بحران در پَسِ سایه: زنجیره تأمین خودرو در آستانه فروپاشی

صنعت خودروی ایران در سال ۱۴۰۴ با چالش‌های بی‌سابقه‌ای در تأمین قطعات و مواد اولیه مواجه شده است. انجمن سازندگان قطعات و مجموعه‌های خودرو با ارسال نامه‌ای به وزیر صنعت، معدن و تجارت، نسبت به توقف قریب‌الوقوع تولید قطعات و در نتیجه توقف تولید خودرو در کشور هشدار داده است.

این چالش‌ها ناشی از ضعف در زنجیره تأمین، تغییرات ناگهانی در فرآیند ثبت سفارش قطعات و مواد اولیه، و سیاست‌های تبعیض‌آمیز ارزی است.

حادثه انفجار در بندر شهید رجایی در ششم اردیبهشت ۱۴۰۴، بخش قابل توجهی از محموله‌های قطعات وارداتی را نابود کرد و عملیات بندری را به‌طور کامل متوقف کرد.

یکی از ریشه‌های اصلی بحران، اختلال در تأمین ارز و روند پیچیده ثبت سفارش قطعات است.

علاوه بر این، حذف نرخ رسمی دلار و جایگزینی آن با نرخ توافقی، مستقیماً بر قیمت تمام‌شده مواد وارداتی تأثیر گذاشته است.

کمبود ارز و روندهای اداری پیچیده در حالی گریبان قطعه‌سازان را گرفته که سیاست‌های ارزی موجود تبعیض‌آمیز تلقی می‌شوند.

پرسش کلیدی آن است که چرا فرآیندهای اداری مرتبط با واردات قطعات تا این اندازه ناکارآمدند.

پرسش دیگر اینکه چرا واردات خودرو ساده‌تر از واردات قطعات برای تولید داخلی انجام می‌شود.

انجمن قطعه‌سازان در نامه‌ای به دولت خواستار اقدامات فوری برای عبور از بحران شده است.

دبیر انجمن نیز در مصاحبه‌های اخیر، بار دیگر بر اصلاح فوری این روندها تأکید کرده و هشدار داده که صنعت خودرو چشم‌به‌راه تصمیمات اضطراری دولت است.

برآیند گزارش‌ها و اظهارات نهادهای صنفی نشان می‌دهد که صنعت خودروی ایران امروز بیش از تحریم‌ها، از سوءمدیریت داخلی آسیب می‌بیند.

اگر دولت به‌سرعت موانع موجود را رفع نکند، زنجیره تأمین خودرو ممکن است فروبپاشد؛ بحرانی که پیامدهای آن در افزایش افسارگسیخته قیمت‌ها، کاهش تولید و از دست رفتن گسترده فرصت‌های شغلی در صنعت خودرو، خود را نشان خواهد داد.