منتشر شده در 02 بهمن 1402 ساعت 10:29
طبق آمار، واردات خودرو بخش ناچیزی از ارزهای تخصیصی وزارت صمت را به خود اختصاص داده و این درحالی است که دولت هدف کنترل بازار با واردات را داشت.
به گزارش آخرین خودرو، حدودا دو سال پیش دولت و وزارت صمت بحث آزادسازی واردات خودرو را مجددا مطرح کردند. در آن زمان آیین نامه ای در کار نبود، اما جدل بین موافقان و مخالفان اجرای این طرح به اوج خود رسید. یکی از مخالفان اولیه واردات خودرو به کشور بانک مرکزی بود، بانک مرکزی در ابتدا اعلام کرد که نمی‌تواند ارز موردنیاز واردات را تامین کند؛ چراکه اولویت‌های دیگری در این میان وجود دارد. البته چندی بعد نظر بانک مرکزی برگشت و اعلام کرد ارز واردات برای واردات خودرو تامین می‌شود.
در میان کشمکش‌های ارزی برخی بر این باور بودند که واردات بسیاری از اقلام دیگر بر واردات خودرو تقدم دارد و نباید واردات خودرو را در اولویت قرار داد. حال این سوال مطرح می‌شود که آیا واقعا واردات خودرو برای دولت در اولویت است؟ پیش از این محمد باقر قالیباف اعلام کرده بود که به وزارت صنعت، معدن و تجارت میزان ارزی تخصیص یافته است که اولویت بندی استفاده آن برعهده وزیر صمت است.
گرچه ۱۶ ماه از آزادسازی واردات خودرو به کشور می‌گذرد، اما تاکنون تنها چهار هزار و ۳۸۶ دستگاه خودرو ترخیص شده است؛ خودروهایی که به دلیل سقف قیمتی آیین‌نامه، از رنج قیمتی متوسط و رو به پایین خودروهای بازار جهانی است. گذشته از آن، چندی پیش محمدرضا فرزین، رئیس کل بانک مرکزی، اعلام کرد که ۳۱ میلیارد و ۴۰۲ میلیون دلار ارز به وزارت صمت تخصیص یافته است. از میان این مبلغ، پنج میلیارد و ۴۰۶ میلیون دلار به واردات خودرو و قطعات خودرویی اختصاص داده شده است، اما جالب اینجاست که طبق آمار گمرک ارزش خودروهای وارد شده به کشور ۸۶ میلیون و۴۷۸ هزار دلار بوده است و مابقی این ارز خودرویی صرف واردات قطعه به کشور شده است.
واردات آیفون مهم است یا خودرو؟
اطلاعاتی که بیان شد به زبان ساده نشان می‌دهد ارز هست؛ اما سهم واردات خودرو بسیار ناچیز است. در این میان سهم قطعات وارداتی خودرو نیز بیشتر از خودرو ها است. اما وزارت صمت ارزی که از بانک مرکزی دریافت کرده است را صرف چه حوزه‌هایی کرده است که از التهاب بازار و خودروی سرمایه ای واجب‌تر است؟
ایسنا در گزارشی مطرح کرده است که در سال ۱۴۰۲ صدها میلیون دلار از محل صادرات خود، برای واردات آیفون‌های ری پک و رفرش تخصیص یافته است. البته این خبرگزاری به این نکته اشاره می‌کند که در ۹ ماهه ابتدای سال جاری حدود ۱.۲ میلیارد دلار ارز حاصل از صادرات برای واردات شمش های طلایی تخصیص داده شده که حالا به اذعان برخی مقامات این شمش ها از محل قاچاق معکوس وارد کشور می‌شدند و تأثیر متناسب در افزایش ذخایر ارزی کشور نداشته است. با این حال وزارت صمت در مورد بحران تخصیص منابع ارزی برای واردات آیفون‌های رفرش و ری پک و عدم تخصیص ارز کافی برای واردات خودرو سکوت کرده است.
تنظیم بازار؛ رویای خودرویی صمت
مساله مهمی که در بحث واردات خودرو مطرح می‌شود این است که با ورود خودروهای خارجی به کشور، بازار ایران سامان می‌یابد؟ در وهله اول واردات خودرو بدین دلیل آزاد شد که بازار خودروی ایران بسیار تشنه بود و تولید داخل پاسخگوی این میزان از تقاضا نبود. اما با گذشت زمان این هدف رفته رفته کمرنگ شد. چراکه تعلل وزارت صمت و دولت در اجرای این طرح به نوعی امید بازار به بهبود از دست رفت.
از طرفی دیگر، با توجه به تخصیص محدود ارز به مساله واردات خودرو بعید به نظر می‌رسد که تعداد قابل توجهی خودرو وارد کشور شود تا عطش تقاضا را از بین ببرد. البته دولت واردات خودروهای کارکرده را به کمک طرح سامان‌دهی بازار فرستاد، اما تخصیص بیشتر ارز برای واردات خودروهای دست دوم از واردات خودروهای نو بعید به نظر می‌رسد و امید چندانی به تاثیر ورود خودروهای خارجی بر وضعیت فعلی بازار نیست.