سپر آبی؛ سنگری در برابر جنگ برای میراث فرهنگی

تخریب میراث فرهنگی در زمان درگیری‌های مسلحانه، فراتر از آسیب‌های فیزیکی به بناها و اشیاء است؛ این اقدام به طور مستقیم بر هویت، کرامت و روحیه یک جامعه تأثیر می‌گذارد. جنگ‌ها نه تنها انسان‌ها را می‌کشند، بلکه فرهنگ، حافظه تاریخی و هویت ملت‌ها را نیز نابود می‌کنند. در میانه بحران‌های مسلحانه، «سپر آبی» است که از میراث فرهنگی در برابر نابودی محافظت می‌کند.

سازمان سپر آبی یک سازمان بین‌المللی است که در سال ۱۹۹۶ برای محافظت از میراث فرهنگی جهان در برابر تهدیداتی مانند درگیری‌های مسلحانه و بلایای طبیعی تأسیس شد. این سازمان شبکه‌ای در سراسر جهان است و به حفاظت از اموال فرهنگی جهان می‌پردازد.

در ایران، علیرغم تشکیل کمیته سپر آبی چند سال پیش، هنوز اقدامات مؤثری برای حفاظت از میراث فرهنگی در برابر تهدیدات جنگی صورت نگرفته است. اخیراً مدیر موزه ملی ایران اعلام کرده است که نماد سپر آبی را در ۸ نقطه از پشت بام موزه ملی ایران نصب کرده است تا از تخریب یا سرقت این مکان جلوگیری شود.

کارشناسان معتقدند که ایران باید هرچه سریع‌تر اقدامات عملیاتی برای حفاظت از میراث فرهنگی خود انجام دهد، از جمله تأسیس ستاد ملی سپر آبی، تدوین اطلس آثار فرهنگی آسیب‌پذیر در شرایط جنگی و ایجاد سازوکارهای عملیاتی برای تخلیه اضطراری آثار موزه‌ای.