چرا توقع رانت از صنعت خودرو زیاد است؟

المپیک ۲۰۲۴ پاریس برای کاروان ایران دلگرم کننده بود و ورزشکاران ما در رشته‌های کشتی و تکواندو موفق به کسب مدال‌های رنگارنگی شدند. عملکرد نمایندگان این دو رشته ورزشی موردتوجه مردم قرار گرفت و طرفداران این رشته‌های ورزشی خواستار حمایت از ورزشکاران مدال‌آور شدند. در این میان برخی افراد با یادآوری حواله خودروهای اهدایی به ملی‌پوشان فوتبال، خواستار اهدای حواله خودرو به مدال‌آوران المپیکی بودند. اتفاقی که خوشبختانه در حال حاضر در دستورکار مسئولان مربوطه قرار ندارد.

هنوز فراموش نکردیم ماجرای اهدای حواله خودرو به بازیکنان تیم ملی فوتبال چه جنجال رسانه‌ای به راه انداخت و حتی در نهایت باعث شد بسیاری از مردم که از دسترسی به اقتصادی ترین خودروهای تولید داخل هم محروم هستند، به این وضعیت معترض شوند.

از طرفی وقتی در زمان برگزاری همین المپیک پاریس یکی از مدال‌آوران جوان کشور خواستار تحصیل در رشته پزشکی شد، این خواسته به شدت توسط مسئولان مربوطه رد شد. اتفاقی که اگر از ابتدا در مورد حواله‌های اهدایی خودرو هم رخ می‌داد شاهد بسیاری از اتفاق‌های چالش‌برانگیز در سطح ورزش، رسانه‌ها و افکار عمومی نبودیم.

این روزها همچنین شاهد انتشار گسترده آگهی‌ فروش حواله‌های اختصاص یافته به مادران واجد شرایط آن هم با قیمت‌های نجومی چندصد میلیونی هستیم. همین چند روز قبل، مادران از عرضه ۱۱۵هزار دستگاهی خودرو سهمی ۵۰درصدی به خود اختصاص دادند؛ آن هم در شرایطی که دارندگان خودروهای فرسوده فقط سهمی ۳۰درصدی از این پیش فروش را در اختیار داشتند.

سیدمصطفی میرسلیم (عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام) چندی پیش در این زمینه گفت: در مجلس تصمیم گرفتند ۵۰درصد تولید خودرو را در اختیار مادرانی که فرزندآوری می‌کنند، بگذارند؛ این اشتباه است. مادرانی که در خانه هستند نیازی به خودرو ندارند. چرا مادران را مجبور به دلالی می‌کنید؟ باید از اصل قضیه فرزندآوری حمایت کنیم.

به نظر می‌رسد علاوه‌بر مخالفان حتی نمایندگان موافق این طرح هم از نحوه اجرای آن ناراضی هستند.

فروردین‌ماه امسال رئیس فراکسیون جمعیت و حمایت از خانواده مجلس شورای اسلامی گفت: وزارت صمت خودرو مادران را نمی‌دهد. تاکنون ۲۷۰ هزار مادر خودرو گرفته‌اند و نزدیک به دو برابر این تعداد در صف انتظار هستند.

قرار بود ۵۰درصد خودروهای داخلی در اختیار مادران قرار گیرد و آنها بدون نوبت و قرعه‌کشی خودرو دریافت کنند اما تا کنون کمتر از ۲۰درصد ظرفیت خودرو در اختیار مادران قرار گرفته است. یکی از موضوعاتی که به طور جدی در سال جاری آن را پیگیری خواهیم کرد، خودرو مادران است.

این در حالی است که به‌گفته مسئولان مربوطه تنها ۳۵هزار خانواده زمین رایگانِ سه‌فرزندی را دریافت کرده‌اند و هنوز ۲۰۰هزار خانواده در صف دریافت این زمین‌ها هستند.

پس در گام اول لازم است با جایگزین کردن مشوق‌های دیگر ازجمله اهدای زمین، وام کم‌بهره، واگذاری سهام و … هرگونه رانت از صنعت خودرو حذف شود تا مصرف‌کنندگان واقعی شانس بیشتری برای خرید خودرو به نرخ کارخانه داشته باشند تا شاهد جمع شدن بساط دلالی‌های گسترده در این زمینه باشیم.