بمب سنگرشکن GBU-57 MOP؛ غول 3.5 میلیون دلاری نیروی هوایی آمریکا

بمب سنگرشکن GBU-57 MOP یکی از قدرتمندترین بمب‌های سنگرشکن جهان است که برای نفوذ به تأسیسات زیرزمینی طراحی شده است. آمریکا شب گذشته با این بمب‌ها به تاسیسات هسته‌ای ایران حمله کرد و خبرهایی از خرابی کامل این تاسیسات مخابره می‌شود.

GBU-۵۷، یک بمب هدایت‌شونده غیرهسته‌ای است که در اختیار نیروی هوایی ایالات متحده است. این بمب قابلیت نفوذ به اهداف سخت و مدفون را دارد و می‌تواند به عمق زمین نفوذ کند و سپس منفجر شود.

این بمب سنگرشکن با وزن ۳۰٬۰۰۰ پوند، یکی از پیشرفته‌ترین تسلیحات غیرهسته‌ای جهان شناخته می‌شود و در عملیات‌های استراتژیک علیه اهدافی مانند سایت‌های هسته‌ای یا پناهگاه‌های فرماندهی استفاده می‌شود.

مشخصات فنی GBU-57 شامل وزن تخمینی ۱۲۳۰۰ تا ۱۳۶۰۰ کیلوگرم، طول ۶.۲ متر و قطر حدود ۰.۸ متر است. کلاهک این بمب از مخلوطی از مواد منفجره AFX-۷۵۷ و PBXN-۱۱۴ است.

پروژه MOP در اوایل دهه ۲۰۰۰ و پس از ناکارآمدی بمب‌های GBU-28 در عراق آغاز شد. شرکت بوئینگ با همکاری آزمایشگاه تسلیحات نیروی هوایی آمریکا در پایگاه Eglin طراحی این بمب را بر عهده گرفت.

اولین آزمایش موفق این بمب در سال ۲۰۰۷ انجام شد و از سال ۲۰۱۱ به‌طور رسمی وارد خدمت شد. هزینه ساخت این بمب حدود ۴۰۰ تا ۵۰۰ میلیون دلار هزینه داشته و هزینه تولید هر واحد تقریباً ۳.۵ میلیون دلار تخمین زده می‌شود.

GBU-57 MOP برای اهدافی طراحی شده که با تسلیحات متعارف قابل تخریب نیستند، از جمله تأسیسات هسته‌ای، پناهگاه‌های فرماندهی زیرزمینی و انبارهای تسلیحات شیمیایی یا بیولوژیکی.

در حمله ۲۲ ژوئن ۲۰۲۵ به مراکز هسته‌ای ایران، گزارش‌ها حاکی از استفاده عملیاتی از این بمب برای نخستین بار است. تاسیسات هسته‌ای فردو، که در دل کوه‌های اطراف قم ساخته شده، نه‌تنها در عمق بیش از ۸۰ متری قرار دارد، بلکه توسط لایه‌های سنگی و بتن‌آرمه بسیار ضخیم و همچنین پدافندهای پیشرفته دفاع می‌شود.

کارشناسان غربی تایید می‌کنند که حتی این بمب نیز تضمینی برای تخریب کامل فردو ندارد. اما تصاویر ماهواره‌ای از نفوذ بمب‌ها به دل این تاسیسات حکایت دارند.

چالش‌های استفاده از این بمب شامل هزینه بالا، نیاز به بمب‌افکن خاص و تعداد محدود تولید است. GBU-57 MOP نماد قدرت نفوذ و بازدارندگی ایالات متحده در برابر تهدیدات زیرزمینی است.