سهند نام سدان ملی جدید پارس خودرو است و ما در این مطلب قصد داریم نقد و بررسی طراحی سایپا سهند را انجام دهیم.
فیس لیفت، فیس لیفت و همچنان فیس لیفت، رویه ای است که سال ها است خودروسازی سایپا در رابطه با محصولات اقتصادی خود در پیش گرفته است. هر چند که این موضوع تنها مختص سایپا نبوده و در خودروسازی ایران امری رایج و طبیعی است, اما در سایپا این رویه در پراید و با معرفی مدل هایی مانند ۱۱۱، ۱۳۲ و ۱۴۱ به عنوان نسخه های فیس لیفت شده از پراید شروع شد و با معرفی محصولاتی مانند تیبا و تیبا ۲ و پس از آن رونمایی از نسخه های بروز شده این دو مدل با نام های ساینا و کوییک ادامه یافت.
حال اما خودروسازی سایپا در ادامه روند به روز رسانی های کوچک و بزرگ ظاهری، اقدام به طراحی و ساخت نسخه های فیس لیفت ساینا و کوییک که خود فیس لیفتی از محصولی دیگر بودند کرده است و در اقدامی که به هیچ وجه در صنعت خودروسازی ما عجیب نبوده، نیست و نخواهد بود مدل های فیس لیفت شده را به عنوان محصولی کاملا جدید و با نام های جدید سهند و اطلس به بازار معرفی کرده است که پس از بررسی و نقد طراحی ظاهری و داخلی اطلس، این بار به سراغ فرزند جدید سایپا یعنی سهند رفتیم تا ببینیم جدیدترین سدان اقتصادی سایپا که به تازگی شرایط فروش آن اعلام شده است، در مقایسه با نسخه قبلی و نیز در مقایسه با اطلس از چه ویژگی هایی در طراحی ظاهری و داخلی برخوردار است.
طراحی سایپا سهند در بدنه
پس از معرفی تیبا در سال ۱۳۸۷ به عنوان یک سدان اقتصادی که جایگزینی برای محصول جاودانه صنعت خودروی ایران! و به نوعی دومین خودروی محبوب بازار کشور پس از پیکان یعنی پراید بود، سایپا تصمیم به معرفی مدلی جدید تر از تیبا به نام ساینا گرفت تا با عرضه آن در کنار پراید و تیبا، سبد محصولات خود را گسترش دهد.
با این حال جدا از اینکه هیچ یک از این مدل ها نه تنها توانایی رقابت با پراید را در زمینه فروش نداشتند، بلکه ساینا در مقام مقایسه با تیبا نیز نتوانست محبوبیت بالایی هم کسب کند که یکی از این عوامل، طراحی نچندان دلچسب و هماهنگ ساینا بود که حتی در مقایسه با تیبا که از طراحی قدیمی و کسل کننده ای برخوردار بود، به نوعی دچار پسرفت هم شده بود. ضمن اینکه عرضه کوییک نیز در عدم استقبال از ساینا بی تاثیر نبود.
حال سایپا پس از گذشت نزدیک به هشت سال از زمان معرفی ساینا، از نسخه جدیدتر و بروز شده ساینا با نام سهند رونمایی کرده است که از نظر طراحی ظاهری و داخلی تغییرات گسترده ای در مقایسه با ساینا تجربه کرده است، اما آیا این بروزرسانی در مسیر پیشرفت بوده یا پسرفت، سوالی است که در ادامه مطلب به آن پاسخ می دهیم.
همانطور که اشاره شد، طراحی ساینا در مقایسه با تیبا و تیبا ۲، دارای عناصری الگو گرفته از محصولات مدرنی خودروسازانی مانند ب ام و بود که هیچ هماهنگی با پیکره کلی ساینا که از فرمی بیضی شکل با خطوط و انحناهای نرم برخوردار بود, نداشت. استفاده از چراغ های کشیده با فرمی خشک, مجموعه سپرهای جلو وعقب با فرمی عجیب و فاقد هارمونی, خطوط شارپ جلو و عقب و نیز سایر جزِئیات سبب شده تا از ساینا چهره ای خشک, بی روح با تناسباتی به اصطلاح خام به تصویر بکشد.
اما با گذر از تمام ایراداتی که در ساینا شاهدش بودیم، اکنون به سهند می رسیم که در اولین برخورد شباهت های آن با اسلاف خود، یعنی تیبا و ساینا کاملا مشهود است و این امر تنها به دلیل بهره مندی سهند از پلت فرم خانواده X200 است.
در نمای جلو سهند, اولین نکته ای که به چشم می خورد،استفاده از چراغ های کشیده، جلو پنجره آبشاری متصل به چراغ ها و ورودی های هوای سپر جدید است که در نگاه کلی می توان این عناصر را تا حدی هماهنگ تر و البته جذاب تر از ساینا و حتی اطلس به عنوان دوقلو ناهمسان سهند قلمداد کرد، چرا که در مجموعه دماغه سهند ما شاهد انحناها و کروهای (Curve) بیشتری، بخصوص در قسمت جلو پنجره و ورودی هوا سپر هستیم و همین نکته، چهره هماهنگ تر و هارمونی مناسب تری با فرم کلی بدنه ایجاد کرده است، چرا که بر خلاف سهند، ما در ساینا و اطلس با خطوط تیز و زوایا شارپ در تمامی قسمت های دماغه خودرو روبه رو می شویم که با تمامی ویژگی های فرمی بدنه در تناقض کامل می باشند.
اما با وجود این ویژگی مثبت در نمای جلو سهند، همچنان ایراداتی وجود دارد که از نگاه ها دور نمانده و قابل چشم پوشی نیست، اولین مورد که در مطلب نقد و بررسی طراحی سایپا اطلس نیز به آن اشاره شد، استفاده از خطوط متعدد و نیز دو خط استخوانی «Bone Line» بر روی «Bonet» یا کاپوت است که به نظر جز اعمال سلیقه تیم طراحی، هیچ هدفی را دنبال نمی کند، چرا که نه به زیباتر شدن این نما کمکی کرده است و نه در مدرن تر شدن آن. ضمن اینکه استفاده از این خطوط در یک خودروی کاملا اقتصادی و نیز با یک معماری و ساختار قدیمی، منطقی به نظر نمی رسد.
مورد بعدی اما در فرم پردازی چراغ ها، به خصوص در قسمت گوشه های چراغ ها که تا گلگیرهای جلو امتداد یافته است و خط برش آن می باشد که همانند اطلس هیچ انحنایی در کناره های آن وجود ندارد، همچنین با وجود یکسان بودن فرم پردازی چراغ های جلو سهند و اطلس، اما ترکیب این چراغ ها با جلو پنجره در سهند، شباهت هایی با فیات ارگو«Argo» نیز یافته است که البته در مقایسه با اطلس و شباهت های آن با فورد Ka از غلظت و شدت کمتری برخوردار است. ضمن اینکه گرافیک چراغ ها در ساده ترین حالت ممکن و به دور از خلاقیت شکل گرفته اند.
با این حال اگر بخواهیم صرفا نمای جلو سهند و نیز جزئیات ظاهری آن در این نما مانند مجموعه سپر و جلو پنجره و ترکیب آن با چراغ ها را با جزئیات نمای جلو ساینا و نیز اطلس مقایسه کنیم باید اذعان کنیم که چهره ای قابل قبول تر و به مراتب هماهنگ تری را در سهند شاهد هستیم که در نگاه کاربر قابل هضم تر می باشد. با گذر از نمای جلو، به نمای جانبی سهند می رسیم که تغییرات آن به جایگزینی دستگیره های درب با حالت به اصطلاح «Easy Open»، تغییر فرم اینه های جانبی و نیز اضافه شدن یک المان تزیینی آبشش ماند در گلگیر محدود شده است که نه تنها در سادگی کامل شکل گرفته، بلکه هیچ ویژگی بصری خاصی به این نما اضافه نکرده است.
با این حال هیچ یک از ویژگی های ظاهری این نما مانند خط شانه یا خط شخصیتی«Character Line»، خطوط روی رکاب درب ها«Light Catcher» و نیز فرم تخم مرغی ستون C و نیز لچکی شیشه های عقب، تغییری را تجربه نکرده است و با وجود هزینه بر بودن تغییرات در این قسمت ها, به دلیل قالب گیری متفاوت آن ها، اما بهتر بود که با گذشت این همه سال از طراحی و معرفی تیبا به عنوان محصول پایه، تغییراتی در پوسته درب ها مانند آنچه که در دنا پلاس شاهدش بودیم در سهند نیز صورت می گرفت تا طراحی بروز تر و البته هماهنگ تری را در سهند شاهد باشیم.
با رسیدن به نمای عقب سهند، اولین موردی که می توان به آن اشاره کرد، تلاش طراحان برای ایجاد هارمونی بین این نما و نمای جلو است که البته تا حدی هم موفق بوده اند، اما همان مشکل همیشگی که در ساینا نیز وجود داشت، در سهند نیز به قوت خود باقی مانده است و آن فرم خاص و متفاوت ستون C است که سبب لطمه به عناصر جز و کل قسمت پشتی سهند شده است. هرچند که طراحان با ایجاد کروهایی «Curve» در برخی جزئیات مانند قسمت داخلی چراغ ها و نیز حجم پردازی های نرم بر روی درب صندوق سعی در رفع این ایراد داشته اند که تا حدی ثمر بخش بوده است.
طراحی سپر نیز با انتقال محل قرارگیری شماره پلاک بر روی آن و نیز استفاده از یک دیفیوزر بزرگ متفاوت و ساده طراحی شده است، اما فرم هندسی چراغ های شبرنگ و نیز قطعه کرومی کوچک در مرکز دیفیوزر، بسیار ساده بوده و از هارمونی مناسبی با سپر جلو برخوردار نیست. ضمن اینکه کیفیت مونتاژ پایین و نیز گپ های ایجاد شده در بین اجزاء مختلف بدنه حتی در تصاویر منتشر شده از سهند نیز مشهود است و همین امر، لطمه بیشتری را به چهره سهند که از عناصری مانند چراغ های دو تکه و یا تداخل خطوط سپر و درب صندوق برخوردار است وارد کرده است.
طراحی کابین سهند
با ورود به داخل کابین سهند، با داشبوردی مشابه با داشبورد اطلس روبه رو می شویم که الگو های طراحی شده در آن برگرفته از نسل دوم داچیا لوگان یا رنو سیمبل می باشد که از فرمی به مراتب جذاب تر و تا حدی مدرن تر از ساینا برخوردار است، با این حال اما فرم صندلی های جلو و عقب از نظر آرگونومیکی تغییر چندانی را تجربه نکرده است و به همین دلیل و با توجه به ابعاد مشابه با ساینا، فضای داخلی در دو ردیف جلو و عقب نیز با تغییر زیادی رو به رو نشده است.
از نظر تجهیزات رفاهی و ایمنی نیز قرار است سهند در چهار تیپ پایه و فول آپشن به همراه گیربکس دنده ای و اتوماتیک عرضه شود که از جمله این امکانات می توان به صفحه نمایش مرکزی لمسی، دوربین دنده عقب، سانروف، دو عدد کیسه هوا و متریال چرم و پارچه به همراه تریم روشن داشبورد اشاره کرد.
با این وجود اما همچنان ایرادات ریز و درشت و عجیبی را که در مطلب نقد طراحی اطلس نیز به آن اشاره کردیم مانند کیفیت پایین متریال داخلی که در تریم روشن بیشتر خود را نمایان می سازد، فرم عجیب رودری ها که علاوه بر عدم هماهنگی با پوسته داشبورد، به لحاظ ارگونومی برای تکیه گاه دست و آرنج مناسب نیست نیز وجود دارد.
کلام پایانی در رابطه با طراحی سهند
اگر بخواهیم سایپا سهند را در به طور کلی و در یک کلام توصیف کنیم باید آن را محصولی با طراحی سینوسی عنوان کنیم، محصولی که با وجود بروزرسانی ها و تغییرات گسترده و نیز ریز و درشت عناصر ظاهری و داخلی آن که به لحاظ هارمونی و هماهنگی عناصر جز با پیکره کلی بهبود نسبی را در مقایسه با نسخه قبلی خود یعنی ساینا به دست آورده، اما همچنان خودرویی است با ظاهر قدیمی و تناسبات نه چندان جذاب که همانند اسلاف و برداران خویش هیچ تعاملی با یک خودروی مدرن اقتصادی و به روزی مانند محصولات داچیا و یا حتی محصولات اقتصادی رنو و سوزوکی که برای بازارهای نوظهوری مانند هند و ترکیه طراحی می کنند هم ندارد و این روند سینوسی در محصولات خودروسازی داخلی و مشخصا خانواده تیبا، به گونه ای ادامه یافته که باید تنها به روند سینوس منفی آن اشاره کرد، چرا که نه تنها در زمینه طراحی خودرو، بلکه در زمینه کیفیت مونتاژ، فنی و سایر موارد نیز هیچ گونه پیشرفتی در هیچ یک از محصولات داخلی دیده نمی شود.