منتشر شده در 11 اردیبهشت 1403 ساعت 14:00
عکاس
علیرضا پاداش
داخلی سازی خودروهای ایرانی و همچنین صنعت خودروسازی کشور سال‌هاست با مشکلات فراوانی دست و پنجه نرم می‌کند؛ با این حال، مسئولان کشور و فعالان بر این صنعت امیدوارند و برنامه‌های گسترده‌ای در دستور کار خود برای پیشرفت صنعت خودروسازی قرار می‌دهند. اما به رغم تمام این برنامه ریزی ها و وعده و عیدها، همچنان یک خودرویی که به صورت کامل داخلی باشد به تولید نرسیده و بخش گسترده‌ای از قطعات خودروها به کشور وارد می‌شود و بخش عظیمی از ارز واردات خودرو را به خود تخصیص می‌دهد.
به گزارش آخرین خودرو، خودروسازان نیز سالانه وعده افزایش درصد داخلی سازی محصولاتشان را می‌دهند؛ اما برخی معتقدند که داخلی سازی خودروهای ایرانی به قطعات ساده محدود است و قطعاتی که تکنولوژی پیچیده دارند، وارد می‌شوند. با این حال خودروسازان آمار داخلی سازی محصولات خود را منتشر می‌کنند و در این آمار افزایش درصد داخلی سازی محصولات به چشم می‌خورد.
در آخرین آماری که وزارت صمت در مورد داخلی سازی خودروهای ایرانی منتشر کرد، ۸۰ درصد محصولات تولیدی خودروسازان بالاتر از ۵۰ درصد داخلی سازی شده است. البته باید به این نکته اشاره کرد که وزارت صمت در اعلام درصد به مشکل خورد و به ارائه آمار تولید ۱۰۱ درصدی خودروها پرداخت.
بر اساس این آمار، یک درصد تولیدات خودروسازان نیز بین ۴۰ تا ۵۰ درصد داخلی سازی، پنج درصد هم بین ۳۰ الی ۴۰ درصد، ۱۵ درصد از خودروهای تولید داخل بین ۲۰ الی ۳۰ درصد به داخلی سازی رسیده است.
بیشترین میزان داخلی سازی در محصولات سایپا مشاهده می‌شود. سایپا در سال گذشته گزارشی از میزان داخلی سازی محصولات منتشر کرد. در این گزارش سایپا میزان داخلی سازی خودروی شاهین ۸۶ درصد، خودروی کوییک ۸۶ درصد و خودروی ساینا ۸۷درصد اعلام شده است.
افزایش تعرفه واردات ؛ تشویق یا تهدید؟
گرچه قطعه سازان کشور مدعی اند که ظرفیت کامل برای تولید قطعات با هر کیفیت و هر تکنولوژی را دارند، اما برخی از آنها معتقدند که تولید تعدادی از قطعات خودرو برای آنها صرفه اقتصادی ندارد و واردات آن از لحاظ مصرف ارزی منطقی است. در نتیجه افزایش داخلی سازی خودروها از همه لحاظ مناسب نیست. البته کارشناسان در این میان معتقدند که ادعای قطعه سازان صحت ندارد و مونتاژ در برخی موارد بسیار ارز بری بالاتری خواهد داشت.
سال گذشته بود که تعرفه واردات قطعات و خودرو به کشور اعلام شد. بر این اساس اعلام شد که سودهای بازرگانی برای خودروها به تفکیک حجم موتور و میزان داخلی سازی بین ۱۳ تا ۳۵ افزایش یافت. حتی گفته شد که وزارت صمت جدول تعرفه‌ای جدید را به خودروسازان ابلاغ کرد. این جدول بر اساس میزان داخلی سازی خودرو تقسیم‌بندی شد و برای هر بازه‌ای میزان تعرفه را مشخص کرد. همچنین تقسیم‌بندی بر اساس حجم موتور این خودروها صورت گرفته که البته در همه موارد به جز خودروهای کمتر از ۱۵۰۰ سی‌سی که داخلی سازی آنها بیش از ۵۰ درصد باشد، شاهد رشد تعرفه‌ها در جدول مذکور بودیم.
رشد تعرفه‌ها این شائبه را مطرح کرد که آیا اقدام وزارت صمت تهدیدی برای خودروسازان، و در آخر برای بازار خودرو به حساب می‌آید؟ چراکه خودروسازان با افزایش تعرفه‌ها به چاه تامین ارز افتاده و در نهایت ناچار به افزایش قیمت محصولاتشان می‌شوند.
در سمت دیگر ماجرا، این احتمال نیز وجود داشت که خودروسازان پس از این افزایش به سوی قطعه سازان داخلی که ادعای توانمند بودن دارند بروند و به خودکفایی برسند. البته نباید فراموش کرد که خودروسازان خصوصی معتقدند تولیدات قطعه سازان داخلی چه از نظر کیفیت و چه از نظر کمیت نمی‌تواند نیازهای آنها را برآورده کند.