفاده از چراغ های LED دوبل است که چراغ های قرار گرفته بر روی سپر به عنوان چراغ اصلی در هماهنگی با سایر جزئیات و نیز عناصر روی سپر طراحی شده است و نحوه امتداد آن در ورودی هوا سپر از مواردی است که علاوه بر افزایش جذابیت نمای جلو، حکایت از دقت تیم طراحی در ارائه چهره ای مدرن و هماهنگ با جزئیات دقیق دارد.

هر چند که به لحاظ بصری که در نمای جانبی بهتر خود را نشان می دهد و قابل فهم تر است، این حس را منتقل می کند که دماغه خودرو به اصطلاح فک ندارد و کاملا و صاف و عمودی امتداد پیدا کرده است که البته به لحاظ عملکردی احتمالا تاثیری هر چند کم بر بهبود آیرودینامیک بدنه دارد. ضمن اینکه اگر در نمای روبه رو به خودرو نگاه کنید، می‌بینید که این سطوح کاملا صاف که یک برآمدگی محدب شکلی را نیز در امتداد عرض خودرو ایجاد کرده، سبب شده تا فونیکس FX در قسمت دماغه و بر خلاف آنچه که شاید انتظار می رفته است، از نظر بصری کم عرض تر و در واقع مرتفع تر آن چیزی که است نشان داده شود. به علاوه اینکه خطوط روی کاپوت نیز چندان ضخیم نبوده و همین سطوح صاف روی کاپوت نیز در تشدید این نکته تاثیر گذار بوده است.

با گذر از نمای جلو، به نمای جانبی می رسیم که فلسفه «هنر در حرکت» در خطوط جانبی صاف و قدرتمند که از ستون A تا نمای عقب گسترش یافته است و نیز سبب ایجاد چهره ای پویا بر اساس تعادل سایه و نور شده است، خود را نمایان ساخته است. با این حال اگر نکته ای را که در بحث قبلی، یعنی سطوح صاف و محدب نمای جلو که به آن اشاره کردیم و در یک سوم ابتدایی بدنه نیز دیده می شود را فاکتور بگیریم، می بینیم که طراحی نمای جانبی فونیکس FX از تناسباتی پویا و جذابی نیز در این سگمنت بر خوردار است. بخصوص اینکه اگر در این قسمت نیز شباهت هایی را با چانگان یونی T قائل شویم، می بینم که سطوح و حجم های نمای جانبی چانگان بسیار اغراق آمیز بوده و به اصطلاح پروتز شده می باشد.

طراحی خط سقف شناور در ستون D و ترکیب با فریم دور شیشه ها یا «DLO» که بر روی ستون D امتداد یافته و حالتی یکپارچه با شیشه ها عقب ایجاد کرده، فرمی کوپه مانند را برای این کراس اوور خوش تراش و خوش پیکر ایجاد کرده است و استایلی اوانگارد از آن ساخته است.ضمن اینکه فرم لچکی عقب بی شباهت با تیگو ۷ پرو نیست و این امر وجه اشتراکی را در طراحی محصولات چری ایجاد کرده است. هر چند که این موضوع امروزه به یکی از ترفندهای طراحی در بین محصولات جینی تبدیل شده است و نباید ان را تنها مشخصه زبان طراحی محصولات چری در نظر گرفت.

گلگیر عقب نیز به واسطه خط شانه ای که بر روی چراغ های عقب نیز امتداد یافته است، بسیار عضلانی و پویا می باشد. همچنین استفاده از گارنیش ها یا قطعات پلاستیکی دور گلگیر و رکاب، ترکیبی مناسب از قدرت و ظرافت که در نمای جلو شاهدش بودیم را در نمای جانبی ایجاد کرده است. استفاده از رینگ های سایز ۱۸ نیز علاوه بر اینکه در بهبود تناسبات کلی این نما تاثیرگذار بوده است بر جذابیت های این نما به واسطه طراحی خاص خود افزوده است.

با رسیدن به نمای عقب، می توان گفت که جذاب ترین بخش طراحی بیرونی فونیکس FX در این قسمت قرار دارد. هرچند که طراحی چراغ ها در قسمت بیرونی و در محل جدایش ان با گلگیر بی شباهت به نیسان قشقایی نیست. اما همین فرم پردازی چراغ ها نیز به یکی از مشخصه های زبان طراحی محصولات چری مانند آریزو ۸ نیز تبدیل شده است.

در کنار این مورد، حالت یکپارچه چراغ و نیز بیرون زدگی آن حالتی پرسپکتیوی ایجاد کرده است. به علاوه اینکه گرافیک عمودی چراغ ها، بر ایجاد حالتی سه بعدی در این قسمت تاثیرگذار بوده و تغییر اندازه نوارهای نورانی ان، حسی از رقص نور را به بیننده منتقل می کند. بر خلاف نمای جلو که تشکیل شده از سطوح صاف بود، در قسمت عقب، شاهد استفاده از سطوح مقعر و محدب هستیم و می بینم که این نکته، چگونه در کنار چراغ های سراسری، سبب عریض تر شدن این نما از نظر بصری شده است, موردی که در نمای جلو عکس آن اتفاق افتاده بود.

طراحی سپر و نیز فرم ذوزنقه‌ای شکل سر اگزوز های کرومی، کاملا هماهنگ با کلیت نمای عقب می باشد و بر پویایی و اسپرت تر شدن آن کمک شایانی کرده است. طراحی اسپویلر سقفی نیز کاملا آیرودینامیک و اسپرت است، اما کاش علاوه بر اسپویلر عقب، بر روی دیفیوزر سپر عقب نیز همانند اسپلیتر جلو و رکاب های جانبی، از یک نوار قرمز رنگ جهت هماهنگی بیشتر جزئیات سه نما استفاده می شد.

طراحی فونیکس FX در نمای داخلی

با ورود به داخل کابین، اولین نکته ای که به چشم می خورد، کیفیت معمولی متریال داخل کابین برای خودرویی است که قصد رقابت با رقبای بین المللی و مطرح کره ای، ژاپنی و حتی اروپایی دارد. کلیت فضای داخلی را که شامل داشبورد و پنل رودری ها می باشد، متشکل از پلاستیک خشک است. هر چند که این کیفیت از متریال در مقایسه با بسیاری از رقبای هم رده چینی خود، بدیع و در مواردی خوب تلقی می شود، اما قطعا در دراز مدت نمی تواند کیفیت و دوام مناسبی را داشته باشد. ضمن اینکه اگر برای مقایسه بخواهیم به محصولی در بازار داخلی اشاره کنیم، می توانیم نگاهی به متریال کابین سوزوکی گرند ویتارا بی اندازیم و می بینیم که فونیکس FX در مقابل یک محصول اقتصادی ژاپنی که نزدیک به بیست سال از زمان معرفی آن می گذرد، اگر نگوییم کیفیت پایین تر، اما برتری خاصی هم در مقایسه با آن ندارد. ضمن اینکه کیفیت چرم مصنوعی به کار رفته در صندلی ها نیز چندان چشمگیر نیست.

اما همانند ترند روز طراحی داخلی خودروها که استفاده از نمایشگر های دو گانه و عریض بر روی داشبورد به امضای طراحان تبدیل شده، در فونیکس FX نیز از همین رویه پیروی شده است و شاهد استفاده از دو نمایشگر ۲/۱۰ اینچی می باشیم که به واسطه زاویه ایجاد شده در دو طرف نمایشگر، فضای مدرنی را برای کابین آن ایجاد کرده است. در کنار آن نیز، شاهد فرم پنل سیستم تهویه مطبوع و کلید های لمسی کنترل سیستم تهویه، از دیگر موارد جذاب و البته مینیمال داخل کابین است.کنسول میانی نیز، با زاویه ای نسبتا تند که محل قرارگیری سیستم شارژ بی سیم نیز می باشد، در کنار اهرم تعویض دنده و کلیدهای کنترلی روی کنسول، در نهایت ظرافت و سادگی طراحی شده اند.

از دیگر نکات جذاب کابین فونیکس FX، صندلی های جلو اسپرت و یکپارچه است که حس آینده نگری و مدرن کابین را برجسته ترکرده است.

ارزیابی کلی

به طور کلی، فونیکس FX چه در نمای بیرونی و چه در نمای داخلی، به عنوان خودرویی که قرار است برای اولین تجربه سکوی پرتاب چری در بازار بین‌المللی باشد، کاملا قابل قبول و قابل ستایش و تحسین است.

استایل پویا و اوانگارد، تناسبات نسبتا دقیق و مدرن و کیفیت کلی قابل قبول، همگی مواردی است که فونیکس FX و یا چری اومودا۵ را به خودروی جذاب در این سگمنت تبدیل کرده است. هرچند که هنوز زبان طراحی «Art in Motion» که چری برای محصولات اومودا در نظر گرفته و به عبارتی مشتق گرفته از فلسفه طراحی جدید خود چری برای محصولات تیگو و اریزو تحت عنوان «Live in Motion» است راه زیادی را تا بالغ شدن در پیش دارد، اما می توان گفت در همین ابتدای راه نیز از استایلی نسبتا پخته برخوردار است که به واسطه ان می توان به موفقیت ان امیدوار بود.